Schoolvak

Een schoolvak of leervak zijn de onderdelen van het onderwijs. Op school krijg je verschillende soorten schoolvakken. Ieder schoolvak is gericht op het leren van een bepaalde vaardigheid of een bepaald stukje kennis. Op de basisschool en middelbare school bestaan er verschillende soorten schoolvakken.

Op het mbo, de hogeschool en de universiteit zijn er ook schoolvakken. Zij worden echter cursussen of opleidingsonderdelen genoemd.

Op de basisschool

De basisschool is vooral gericht op het leren van rekenen, lezen en schrijven. Dit zijn namelijk superbelangrijke vaardigheden die je je hele leven nodig hebt. In groep 3 (in Nederland) of de eerste klas (in Vlaanderen) wordt daarom begonnen met deze vaardigheden. Later komen hier andere vakken bij, zoals biologie, geschiedenis, aardrijkskunde, verkeer, Engels (in Nederland) en Frans (in Vlaanderen). Er zijn meestal ook kunstzinnige vakken (zoals tekenen, knutselen en muziek) en lichamelijke opvoeding (gym).

In Nederland zijn de volgende vakken op alle basisscholen verplicht:

• Nederlands; vaak onderverdeeld in kleinere vakken, zoals taal, spelling, (begrijpend) lezen en woordenschat.
• Engels
• Rekenen
• Wereldoriëntatie; vaak onderverdeeld in aardrijkskunde, geschiedenis, biologie, verkeer en staatsinrichting
• Kunstzinnige oriëntatie, zoals tekenen, knutselen en muziek.
• Lichamelijke opvoeding

In Vlaanderen zijn worden ongeveer dezelfde vakken aangeboden. In plaats van Engels leren leerlingen verplicht Frans, maar scholen kunnen daarnaast ook Engels aanbieden.

Scholen mogen ook zelf vakken toevoegen. Zo wordt op religieuze scholen het vak "religie" of "godsdienst" gegeven. Op openbare scholen is dit niet aanwezig.

Op de middelbare school

Op de middelbare school worden vakken door verschillende leraren in verschillende lokalen gegeven. De schoolvakken kunnen flink verschillen per school en per niveau. Ook kunnen bepaalde vakken slechts één of een paar jaar worden aangeboden. Leerlingen kiezen tijdens de middelbare school een vakkenpakket. Hierdoor laten zij bepaalde vakken "vallen" (zij gaan hier niet mee verder). In de onderbouw krijgen alle leerlingen van dezelfde klas (meestal) dezelfde vakken; in de bovenbouw ontstaan er meestal grote verschillen tussen leerlingen.

Hieronder volgt een lijst van middelbare schoolvakken in Nederland die verplicht (kunnen) zijn. Dit zijn zogeheten "examenvakken". Voor deze vakken wordt een (schriftelijk) eindexamen afgelegd of het vak moet worden afgesloten om een diploma te halen. Dit alle vakken worden op alle scholen aangeboden. Ook hoeven zij niet voor alle leerlingen verplicht te zijn.

• Aardrijkskunde
• Arabisch (op sommige scholen)
• Bedrijfeconomie
• Biologie
• Chinees (op sommige scholen)
• Culturele en kunstzinnige vorming (ckv)
• Duits
• Economie
• Engels
• Filosofie
• Frans
• Fries (in Friesland)
• Geschiedenis
• Grieks (op gymnasium)
• Informatica
• Italiaans (op sommige scholen)

• Kunst (algemeen)
• Kunst (beeldende vorming)
• Kunst (dans)
• Kunst (drama)
• Kunst (muziek)
• Latijn (op gymnasium)
• Lichamelijke opvoeding
• Maatschappijleer
• Maatschappijwetenschappen
• Natuurkunde (soms als NaSk)
• Nederlands
• Religie/levensbeschouwing/godsdienst (op religieuze scholen)
• Russisch (op sommige scholen)
• Scheikunde (soms als NaSk)
• Spaans (op sommige scholen)
• Turks (op sommige scholen)
• Wiskunde

Daarnaast bestaan er op het vmbo nog praktijkvakken. Deze worden afgesloten met schriftelijk en praktijkexamen. Deze vakken hebben meestal dezelfde naam als het profiel: Bouwen, wonen en interieur; Produceren, installeren en energie; Mobiliteit en transport; Media, vormgeving en ICT; Maritiem en techniek; Zorg en welzijn; Economie en ondernemen; Horeca, bakkerij en recreatie; Groen; en Dienstverlening en producten.

Scholen bieden daarnaast nog andere vakken aan, zoals tekenen, handarbeid, muziek, drama, mentoruur, verzorging, ICT en burgerschap. Dit zijn vakken die slechts één of twee jaar gegeven worden. Zij tellen niet meer voor het examen, maar moeten soms wel worden afgesloten. Scholen mogen hier vaak creatief mee omgaan. Hierdoor zijn er grote verschillen tussen scholen. De ene middelbare school kan burgerschap aanbieden, terwijl deze andere dit niet doet.

Op veel middelbare scholen wordt het vak rekenen aangeboden vanwege de rekentoets.

Op het vervolgonderwijs

Op het mbo, de hogeschool en de universiteit worden schoolvakken vaak cursussen of opleidingsonderdelen genoemd. Deze onderdelen zijn specifiek voor een bepaalde opleiding. Zo wordt de cursus anatomie op de studie geneeskunde gegeven en gastronomie voor de opleiding tot chef-kok. Iedere opleiding en studie heeft een specifiek studieprogramma met eigen onderdelen.

Opleidingsonderdelen hoeven niet altijd klassieke vakken te zijn. Zo is een stage of scriptie ook een opleidingsonderdeel. Vaak wordt er ook onderscheid gemaakt tussen hoorcolleges (theorie) en werkcolleges (praktijk). Deze kunnen overigens ook binnen dezelfde les gecombineerd worden.

Op het mbo is de cursus loopbaan en burgerschap voor alle leerlingen verplicht.