Tycho Brahe
| Wetenschapper | |||
| |||
| Portret van Tycho Brahe op 50-jarige leeftijd, ca. 1596, hij draagt de Orde van de Olifant | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Volledige naam | Tyge Ottesen Brahe | ||
| Geboren | 14 december 1546 | ||
| Geboorteplaats | Scania | ||
| Geboorteland |  , Denemarken
| ||
| Overleden | 24 oktober 1601 | ||
| Overleden te | Praag | ||
| Gehuwd met / relatie |
Kirsten Barbara Jørgensdatter | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | astronomie, alchemie, schrijver | ||
| Actief | ca. 1570-1596 | ||
| Bekend van | Tychon systeem
Rudolphine Tabellen | ||
| |||
Tycho Brahe werd geboren als Tyge Ottesen Brahe op 14 december 1546 in Kasteel Knutstorp te Scania in Denemarken. Hij overleed in Praag op 24 oktober 1601. Praag was toen een stad in het Koninkrijk Bohemen, onderdeel van het Heilige Roomse Rijk. Hij was een Deense astronoom, die bekend stond om zijn nauwkeurige en uitgebreide astronomische waarnemingen. Tycho, geboren in Scania, dat in de volgende eeuw een deel van Zweden werd, stond tijdens zijn leven bekend als astronoom, astroloog en alchemist. Zijn waarnemingen worden algemeen beschouwd als de meest nauwkeurige van zijn tijd.
Levensloop en werk
Tycho, erfgenaam van verschillende van de belangrijkste adellijke families van Denemarken, kreeg een uitgebreide opleiding. Hij was geïnteresseerd in astronomie en in het maken van nauwkeurigere meetinstrumenten.
Hij ontwikkelde het Tychon systeem, dat de aarde als middelpunt heeft, in tegenstelling tot dat van Copernicus, die de zon als middelpunt gebruikte. De aarde plaatste hij in het centrum van het universum, de zon en de maan en de sterren draaien om de aarde, en de andere vijf planeten draaien om de zon.
Tycho bewonderde wel het heliocentrische model (zon als centrum) van Copernicus, maar vond dat het problemen had op het gebied van natuurkunde, astronomische waarnemingen van sterren en religie.
Tycho was van mening dat de aarde gewoon te traag en te zwaar was om continu in beweging te zijn. Dus hoewel Tycho erkende dat de dagelijkse opkomst en ondergang van de zon en de sterren verklaard konden worden door de rotatie (ronddraaien) van de aarde, zoals Copernicus had gezegd, zou zo'n snelle beweging niet tot de aarde kunnen behoren, een lichaam dat erg zwaar en dicht en ondoorzichtig is. Nu weten we dat Copernicus het bij het rechte eind had, en dat Tycho nog teveel dacht vanuit de aarde.
Hij had wel waargenomen dat sterren verschillende grootten hadden. Er waren er volgens hem sterren bij die vele malen groter zouden moeten zijn dan de zon (wat ook een ster is). Met de huidige technologie en kennis van zaken blijkt dat hij gelijk had, ook al kon men het zich in die tijd nauwelijks voorstellen.
Religie speelde ook een rol in Tycho's geocentrisme (aarde als centrum van het heelal) - hij noemde het gezag van de Schrift (bijbel) bij het afbeelden van de aarde als iets dat in rust is. Vanuit de aarde gezien lijkt dat ook zo. Copernicus en diegene die het met hem eens waren, konden zich kennelijk een gezichtspunt buiten de aarde voorstellen (men had immers nog geen vliegtuigen of ruimteschepen om zich vanaf de aarde te bewegen). Voor de meeste andere mensen (waaronder Tycho) was dat ondenkbaar.
Nalatenschap
Na de dood van Tycho gebruikte Johannes Kepler de waarnemingen van Tycho zelf om aan te tonen dat de banen van de planeten ellipsen (ovalen) zijn en geen cirkels, waardoor het gewijzigde copernicaanse systeem ontstond dat uiteindelijk het Tychonische systeem verdrong. Het Tychonische systeem was echter zeer invloedrijk in de late 16e en 17e eeuw. In 1616, tijdens de Galileo-affaire , verbood de pauselijke Congregatie van de Index ("Lijst van verboden boeken") alle boeken die pleitten voor het copernicaanse systeem, inclusief werken van Copernicus, Galileo, Kepler en andere auteurs tot 1758.
De ontdekking van de zogeheten stellaire aberratie in het begin van de 18e eeuw door James Bradley bewees dat de aarde inderdaad net als de andere dan bekende planeten rond de zon bewoog en dat Tycho's systeem buiten gebruik raakte onder wetenschappers. Ook Eise Eisinga (1744 - 1828) maakte gebruik van de ontdekking van Bradley toen hij zijn planetarium in Franeker bouwde.