Krant

Britse tabloids

Een krant (dit woord komt van courant), is een nieuwsblad dat meestal dagelijks wordt uitgegeven. Daarom wordt zo'n krant als hij dagelijks verschijnt (maar meestal niet op zondag) ook wel dagblad genoemd. Bijna al het nieuws staat erin. In België wordt een krant ook wel 'gazet' genoemd.

Wat het is

Kranten worden gedrukt in de drukkerij, toch kan je nu ook de digitale versie op internet lezen. Journalisten zorgen voor de berichten, en fotografen maken de foto's. De laatste tijd is het ook zo dat je een foto kan mailen. Op de vergadering van de redactie van de krant wordt besproken wat er precies in de volgende editie, het volgende nummer, zal komen.

Er zijn verschillende soorten kranten. Verder verschijnen sommige kranten 's ochtends en andere aan het eind van de middag ('ochtend-' en 'avondkranten').

Kranten hebben vaak een gelijksoortige opmaak. Meestal bestaat deze uit een hoofdkop met de naam van de krant, de oplage (aantal gedrukte exemplaren), datum en dergelijke. Daaronder is de pagina opgedeeld in kolommen (bij tabloids 5 en 8 kolommen bij een oudere type krant). Krantenkoppen en foto's kunnen meerdere kolommen breed zijn. Vroeger werd de tekst letter voor letter gezet (zie boekdrukkunst), tegenwoordig gaat de opmaak elektronisch met een opmaakprogramma op de computer.

Hoe lees je een krant?

Het eerst zie je natuurlijk de voorpagina. Daarop staat waar de krant het meest je aandacht op wil vestigen. Het meest in het oog springt het openingsartikel, als het kan met (grote) foto erbij. Dat artikel kan ook verder gaan op een andere pagina (bladzijde) van de krant. Dat staat er dan bij.
Een artikel heeft een kop, een inleidend stukje (de lead) en de tekst die daaronder staat (de broodtekst).
Als het een langer artikel is, wordt er vaak gebruik gemaakt van tussenkopjes.
Soms wordt er bij een artikel ook gebruik gemaakt van een apart omlijnd stukje (in een 'kader' of zelfs met een andere kleur) om bepaalde algemene achtergrondinformatie te geven. Dat kan ook worden gebruikt voor een infographic: dat is een afbeelding waarin iets overzichtelijk grafisch wordt weergegeven: bijvoorbeeld een grafiekje met cijfers over hoe iets in de loop der jaren is toegenomen of afgenomen.
Kranten hebben verder vaak aparte bijlagen ('katernen') met een bepaald thema/onderwerp: cultuur, economie, sport enz.
Kranten hebben ook vaak een commentaar van de redactie op het nieuws. Hier in staat het standpunt van de redactie over een bepaald onderwerp.
In kranten verschijnen vaak interviews: vraaggesprekken van journalisten met meer of minder bekende mensen.
(Vaak bekendere) mensen kunnen worden uitgenodigd om eens in de zoveel tijd een stukje te schrijven over wat hen bezighoudt: een zogenaamde column.
Iedereen kan ook reageren op artikelen die in de krant verschijnen. Een selectie van die reacties komt dan ook in de krant. Vaak onder de kop 'Brieven'. Is het een langere reactie, dan komt dat vaak in een rubriek 'Opinie', of "Opinie en debat". Hierin geeft een lezer of een schrijver zijn of haar mening over een onderwerp.
In een krant staan vaak ook familieberichten, meestal over wie er geboren of overleden is.
Een krant heeft meestal een colofon. Dat is een apart omkaderd stukje waarin algemene informatie over de krant staat, zoals wie er aan meewerken, hoe je de krant kunt bereiken en dergelijke.
Een krant heeft ook advertenties en soms zelfs een bijlage die niet door de eigen redacteuren is geschreven. Dat moet er dan duidelijk bijstaan.

Zelf een krantenbericht maken?

Hierboven las je al wat je in een krant zoal kunt lezen en hoe een krantenartikel eruit ziet. Maar waarop moet je ook letten als je zélf over iets in een krant, bijvoorbeeld jullie schoolkrant, zou willen schrijven?

Let er dan in ieder geval op, dat je, als dat mogelijk is, in het artikel de 5 W's en 1 H beschrijft:

Wie?
Wat?
Waar?
Waarom?
Wanneer?
Hoe?

Landelijke dagbladen

In Nederland zijn er:

De Telegraaf
De Volkskrant
De NRC (heette tot 2022 NRC Handelsblad); er was van deze krant een tijdlang een aparte ochtendeditie: NRC Next, maar die bestaat niet meer.
Het Algemeen Dagblad
Trouw
Het Parool
Metro (alleen nog op Internet)

Nederlandstalige dagbladen in België:

Lokale kranten

Er zijn ook veel lokale kranten die vaak maar een of twee keer in de week verschijnen. Maar bijvoorbeeld het Algemeen Dagblad, wél een dagblad, heeft ook regionale/plaatselijke bijlagen. Daar staat alleen nieuws uit de regio in.

Kranten in het verleden

In de Gouden Eeuw lazen mensen ook al de krant. De krant zag er toen alleen anders uit dan dat wij nu gewend zijn. Dergelijke kranten waren een soort blaadjes met het laatste nieuws, eerst nog van de stad waarin het werd uitgegeven en verspreid. Courant betekent dan ook zoiets als nieuw en lopend ("Het nieuwtje ging als een lopend vuurtje rond"). De blaadjes werden soms opgeplakt of aan elkaar doorgegeven. Ook bestond er het Frans - Italiaanse woord gazet dat zou zijn afgeleid van de gaza, een muntstuk dat je voor het blaadje betaalde. Mede door de uitvinding van de drukpers konden dergelijke vlugschriften makkelijk gedrukt worden in een behoorlijke hoeveelheid (oplage). Om de kosten laag te houden werd er toen al dun en goedkoop papier gebruikt. Ze hoefden immers niet lang bewaard te worden, wat bij boeken wel het geval was en is.

De verschillen tussen de krant van vroeger en nu zijn:

Vroeger was de krant een stuk kleiner dan de krant van nu. Er staat nu veel meer in.
Vroeger stonden er geen reclames en foto’s in de krant. Nu zie je veel reclame en veel foto’s of plaatjes in de krant.
Vroeger hadden de stukjes in de krant ook geen grote koppen (titels). Nu hebben de stukjes in de krant grote en opvallende koppen.
Vroeger verscheen de krant maar 1 keer in de week. Nu verschijnt de krant elke dag.

De mensen konden een abonnement op de krant nemen, zodat je de krant regelmatig kreeg en op de hoogte van het nieuws bleef. Met de komst van de computer en het internet wordt het nieuws tegenwoordig ook veel digitaal verspreid. Hierdoor is het aantal abonnees op papieren kranten drastisch verminderd.

Roddel- en sensatiebladen

Er zijn ook kranten/bladen die gaan over beroemdheden. Veel berichtjes in zo'n roddelblad zijn niet waar. Ze zijn vooral gericht op mensen die van sensatie houden.

Links

Terugzoeken in (heel) oude kranten bij Delpher.