Protesten in Iran sinds 2022

In het nieuwsDit artikel bevat onderwerpen die in het nieuws zijn. De informatie in dit artikel kan dus al snel verouderd zijn! Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Demonstranten op de Keshavarzboulevard in Teheran.

De protesten in Iran in 2022, in de volksmond ook de Mahsa Aminiprotesten, zijn protesten tegen de regering van Iran.

De protesten begonnen naar aanleiding van de dood van Mahsa Amini. Amini werd op 13 september 2022 opgepakt. Drie dagen later overleed Mahsa Amini, omdat ze bij de arrestatie in elkaar was geslagen door de Iraanse religieuze politie. In 2021 begon er ook al een reeks van aparte protesten in Iran, die nu nog steeds voortduren. Bij de demonstraties zijn minstens 154 doden gevallen en 733 mensen gewond geraakt.

De regering van Iran ziet de protesten en demonstraties niet als een 'echte' betogingen van Iraniërs. Volgens de regering zou het buitenland de protesten gebruiken om Iran zwak te maken. Hiervoor is echter geen bewijs. De Iraanse regering heeft journalisten, advocaten, activisten en demonstranten opgepakt. Daarnaast maakt ze het moeilijk voor Iraniërs om het internet en sociale media te bereiken. Begin oktober riep Ali Khamanei, de ayatollah en het staatshoofd van Iran, op om de demonstranten te straffen. Dit leidde ertoe dat veel jonge vrouwen de straat opgingen en hun hoofddoek afdeden.

Achtergrond

Mahsa Amini werd op 13 september 2022 opgepakt. Dit gebeurde omdat zij haar hoofddoek verkeerd droeg. In Iran gelden strenge regels voor vrouwen als het gaat om het dragen van een hoofddoek. Op 16 september 2022 overleed Mahsa Amini door haar schedelbreuk en hersendood. Volgens ooggetuigen bij de arrestatie was Amini in elkaar geslagen door de Iraanse religieuze politie. Hierdoor kwamen veel Iraniërs bijeen voor het ziekenhuis waarin Amini lag. Deze bijeenkomst groeide uit tot meerdere protesten door heel Iran. Op universiteiten demonstreren ook veel studenten. De regering reageerde hierop door met geweld een opstand bij de Shariefuniversiteit voor Technologie neer te slaan. Hierdoor werden de protesten nog heviger.

Verloop

Op dit affiche staat in het Perzisch de tekst „Vrouwen, leven, vrijheid”. Deze leus wordt veel gebruikt door de demonstranten.

Bij de bijeenkomst voor het ziekenhuis van Amini spraken demonstranten leuzen uit zoals „Dood aan de dictator!”, „Ik zal vermoorden wie mijn zus heeft vermoord”, „Ik leg een bloedeed af dat zowel Mahsa als Iran bevrijd zullen worden”, „Khamanei is een moordenaar en zijn regering is onwettig” (Khamanei is de ayatollah en het staatshoofd van Iran) en „Van Koerdistan tot aan Teheran worden vrouwen onderdrukt”. Hierbij deden vrouwen hun hoofddoek af. In de protesten die daarna door het hele land ontstonden, verbrandden vrouwen ook hun hoofddoek en knipten ze hun haren af. Daarnaast werden er portretten van Ali Khamanei en Qassem Soleimani in brand gestoken.

De Iraanse regering heeft de politie op de demonstranten afgestuurd. De demonstranten worden met geweld benaderd. Hierbij gaat het om martelingen, maar er zijn ook demonstranten neergeschoten. Bij de demonstraties zijn minstens 154 mensen omgekomen. In Urmia, Ashnoyeh, Teheran, Iram, Sari, Eslamabad-e Gharb, Piranshahr, Bukan, Kermanshah, Qorveh, Ivangharb, Abdanan, Qaem Shahr en Sardasht en Sanandaj zijn in totaal minstens 733 gewonden gevallen.

Bekende Iraniërs, zoals regisseur Mehran Modiri en presentator Soroush Sehat, hebben hun steun uitgesproken voor te protesten. De Iraanse actrice Maryam Palizban deed haar hoofddoek af en radio-omroepster Marzieh Sadaei sprak zich op de Iraanse radio uit voor vrede, gerechtigheid en democratie. Handbalspeler Sajjad Esteki en schermer Mojtaba Abedini gaven aan niet meer te zullen gaan spelen voor de Islamitische Republiek Iran.

Protesten in Iraans Koerdistan

In Iraans Koerdistan waren er veel protesten, omdat Amini daarvandaan kwam. In de steden Saqqez en Sanandaj waren de protesten het grootst. Bij de protesten werd onder andere de leus „Moorden om een hoofddoeken, hoelang zal zoiets zinloos voortduren?” geroepen. Ook zongen de demonstranten Koerdische volksliederen. De politie zette traangas in om de menigte uit elkaar te drijven. Daarnaast werden er in Saqqz, Sanandaj en andere steden wapenstokken, tasers, waterkannonnen, paintballgeweren, jachtgeweren, pistolen en gevechtsgeweren ingezet. Volgens getuigen worden er ook kindsoldaten ingezet.

Universiteitsprotesten

Demonstraties op de Technische Universiteit van Teheran.

Bij de Shariefuniversiteit braken er voor het eerst protesten uit. Hierbij zijn tussen de dertig en veertig studenten gearresteerd. Een aantal van hen zou daarbij gemarteld zijn. Hierdoor braken er protesten uit op de Universiteit van Teheran, de Technische Universiteit van Teheran, de Universiteit van Tabriz, de Universiteit van Yazd, de Technische Universiteit van Isfahan, de al-Zahra-universiteit, de Shahid Beheshtiuniversiteit, de Tarbiat Modaresuniversiteit, de Universiteit van Tabriz voor Medische Wetenschappen, de Bo Ali Sina-universiteit, de Shirazuniversiteit, Universiteit van Tehran voor de Kunsten, de Chwarizmiuniversiteit en de Islamitische Azaduniversiteit.

Veel studenten gaan niet meer naar de universiteit toe. Normaal zou het collegejaar op 22 september zijn begonnen, maar veel universiteiten bleven gesloten door te protesten. Studenten moesten online onderwijs volgen, maar veel van hen daagden ook online niet op. Daarnaast maakt de Iraanse regering het sinds oktober moeilijk voor Iraniërs om op het internet te komen. Hierdoor konden de onlinecolleges niet doorgaan. Sommige proffessoren steunen de protesten ook. Hoogleraar Ammar Ashoori steunde de protesten, maar mocht daardoor geen les meer geven van de Islamtisiche Azaduniversiteit. Dit vond Ashoori in strijd met zijn vrijheid van meningsuiting en hierop nam hij ontslag van de universiteit. Mehdi Mohtari, een academicus aan de Universiteit van Teheran, sprak zich tevens uit tegen de verplichte hoofddoek.

Internationaal

Een vrouw in Melbourne in Australië knipt haar haar af.

De demonstranten worden onder andere gesteund door Joe Biden (president van de Verenigde Staten), Noam Chomsky, toneelschrijver Bahram Beyzai en voetballer Ali Karimi. Daarnaast hebben tientallen Iraanse beroemdheden zich voor de demonstranten uitgesproken. Ook veel Iraniërs in het buitenland steunen hen. Vrouwen doen dit onder andere door een lok van hun haar af te knippen. In Nederland hebben presentatrice Fidan Ekiz, columniste Yesim Candan en minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius dat gedaan. In het Europees Parlement knipte parlementslid Abir al-Sahlani een lok van haar haar af.

Internet

Op Twitter is de hashtag #Mahsa_Amini meer dan 200 miljoen keer gedeeld. Op andere sociale media verschijnen er filmpjes van vrouwen die ook een lok van hun haar afknippen. Ook zou hackersgroep Anonymous websites van de Iraanse overheid hebben gehackt en zouden andere internetgebruikers de sites met DDoS-aanvallen hebben bestookt.