Brontekst bekijken van Ziekte van Alzheimer

[[Bestand:Alzheimer's disease brain comparison.jpg|right|300px|thumb|Het verschil tussen de hersenen van een normaal persoon (links) en een Alzheimer-patiënt (rechts).]]
De '''ziekte van Alzheimer''' (vaak kortweg '''alzheimer''' genoemd) is de meest voorkomende vorm van [[dementie]], 65% van de mensen met dementie heeft deze vorm van dementie. De aandoening is vernoemd naar [[Alois Alzheimer]], een Duitse [[psychiater]] en [[neuroloog]] (iemand die veel wist over de [[hersenen]] en ze heeft bestudeerd). De aandoening komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar.

==Geschiedenis==
[[Bestand:Auguste D aus Marktbreit.jpg|thumb|right|200px|Een schilderij van Aguste Deter.]]
In [[1901]] beschreef Alois Alzheimer voor het eerst deze ziekte. Die werd later naar hem vernoemd. Hij had een vrouwelijke [[patiënt]] van 50 jaar genaamd [[Auguste Deter]] die in dat jaar opgenomen was in de [[psychiatrische inrichting]] in [[Frankfurt am Main]]. Alois Alzheimer begeleidde haar tijdens de ziekenhuisopnames. Zij verbleef in deze inrichting tot aan haar [[dood]] in [[1906]].

==De ziekte==
De ziekte van Alzheimer wordt door een neuroloog of (neuro)psycholoog vastgesteld door middel van [[geheugentest]]s, het geheugen wordt dan getest op verschillende vlakken. Er is geen vast [[tempo]] hoe snel iemand achteruit gaat.  

Eerst wordt het [[kortetermijngeheugen]] aangetast. Hierdoor kunnen alzheimer-patiënten niet of nauwelijks nieuwe dingen meer leren. Ook kunnen zij tijdens het [[communiceren]] (praten) soms vergeten over welk onderwerp het gesprek gaat.  

Later wordt ook nog het [[langetermijngeheugen]] aangetast. En dan kunnen zij belangrijke gebeurtenissen uit hun leven vergeten of zelfs personen. 
 
===Symptomen===
Er zijn een paar algemeen bekende symptomen van iemand die korte tijd de ziekte van Alzheimer heeft:
 
* Het steeds stellen van dezelfde vragen.
* Hetzelfde verhaal woord voor woord herhalen.
* Eenvoudige taken die hij of zij vroeger makkelijk aankon niet meer kunnen uitvoeren, zoals koken, kaartspelen en dingen repareren.
* Problemen met betalen van rekeningen of bijhouden van de administratie (terwijl hij of zij dat vroeger wel kon).
* In een bekende omgeving de weg kwijtraken, of gedesoriënteerd raken (in de war zijn).
* Zichzelf niet goed verzorgen.

''Opmerking: Als iemand een paar of alle symptomen vertoont, betekent dat niet meteen dat diegene de ziekte van Alzheimer heeft. Raadpleeg een arts of specialist bij twijfel. ''

==Oorzaken==

===Rol van eiwitten===
De ziekte wordt mogelijk onder andere veroorzaakt door het abnormaal (niet gewoonlijk, raar) afbreken van bepaalde eiwitten. Hierdoor vormen zich ook klonten buiten de hersencellen.


===Erfelijk===
[[Bestand:PiB PET Images AD.jpg|250px|right|thumb|Een PET-scan tussen een alzheimer-patiënt (AD) en een normaal gezond proefpersoon (Control).]]
Voor een groot deel is het ook genetisch (erfelijk) bepaald. Als iemand van de familie de ziekte heeft (gehad), dan is het mogelijk dat jij of iemand anders uit je familie deze ziekte ook zal krijgen.

===Andere mogelijkheden===
Er is een mogelijkheid dat [[diabetes]] (suikerziekte) ook een rol kan spelen. Hierbij zorgt de resistentie tegen insuline (tegen insuline kunnen, het heeft geen effect) ervoor dat de hersencellen geen [[glucose]] (vorm van suiker) kunnen opnemen. Zonder deze stof sterven de hersencellen langzamerhand af.

==Opleiding==
Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een hoog opleidingsniveau een kleinere kans hebben om de ziekte van Alzheimer te krijgen. Dit is niet altijd, en het is niet dat de hersenen beter beschermd worden als je slimmer bent. Mogelijk heeft dit te maken met een grotere 'cognitieve reserve' (de sterkte van alle verbindingen in je hersenen) of een groter hersengewicht bij mensen met een hoger opleidingsniveau. Hierdoor worden mogelijk de verschijnselen verminderd of vertraagd.

==Cijfers==
Volgens het [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] (CBS) overleden ten opzichte van 1996 in 2022 bijna 6,7 keer zoveel mensen aan de Ziekte van Alzheimer in Nederland. 

Het kunnen er zelfs nog meer zijn, want bij 65% van de mensen die als gevolg van dementie in 2022 in Nederland overleden, is de vorm van dementie waaraan men overleed niet gespecificeerd. Slechts bij een kwart van de totale groep van mensen die aan dementie overleden stond als doodsoorzaak de Ziekte van Alzheimer ''echt'' vast.[https://www.vzinfo.nl/dementie/sterfte]

===Nederland===

{| class="wikitable collapsible collapsed" width="40%"
! Jaar 
! Mannen
! Vrouwen
! Totaal
|-
| 1996 
| 119
| 464
| 583
|-
| 1997
| 143
| 542
| 685
|-
| 1998
| 160
| 444
| 604
|-
| 1999
| 174
| 526
| 700
|-
| 2000
| 166
| 513
| 679
|-
| 2001
| 180
| 559
| 739
|-
| 2002
| 228
| 646
| 874
|-
| 2003
| 227
| 669
| 896
|-
| 2004
| 226
| 653
| 879
|-
| 2005
| 261
| 726
| 987
|-
| 2006
| 291
| 859
| 1150
|-
| 2007
| 330
| 884
| 1214
|-
| 2008
| 396
| 1073
| 1469
|-
| 2009
| 450
| 1173
| 1623
|-
| 2010
| 519
| 1349
| 1868
|-
|2022
|1239
|2661
|3900
|}
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Alzheimer#Nederland]

===België===
{| class="wikitable collapsible collapsed" width="40%"
! Jaar 
! Mannen
! Vrouwen
! Totaal
|-
| 2000
| 159
| 295
| 454
|-
| 2001
| 165
| 321
| 486
|-
| 2002
| 182
| 341
| 496
|-
| 2003
| 221
| 406
| 627
|-
| 2004
| 215
| 382
| 597
|-
| 2005
| 234
| 433
| 667
|-
| 2006
| 263
| 483
| 746
|-
| 2007
| 263
| 513
| 776
|-
| 2008
| 308
| 590
| 898
|-
| 2009
| 339
| 600
| 939
|-
| 2010
| 372
| 638
| 1010
|}
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Alzheimer#Belgi.C3.AB]

==Genezing==

===Tegenwoordig===
Het is tot nu toe niet mogelijk om een alzheimer-patiënt te genezen. Wel zijn er kleine hulpmiddelen, maar die genezen niet echt goed. 

Wel is het mogelijk om de aandoening tijdelijk af te remmen bij 'jonge' alzheimer-patiënten met het innemen van [[vitamine]] [[B6]], [[B12]] en [[foliumzuur]].

===Toekomst===
Bexaroteen geneest alzheimer bij [[Muis (knaagdier)|muizen]]. Bij een onderzoek van ''Case Western Reserve School of Medicine'' in [[Cleveland]] ([[Ohio]]) bleek bij proeven met muizen die aan de ziekte Alzheimer leden dat het toedienen van bexaroteen de plaques (klonten) in de muizenhersenen binnen drie dagen al voor ongeveer 50% deed verdwijnen, ook veel symptomen verdwenen bij de muizen, zoals het geheugenverlies dat sterk verminderde. 

Bexaroteen is een [[kankermedicijn]] dat bij sommige vormen van [[kanker]] wordt toegediend, zoals bij een bepaald type van [[lymfeklierkanker]]. Het is nu nog niet bekend of het ook zo effectief bij mensen is als bij muizen.

==Hulp bieden==
Als je iemand wilt helpen met de ziekte van Alzheimer, dan is het vaak noodzakelijk om te letten op een paar punten.
[[Bestand:Honoré Daumier 032.jpg|thumb|right|200px|In studies wordt vaak gezegd dat het hebben van sociale contacten, puzzelen en schaken kunnen helpen om de cognitieve achteruitgang (de achteruitgang van de sterkte van verbindingen in je hersenen) tegen te gaan. Dit is echter tot nu toe niet duidelijk aangetoond.]]
*De leefgewoonten voordat de dementie begon, dat vertraagt meestal het proces omdat de alzheimer-patiënt zich dan vaak gemakkelijker voelt. 
*Eisen voor de woonsituatie, is het huis goed genoeg aangepast?
*Begeleiden, bij bijvoorbeeld lopen naar de kamer.
*Lichamelijke verzorging, douchen, schone kleding etc..
*Medicijnen, het op tijd toebrengen van medicijnen, de alzheimer-patiënt is er mogelijk niet in staat.

==Feiten==

===Dieet===
Volgens onderzoekers kan een goed dieet beschermen tegen aandoeningen aan de hersenen op latere leeftijd. Mensen die ouder zijn dan 65 jaar en die regelmatig gezonde voedingstoffen innemen, zoals [[bladgroenten]], [[Tomaat|tomaten]], [[Noot|noten]] en [[vis]] blijken een kleinere kans te hebben om de ziekte van Alzheimer op te lopen dan mensen die veel vette melkproducten, rood- en orgaanvlees opeten.

===Wonen===
Het is belangrijk dat alzheimer-patiënten dezelfde woonsituatie behouden voor de aandoening, dit is beter voor hem of haar en ook de omgeving, die wordt vaak minder belast. 

====Gevaarlijke plekken====
Er moet wel rekening worden gehouden met gevaarlijke plaatsen, zoals een gevaarlijke trap, een balkon, deuren en ramen.

===Lichaamsverzorging===
Een alzheimer-patiënt zal zichzelf minder goed verzorgen of is er niet toe in staat. Het is belangrijk dat die taak niet direct helemaal wordt overgenomen, tenzij het echt niet anders kan. Als de alzheimer-patiënt zichzelf voor een (groot) deel verzorgt, dan vertraagt dat het proces. 

Aan het eten en drinken moet meestal veel aandacht aan worden besteed, de alzheimer-patiënt kan bijvoorbeeld zomaar te hete thee opdrinken. Het komt ook soms voor dat mensen met de ziekte van Alzheimer schrokkerig eten en onvoldoende kauwen.

== Omgang met een Alzheimerpatiënt ==
De omgang met een Alzheimerpatiënt kan soms erg moeilijk zijn. Daardoor moeten verzorgers en familieleden goed weten hoe ze met de patiënt omgaan. Hierbij letten ze op het volgende:
* Mensen met Alzheimer moeten serieus genomen worden. Verzorgers moeten belangstellend zijn en zo veel mogelijk in hun beleving meegaan, ook al kent de bezoeker het verhaal al. Ook praten bezoekers vaak in korte, duidelijke zinnen en stellen zichzelf voor (ook al kennen ze elkaar al). Het is belangrijk om vriendelijk en rustig te blijven.
* Mensen met Alzheimer moeten gerustgesteld worden. Dit betekent dat oogcontact belangrijk is. Ook moet je toestemming vragen voordat je wat doet en complimenten geven. 
* Het is belangrijk om te kijken wat de patiënt nog wel kan. De patiënt kan zich snel opgejaagd voelen en soms ook erg emotioneel worden. Het is daarom belangrijk dat je rustig met de patiënt omgaat en ook rustmomenten inplant. Ook het beleven is belangrijk, zoals ruiken of voelen. Soms is het ook belangrijk om iets mee te brengen waar de patiënt rustig van wordt.

Er zijn ook dingen die je beter niet kunt doen, zoals:
* Probeer niet te veel te verbeteren of tegen te spreken. 
* Praat niet te hard en ook niet te snel. Ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig en verstaanbaar spreekt.
* Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met Alzheimer merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
* Vraag niet te veel van een persoon met Alzheimer. Bekijk wat de patiënt nog wel kan.
* Test iemand met Alzheimer niet door veel vragen te stellen.
* Vraag niet te veel naar feiten en gebeurtenissen van vandaag of gisteren.
* Mensen met dementie niet uitlachen of belachelijk maken.
* Niet gaan schreeuwen of terugslaan bij agressie. Bij agressie moet je rustig blijven.
* Je mag wel lachen, maar alleen als de patiënt hier ook om kan lachen. 
* Praat niet over degene met Alzheimer waar die bijzit. 
* Geef andere bewoners in verzorgingshuis ook niet te veel aandacht.

== Video links over Alzheimer ==
* https://www.hetklokhuis.nl/tv-uitzending/3348/Alzheimer
* https://youtu.be/zjfiIATfetM
* https://youtu.be/l9ITSqarfVo
* https://youtu.be/94mJpSxFmOs
* https://www.alzheimer-nederland.nl/geheugentest
* https://www.youtube.com/watch?v=cu4aX6omrUc
* https://www.youtube.com/watch?v=h2BhZlrWGI0
* https://www.youtube.com/watch?v=W2r7SLExRbM
* https://youtu.be/opv-wTeD4-Y

[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep8]]
[[Categorie:Woordenschat]]
[[Categorie:Psychische aandoening]]
[[Categorie:Neurologische aandoening]]
[[Categorie:Ouderdomsaandoening]]