Geschiedenis van de Verenigde Staten: verschil tussen versies

Versie van 18 aug 2021 12:40

Het Vrijheidsbeeld verwijst naar Independence Day onder het mom van "vrijheid verlicht de wereld".

Hieronder staat de geschiedenis van de Verenigde Staten. In het artikel staat informatie vanaf de komst van de Europeanen tot aan het heden.

Ontdekking

Columbus plant de Spaanse vlag, 1492.

De eerste mensen

Aan het eind van de 15e eeuw, in 1492, ontdekten de Europeanen het continent Amerika, dat ook wel de ‘Nieuwe Wereld’ werd genoemd. Overigens leefden er al duizenden jaren mensen op het continent. Deze volkeren waren vanuit Azië naar Amerika getrokken en hadden zich over heel Zuid- en Noord-Amerika verspreid. De bevolking had haar eigen cultuur, maar was absoluut niet primitief. Ze hadden hun eigen schrift en kalender. In Zuid- en Midden-Amerika hadden zij zelfs complete steden met tempels.

Onderworpen aan Spanje

De oorspronkelijke bevolking van de huidige Verenigde Staten verspreidde zich van de westkust naar de oostkust. Aan de westkust leefde men vooral van de visvangst. In het midden werd voornamelijk gejaagd en aan de oostkust leefden de mensen van de landbouw.

Toen Christoffel Columbus in 1492 in Amerika aankwam, noemde hij deze mensen ‘indianen’, omdat hij meende India bereikt te hebben. Columbus wordt vaak gezien als de ontdekker van Amerika, maar de Vikingen waren al eeuwen eerder in Amerika geweest. Columbus was in dienst van de Spaanse koning en in de jaren erna gingen de Spanjaarden verder met hun ontdekkingsreizen. Hele indianenstammen werden uitgeroeid door de Spanjaarden, omdat zij vuurwapens hadden en de indianen alleen handgemaakte speren. Vijftig jaar later stonden ze in Oregon, helemaal aan de westkust van wat nu de VS is, en in Labrador in het oosten van het huidige Canada. De Spanjaarden stichtten een enorm rijk dat tot diep in Zuid-Amerika reikte.

Kolonisatie

De 13 Engelse kolonies rood gekleurd.

Spanje was in Amerika op zoek naar rijkdommen, vooral goud. Om dezelfde redenen kwamen vanaf 1600 ook Engelsen, Fransen en Hollanders naar Noord-Amerika. De Engelsen vestigden zich aan de oostkust. Frankrijk stichtte begin 1600 Quebec. In het oosten moesten de Britten zien te overleven. Dat deden ze vooral met hulp van de indianen. Indianen ruilden voedsel en bont voor pistolen van de kolonisten. Die gebruikten ze in hun stammenoorlogen. Maar er kwamen steeds meer kolonisten naar Amerika en Engeland domineerde rond 1700 het oosten van Amerika. Indianen werden uitgeroeid, net zoals Frankrijk dat deed.

Periode van oorlogen

Amerikaanse Vrijheidsoorlog

Aanleiding

Slag bij Long Island, 1776.

In 1760 waren er 13 Engelse kolonies in Noord-Amerika die vooral zichzelf bestuurden, maar ze bleven onderdanen van de Engelse koning. Door alle oorlogen van Groot-Brittannië met onder andere Frankrijk zat de Britse koning zonder geld. Voortaan moest er door de kolonisten belasting worden betaald aan de Britse overheid. De kolonisten waren hier fel tegen (Boston Tea Party) en de vertegenwoordigers van de 13 Engelse kolonies verenigden zich met elkaar. Engeland stuurde soldaten naar Amerika om de kolonisten te dwingen. De vertegenwoordigers van de Engelse kolonies kwamen bij elkaar en richtten ook een leger op met als aanvoerder George Washington.

Een nieuw land

In 1775 begon de Amerikaanse Vrijheidsoorlog. Er werd hard gevochten, maar doordat Frankrijk en Spanje de kolonisten steunden, wonnen zij de oorlog van de Engelse koning. Tijdens de oorlog, op 4 juli 1776, verklaarden de vertegenwoordigers van de 13 Engelse kolonies zich onafhankelijk van Engeland. Dit wordt nog steeds gevierd met Independence Day. In 1783 erkende Engeland die onafhankelijkheid en was de oorlog afgelopen. De 13 kolonies werden zelfstandig en gingen ook zichzelf besturen, maar ze waren wel verenigd in een unie. Een nieuw land was ontstaan: de Verenigde Staten van Amerika. In 1789 werd George Washington de eerste president van de Verenigde Staten, een held uit de oorlog met de Britten. Nederland en Frankrijk erkenden dit nieuwe land, gelegen aan de oostkust van Amerika.

Slag bij Chickamauga, 1863.

President Thomas Jefferson kocht in 1803 een stuk van Frankrijk, dat nog altijd ten westen van de Verenigde Staten heerste. Hierdoor verdubbelde het grondgebied van de VS. Hierna bleef het een tijdje onrustig vanwege oorlogen. De rust keerde echter terug en de VS konden zich economisch gaan ontwikkelen. Ook wilde de Amerikaanse overheid zich isoleren van de buitenlandse politiek, wat haar 100 jaar lang zou lukken.

Amerikaanse Burgeroorlog

Slavernij was normaal in het zuiden van de VS, zoals het over bijna heel de wereld normaal was. In de noordelijke staten van de VS werd de slavernij rond 1800 afgeschaft, terwijl in de zuidelijke staten toen nog 4 miljoen slaven werkten. Ook vanwege kwesties over industrie en invoerrechten ontstond in 1861 de Amerikaanse Burgeroorlog. Nu waren 23 noordelijke staten met 22 miljoen inwoners in oorlog met 11 zuidelijke staten met 9 miljoen inwoners. Dankzij de enorme overmacht van het Noorden en door de betere industrie wonnen de noordelijke staten. In 1865 gaf het Zuiden zich over en hiermee eindigde de Amerikaanse Burgeroorlog, een verwoestende oorlog met een miljoen doden en gewonden tot gevolg.

Tot de Eerste Wereldoorlog

Donkerblauw de Noordelijke Staten, rood de Zuidelijke Staten.

Na de oorlog bezetten de noordelijke troepen de zuidelijke staten. Ook hier werd nu de slavernij afgeschaft. Maar toch konden de slaven, die nu vrij waren, geen fatsoenlijk bestaan opbouwen. Doordat de Republikeinen tot aan de Eerste Wereldoorlog over de Verenigde Staten regeerden, liet men de ontwikkeling van het Zuiden links liggen, omdat de Republikeinen zich vooral richtten op de industrie in het Noorden. Dit pakte zeer slecht uit voor de zwarten in het Zuiden. Ook mochten de zwarten niet stemmen en waren ze vaak slachtoffer van discriminatie en racisme. Deze periode heet de ‘redemption’-periode.

Door alle industriële ontwikkelingen werden veel uitvindingen gedaan, ontstonden universiteiten en musea en waren er superrijke industriëlen. Halverwege de 19e eeuw kwam de immigrantenstroom op gang. Miljoenen mensen uit andere delen van de wereld, zoals Scandinavië, Duitsland, Zuid- en Oost-Europa, Rusland, China en Japan, kwamen als arbeiders in de vele fabrieken werken. De VS telden in 1860 nog een bevolking van 36.000.000 mensen, in 1920 waren dat er al 105.000.000! Dit betekende een nog grotere vooruitgang van de industrie. Echter kende het land ook economische neergangen, waaronder in 1873, 1893 en 1907. Dit kwam o.a. door corruptie.

In 1867 werd Alaska gekocht van de Russische Tsaar. De Filipijnen en een aantal eilanden in de Stille Oceaan kwamen in handen van de VS. Ook Hawaï sloot zich in 1898 aan bij de VS.

De Wereldoorlogen

De aanleiding voor de Grote Depressie: de beurskrach in New York.

Eerste Wereldoorlog

Rond de overgang van de 19e en 20e eeuw mengden de VS zich voor het eerst in de wereldpolitiek. In Europa brak in 1914 de Eerste Wereldoorlog uit. In eerste instantie wilden de VS zich hier niet zomaar in mengen, het land wilde neutraal blijven. Maar in 1917 werden de VS min of meer gedwongen om mee te doen aan de oorlog, o.a. omdat Duitsland voorstelde samen met Mexico de VS binnen te vallen. President Woodrow Wilson sloot zich aan bij de geallieerden en stuurde honderdduizenden troepen naar Europa om Duitsland te verslaan. Eind 1918 was de oorlog afgelopen en hadden de geallieerden gewonnen.

Interbellum

Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Het wordt ook wel de ‘Roaring Twenties’ genoemd, omdat het een tijdlang goed ging met de Verenigde Staten. In 1929 begon een periode van economische neergang. Een zware depressiedepressie heerste in het land. Er was grote werkloosheid, bedrijven gingen failliet, de beurzen gingen onderuit en er leden zelfs mensen honger. Door de ‘New Deal’ van Roosevelt, die in 1932 president werd, kwamen de VS langzamerhand weer uit deze crisis, die als de Grote Depressie de geschiedenis is ingegaan.

Tweede Wereldoorlog

De Amerikaanse vlag wappert na de Landing op Iwo Jima, 1945.

In 1939 begon de Tweede Wereldoorlog in Europa. Duitsland dreigde heel Europa over te nemen. Toch wilde de Amerikaanse overheid niet opnieuw meedoen aan een oorlog, want het zat zelf al diep in de problemen vanwege de nog steeds voortdurende crisis. Maar op 7 december 1941 viel Japan de VS aan door een luchtaanval op Pearl Harbor. Tientallen schepen, honderden vliegtuigen en duizenden levens gingen verloren. Ook Duitsland verklaarde aan de VS de oorlog. De VS moesten wel gaan meedoen en verklaarden de oorlog aan Japan en Duitsland. Miljoenen soldaten werden naar Europa, Afrika en de Stille Oceaan gestuurd om tegen de Duitsers en Japanners te vechten. Tijdens de oorlog werkten ook miljoenen vrouwen in de wapenindustrie. Dit zorgde er wel voor dat er een einde kwam aan de crisis. Europa was mei 1945 bevrijd. Op 6 augustus 1945 gooide Amerika een atoombom, hun geheime wapen, op Hiroshima. Na een tweede atoombom gaf Japan zich over en was de Tweede Wereldoorlog voorbij. Honderdduizenden Amerikaanse soldaten waren omgekomen.

Koude Oorlog

Na de Tweede Wereldoorlog was de rust nog niet teruggekeerd. DE VS had de controle over een deel van Duitsland tijdens de Koude Oorlog. Naast de VS was er nog een grootmacht: de communistische Sovjet-Unie. Er volgden nog een paar bloedige oorlogen: de Korea-Oorlog en Vietnamoorlog, een strijd tussen het kapitalisme en communisme. De Vietnamoorlog werd verloren. Het is tot nu toe de enige oorlog uit de geschiedenis die de VS heeft verloren.

Ook in de VS zelf ging het niet altijd goed. Op 22 november 1963 werd president John F. Kennedy vermoord in Dallas. Martin Luther King werd op 4 april 1968 vermoord in Memphis, Tennessee. De Koude Oorlog bepaalde bijna een halve eeuw de buitenlandse politiek van de VS. In 1980 beloofde president Reagan de vernederde wereldmacht weer tot grootheid te brengen. Op 3 december 1989 tekenden Reagans opvolger George H.W. Bush en Michail Gorbatsjov (de laatste president van de Sovjet-Unie) op Malta gezamenlijk een verklaring waarin ze vrede sloten. Hiermee eindigde de Koude Oorlog definitief.

De 21e eeuw

Het brandende World Trade Center na de terroristische aanslagen van 2001.

De Verenigde Staten zijn in de 21e eeuw nog altijd één van de machtigste landen ter wereld. Ze zijn belangrijk voor de NAVO en de Verenigde Naties en ze hebben een goed ontwikkelde en grote krijgsmacht. Ook wordt er heel veel handel gedreven met Amerika.

Maar er zijn ook nog altijd oorlogen, met name in het Midden-Oosten, waar de VS in 2003 onder George W. Bush Irak opnieuw zijn binnengevallen (zie Irakoorlog). Verder zijn er andere problemen, met name het terrorisme. Vooral sinds de aanslagen op 11 september 2001, waardoor de VS rechtstreeks werden getroffen, is dit in het Amerikaanse politieke beleid hoog op de agenda komen te staan. Ook is de apartheid, de strijd tussen blanken en zwarten, in de VS nog altijd geregeld een probleem.

In 2007 begon in de VS de kredietcrisis, toen steeds meer mensen hun huizen niet meer konden afbetalen. Een jaar later vielen er allerlei belangrijke banken in Amerika om, zoals Lehman Brothers. Vervolgens is deze crisis ook overgeslagen naar Europa.

Eind 2008 werd Barack Obama de nieuwe Amerikaanse president. Dat was heel bijzonder omdat er tot dan toe alleen maar blanke presidenten waren geweest.

Videoclip

George Washington, de eerste president van de Verenigde Staten en de Independence Day

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+[[Bestand:Statue of Liberty 7.jpg|thumb| Het [[Vrijheidsbeeld]] verwijst naar [[Independence Day]] onder het mom van "vrijheid verlicht de wereld".]]
-{{werk|Huidige tekst wordt nagelopen, aangevuld en aangepast en verplaatst naar Verenigde Staten als samenvatting}}
-{{Geschiedenis van de Verenigde Staten}}
 Hieronder staat de '''geschiedenis van de Verenigde Staten'''. In het artikel staat informatie vanaf de komst van de Europeanen tot aan het heden.
+== Ontdekking ==
-==Koloniale periode (''Colonial Era'')==
+[[Bestand:Columbus Taking Possession.jpg|315px|left|thumb|Columbus plant de Spaanse vlag, 1492.]]
-===Voor de komst van de kolonisten===
+=== De eerste mensen ===
+Aan het eind van de 15e eeuw, in 1492, ontdekten de Europeanen het continent Amerika, dat ook wel de ‘Nieuwe Wereld’ werd genoemd. Overigens leefden er al duizenden jaren mensen op het continent. Deze volkeren waren vanuit [[Azië]] naar [[Amerika]] getrokken en hadden zich over heel Zuid- en Noord-Amerika verspreid. De bevolking had haar eigen cultuur, maar was absoluut niet [[primitief]]. Ze hadden hun eigen schrift en kalender. In Zuid- en Midden-Amerika hadden zij zelfs complete steden met tempels.
+=== Onderworpen aan Spanje ===
-===Eerste pogingen===
+De oorspronkelijke bevolking van de huidige Verenigde Staten verspreidde zich van de westkust naar de oostkust. Aan de westkust leefde men vooral van de visvangst. In het midden werd voornamelijk gejaagd en aan de oostkust leefden de mensen van de landbouw.
+Toen [[Christoffel Columbus]] in 1492 in Amerika aankwam, noemde hij deze mensen ‘indianen’, omdat hij meende [[India]] bereikt te hebben. Columbus wordt vaak gezien als de ontdekker van Amerika, maar de [[Vikingen]] waren al eeuwen eerder in Amerika geweest. Columbus was in dienst van de Spaanse koning en in de jaren erna gingen de [[Spanje|Spanjaarden]] verder met hun ontdekkingsreizen. Hele indianenstammen werden uitgeroeid door de Spanjaarden, omdat zij vuurwapens hadden en de indianen alleen handgemaakte speren. Vijftig jaar later stonden ze in [[Oregon]], helemaal aan de westkust van wat nu de VS is, en in [[Labrador]] in het oosten van het huidige [[Canada]]. De Spanjaarden stichtten een enorm rijk dat tot diep in [[Zuid-Amerika]] reikte.
-===13 Britse koloniën===
+== Kolonisatie ==
-==Revolutionaire (''Revolutionary Era'')==
+[[Bestand:Map of territorial growth 1775.svg|240px|thumb|De 13 Engelse kolonies rood gekleurd.]]
-===Aanloop naar de Revolutie===
+Spanje was in Amerika op zoek naar rijkdommen, vooral [[goud]]. Om dezelfde redenen kwamen vanaf 1600 ook [[Engeland|Engelsen]], [[Frankrijk|Fransen]] en [[Nederland|Hollanders]] naar [[Noord-Amerika]]. De Engelsen vestigden zich aan de oostkust. Frankrijk stichtte begin 1600 [[Quebec]]. In het oosten moesten de Britten zien te overleven. Dat deden ze vooral met hulp van de indianen. Indianen ruilden voedsel en bont voor pistolen van de kolonisten. Die gebruikten ze in hun stammenoorlogen. Maar er kwamen steeds meer kolonisten naar Amerika en Engeland domineerde rond 1700 het oosten van Amerika. Indianen werden uitgeroeid, net zoals Frankrijk dat deed.
+== Periode van oorlogen ==
-===De Amerikaanse Revolutie===
+=== Amerikaanse Vrijheidsoorlog ===
+==== Aanleiding ====
+[[Bestand:BattleofLongisland.jpg|250px|left|thumb|Slag bij Long Island, 1776.]]
+In 1760 waren er [[Dertien Koloniën|13 Engelse kolonies]] in Noord-Amerika die vooral zichzelf bestuurden, maar ze bleven onderdanen van de Engelse koning. Door alle oorlogen van [[Groot-Brittannië]] met onder andere Frankrijk zat de Britse koning zonder geld. Voortaan moest er door de kolonisten [[belasting]] worden betaald aan de Britse overheid. De kolonisten waren hier fel tegen ([[Boston Tea Party]]) en de vertegenwoordigers van de 13 Engelse kolonies verenigden zich met elkaar. Engeland stuurde soldaten naar Amerika om de kolonisten te dwingen. De vertegenwoordigers van de Engelse kolonies kwamen bij elkaar en richtten ook een leger op met als aanvoerder [[George Washington]].
-===De grondwet===
+==== Een nieuw land ====
+In 1775 begon de [[Amerikaanse Vrijheidsoorlog]]. Er werd hard gevochten, maar doordat Frankrijk en Spanje de kolonisten steunden, wonnen zij de oorlog van de Engelse koning. Tijdens de oorlog, op 4 juli 1776, verklaarden de vertegenwoordigers van de [[Dertien Koloniën|13 Engelse kolonies]] zich onafhankelijk van Engeland. Dit wordt nog steeds gevierd met [[Independence Day]]. In 1783 erkende Engeland die [[onafhankelijkheid]] en was de oorlog afgelopen. De 13 kolonies werden zelfstandig en gingen ook zichzelf besturen, maar ze waren wel verenigd in een unie. Een nieuw land was ontstaan: de [[Verenigde Staten van Amerika]]. In 1789 werd George Washington de eerste [[president van de Verenigde Staten]], een held uit de oorlog met de Britten. Nederland en Frankrijk erkenden dit nieuwe land, gelegen aan de oostkust van Amerika.
+[[Bestand:Chickamauga.jpg|280px|thumb|Slag bij Chickamauga, 1863.]]
+President [[Thomas Jefferson]] kocht in 1803 een stuk van Frankrijk, dat nog altijd ten westen van de Verenigde Staten heerste. Hierdoor verdubbelde het grondgebied van de VS. Hierna bleef het een tijdje onrustig vanwege oorlogen. De rust keerde echter terug en de VS konden zich economisch gaan ontwikkelen. Ook wilde de Amerikaanse overheid zich isoleren van de buitenlandse politiek, wat haar 100 jaar lang zou lukken.
+=== Amerikaanse Burgeroorlog ===
-==19e eeuw (eerste helft) ==
+[[Slavernij]] was normaal in het zuiden van de VS, zoals het over bijna heel de wereld normaal was. In de noordelijke staten van de VS werd de slavernij rond 1800 afgeschaft, terwijl in de zuidelijke staten toen nog 4 miljoen slaven werkten. Ook vanwege kwesties over [[industrie]] en [[invoer]]rechten ontstond in 1861 de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. Nu waren 23 noordelijke staten met 22 miljoen inwoners in oorlog met 11 zuidelijke staten met 9 miljoen inwoners. Dankzij de enorme overmacht van het Noorden en door de betere industrie wonnen de noordelijke staten. In 1865 gaf het Zuiden zich over en hiermee eindigde de Amerikaanse Burgeroorlog, een verwoestende oorlog met een miljoen doden en gewonden tot gevolg.
-===Washington en de ''New Nation''===
-===Adams en de federalisten===
+== Tot de Eerste Wereldoorlog ==
+[[Bestand:US map 1864 Civil War divisions.svg|300px|left|thumb|Donkerblauw de Noordelijke Staten, rood de Zuidelijke Staten.]]
+Na de oorlog bezetten de noordelijke troepen de zuidelijke staten. Ook hier werd nu de slavernij afgeschaft. Maar toch konden de slaven, die nu vrij waren, geen fatsoenlijk bestaan opbouwen. Doordat de [[Republikeinse Partij (Verenigde Staten)|Republikeinen]] tot aan de [[Eerste Wereldoorlog]] over de Verenigde Staten regeerden, liet men de ontwikkeling van het Zuiden links liggen, omdat de Republikeinen zich vooral richtten op de industrie in het Noorden. Dit pakte zeer slecht uit voor de zwarten in het Zuiden. Ook mochten de zwarten niet stemmen en waren ze vaak slachtoffer van [[discriminatie]] en [[racisme]]. Deze periode heet de ‘redemption’-periode.
+Door alle industriële ontwikkelingen werden veel uitvindingen gedaan, ontstonden [[universiteit]]en en musea en waren er superrijke [[Industrieel|industriëlen]]. Halverwege de 19e eeuw kwam de [[immigrant]]enstroom op gang. Miljoenen mensen uit andere delen van de wereld, zoals [[Scandinavië]], [[Duitsland]], Zuid- en Oost-[[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Rusland]], [[China]] en [[Japan]], kwamen als arbeiders in de vele fabrieken werken. De VS telden in 1860 nog een bevolking van 36.000.000 mensen, in 1920 waren dat er al 105.000.000! Dit betekende een nog grotere vooruitgang van de industrie. Echter kende het land ook economische neergangen, waaronder in 1873, 1893 en 1907. Dit kwam o.a. door [[corruptie]].
-===De ''Jeffersonian Era'' en de ontdekking van het westen===
+In 1867 werd [[Alaska]] gekocht van de Russische Tsaar. De [[Filipijnen]] en een aantal eilanden in de [[Stille Oceaan]] kwamen in handen van de VS. Ook [[Hawaï]] sloot zich in 1898 aan bij de VS.
-===Madison en de Oorlog van 1812===
+== De Wereldoorlogen ==
-===Monroe en de ''Era of Good Feelings''===
+[[Bestand:Crowd outside nyse.jpg|200px|thumb|De aanleiding voor de [[Grote Depressie]]: de beurskrach in New York.]]
+=== Eerste Wereldoorlog ===
+Rond de overgang van de 19e en 20e eeuw mengden de VS zich voor het eerst in de wereldpolitiek. In Europa brak in [[1914]] de [[Eerste Wereldoorlog]] uit. In eerste instantie wilden de VS zich hier niet zomaar in mengen, het land wilde [[neutraal]] blijven. Maar in 1917 werden de VS min of meer gedwongen om mee te doen aan de oorlog, o.a. omdat [[Duitsland]] voorstelde samen met [[Mexico]] de VS binnen te vallen. President [[Woodrow Wilson]] sloot zich aan bij de geallieerden en stuurde honderdduizenden troepen naar Europa om Duitsland te verslaan. Eind 1918 was de oorlog afgelopen en hadden de geallieerden gewonnen.
-===De ''Jacksonian Era''===
+=== Interbellum ===
+Het [[interbellum]] is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Het wordt ook wel de ‘Roaring Twenties’ genoemd, omdat het een tijdlang goed ging met de Verenigde Staten. In 1929 begon een periode van economische neergang. Een zware {{wbwoord|1|depressie}}
+heerste in het land. Er was grote [[werkloosheid]], bedrijven gingen failliet, de [[beurs|beurzen]] gingen onderuit en er leden zelfs mensen honger. Door de ‘New Deal’ van [[Franklin Delano Roosevelt|Roosevelt]], die in 1932 president werd, kwamen de VS langzamerhand weer uit deze [[crisis]], die als de [[Grote Depressie]] de geschiedenis is ingegaan.
-===De uitbreiding naar westen===
+=== Tweede Wereldoorlog ===
+[[Bestand:Stars and Stripes on Mount Suribachi (Iwo Jima).jpg|200px|left|thumb|De Amerikaanse vlag wappert na de Landing op Iwo Jima, 1945.]]
+In [[1939]] begon de [[Tweede Wereldoorlog]] in Europa. Duitsland dreigde heel Europa over te nemen. Toch wilde de Amerikaanse overheid niet opnieuw meedoen aan een oorlog, want het zat zelf al diep in de problemen vanwege de nog steeds voortdurende crisis. Maar op 7 december [[1941]] viel [[Japan]] de VS aan door een luchtaanval op [[Pearl Harbor]]. Tientallen schepen, honderden vliegtuigen en duizenden levens gingen verloren. Ook Duitsland verklaarde aan de VS de oorlog. De VS moesten wel gaan meedoen en verklaarden de oorlog aan Japan en Duitsland. Miljoenen soldaten werden naar Europa, Afrika en de Stille Oceaan gestuurd om tegen de Duitsers en Japanners te vechten. Tijdens de oorlog werkten ook miljoenen vrouwen in de wapenindustrie. Dit zorgde er wel voor dat er een einde kwam aan de crisis. Europa was mei 1945 bevrijd. Op 6 augustus 1945 gooide Amerika een [[atoombom]], hun geheime wapen, op Hiroshima. Na een tweede atoombom gaf Japan zich over en was de Tweede Wereldoorlog voorbij. Honderdduizenden Amerikaanse soldaten waren omgekomen.
-==19e eeuw (tweede helft)==
+== Koude Oorlog ==
-===Aanloop naar de Burgeroorlog===
+Na de Tweede Wereldoorlog was de rust nog niet teruggekeerd. DE VS had de controle over een deel van Duitsland tijdens de Koude Oorlog. Naast
-===De Amerikaanse Burgeroorlog===
+de VS was er nog een grootmacht: de communistische [[Sovjet-Unie]]. Er volgden nog een paar bloedige oorlogen: de [[Korea-Oorlog]] en [[Vietnamoorlog]], een strijd tussen het [[kapitalisme]] en [[communisme]]. De Vietnamoorlog werd verloren. Het is tot nu toe de enige oorlog uit de geschiedenis die de VS heeft verloren.
+Ook in de VS zelf ging het niet altijd goed. Op 22 november 1963 werd president [[John F. Kennedy]] vermoord in [[Dallas]]. [[Martin Luther King]] werd op 4 april 1968 vermoord in [[Memphis (Verenigde Staten)|Memphis]], [[Tennessee]]. De Koude Oorlog bepaalde bijna een halve eeuw de buitenlandse politiek van de VS. In 1980 beloofde [[Ronald Reagan|president Reagan]] de vernederde wereldmacht weer tot grootheid te brengen. Op 3 december 1989 tekenden Reagans opvolger [[George H.W. Bush]] en [[Michail Gorbatsjov]] (de laatste president van de Sovjet-Unie) op [[Malta]] gezamenlijk een verklaring waarin ze vrede sloten. Hiermee eindigde de Koude Oorlog definitief.
-===De Reconstructie===
-===De ''Gilded Age''===
+== De 21e eeuw ==
+[[Bestand:National Park Service 9-11 Statue of Liberty and WTC fire.jpg|285px|thumb|Het brandende [[World Trade Center]] na de [[Aanslagen op 11 september 2001|terroristische aanslagen van 2001]].]]
+De Verenigde Staten zijn in de 21e eeuw nog altijd één van de machtigste landen ter wereld. Ze zijn belangrijk voor de [[NAVO]] en de [[Verenigde Naties]] en ze hebben een goed ontwikkelde en grote krijgsmacht. Ook wordt er heel veel handel gedreven met Amerika.
+Maar er zijn ook nog altijd oorlogen, met name in het [[Midden-Oosten]], waar de VS in 2003 onder [[George W. Bush]] [[Irak]] opnieuw zijn binnengevallen (zie [[Irakoorlog]]). Verder zijn er andere problemen, met name het [[terrorisme]]. Vooral sinds de [[aanslagen op 11 september 2001]], waardoor de VS rechtstreeks werden getroffen, is dit in het Amerikaanse politieke beleid hoog op de agenda komen te staan. Ook is de [[apartheid]], de strijd tussen blanken en zwarten, in de VS nog altijd geregeld een probleem.
-==20e eeuw (eerste helft)==
-===De ''Progressive Era''===
+In 2007 begon in de VS de [[kredietcrisis]], toen steeds meer mensen hun huizen niet meer konden afbetalen. Een jaar later vielen er allerlei belangrijke banken in Amerika om, zoals [[Lehman Brothers]]. Vervolgens is deze crisis ook overgeslagen naar Europa.
-===De Eerste Wereldoorlog===
+Eind 2008 werd [[Barack Obama]] de nieuwe Amerikaanse president. Dat was heel bijzonder omdat er tot dan toe alleen maar blanke presidenten waren geweest.
-===De ''Roaring Twenties''===
-===De Grote Depressie===
-===De Tweede Wereldoorlog===
-==De Koude Oorlog==
-===Truman en de ''Fair Deal''===
-===Eisenhower en de ''New Look''===
-===Kennedy en de ''New Frontier''===
-===Lyndon B. Johnson en de ''Great Society''===
-===Richard Nixon en ''New Republicanism''===
-===Ford en Carter===
-===De ''Reagan Revolution'' en Bush Sn.===
-==Sinds 1991==
-===Bill Clintons ''One America''===
-[[File:Hillary_Clinton_Bill_on_stage.jpg|right|300px|thumb|Bill Clinton met zijn vrouw, [[Hillary Clinton]], die veel plannen voor de gezondheidszorg maakte.]]
-De jaren '90 werden gezien als een positieve periode in de Amerikaanse geschiedenis. Door de val van het communisme en de Sovjet-Unie bleven de Verenigde Staten over als de enige supermacht in de wereld. China was weliswaar bezig met een opmars, maar zou pas rond 2010 een echte macht worden. Tijdens de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 1992|verkiezingen van 1992]] werd Bush verslagen door de Democraat [[Bill Clinton]]. Clinton was een gematigde Democraat uit het zuiden, die streng was op het gebied van criminaliteit en de gezondheidszorg wilde hervormen. Onder Clinton groeide de economie enorm en daalde de werkloosheid ook. Daarnaast waren er geen grote oorlogen of internationale conflicten. Hierdoor waren de jaren '90 juist een erg rustige periode, waarin de Verenigde Staten de leider van de wereld waren. Clinton probeerde tijdens deze tijd de banden met Rusland te verbeteren, het aantal kernwapens te verminderen en zette zich in om de oorlogen in [[Joegoslavië]] te beëindigen. Clintons presidentschap werd ook gekenmerkt door schandalen, waarvan het Lewinsky-schandaal het bekendste is. De Republikeinen begonnen een afzettingsprocedure tegen Clinton in 1999, maar deze haalde het niet.
-Door de Republikeinse meerderheid in het Amerikaans Congres kon Clinton veel van zijn plannen niet doorvoeren. Vooral op het gebied van gezondheidszorg moest Clinton snijden in zijn plannen. Clinton wilde alle Amerikanen een zorgverzekering geven, maar dit mislukte. De staatsschuld was namelijk enorm hoog. Onder zijn voorganger was men al begonnen met het verhogen van belastingen en bezuinigen. Onder Clinton waren er begrotingsoverschotten; de overheid had meer inkomsten dan uitgaven. Sindsdien is dit meer gebeurd.
-===George W. Bush en de strijd tegen terrorisme===
-[[File:Ebzks.jpg|left|250px|thumb|De aanslagen op 11 september 2001]]
-[[Bestand:PBAsigning.jpg|left|250px|thumb|President Bush]]
-De [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2000|verkiezingen van 2000]] zijn een van de meest omstreden in de Amerikaanse geschiedenis. Clintons vicepresident, [[Al Gore]], was de Democratische kandidaat, terwijl [[George W. Bush]] de Republikeinse kandidaat was. Al Gore sprak zich sterk uit voor maatregelen tegen klimaatverandering, terwijl Bush meer om het bedrijfsleven gaf. Tijdens de verkiezingen moesten de stemmen in de staat Florida hertelt worden, waardoor de uitslag onzeker was voor weken. Na een maand besloot het Hooggerechtshof om het tellen van de stemmen in Florida te stoppen. Bush werd uitgeroepen tot winnaar, terwijl Gore meer stemmen in het algemeen had. Dit was slecht voor de populariteit van Bush, maar Gore legde zich bij de uitspraak neer. Bush kreeg al een paar maanden in zijn presidentschap te maken met een grote ramp; de [[aanslagen op 11 september 2001]]. Terreurorganisatie [[Al Qaida]] had twee passagiersvliegtuigen laten crashen in de Twin Towers in New York City en één in het Pentagon nabij Washington D.C. Het vierde vliegtuig crashte in een weiland, nadat passagiers de kapers hadden overmeesterd, en was waarschijnlijk bestemd voor het Capitool of het Witte Huis. [[Osama bin Laden]] zat achter de crash.
-De aanslagen zorgden voor de zogeheten [[strijd tegen terrorisme]]. Dit betekende dat de Verenigde Staten en bondgenoten [[Afghanistan]] binnenvielen in 2001. In 2003 vielen ze ook Irak binnen tijdens de [[Irakoorlog]]; de Iraakse dictator [[Sadam Hoessein]] zou massavernietingswapens hebben (al was dit achteraf een leugen van de Amerikanen). De angst door de strijd tegen terrorisme zorgde ervoor dat Bush een twee termijn won tijdens de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2004|verkiezingen van 2004]], waar hij [[John Kerry]] versloeg. Nadat geheime stukken uitkwamen daalde de populariteit van Bush echter. Ook kreeg Bush te maken met de [[Kredietcrisis]] in 2007; de ergste economische crisis sinds de Grote Depressie. Ook het [[etnisch profileren]] van de politie en zijn optreden tijdens de [[orkaan Kathrina]] zorgde voor een dieptepunt in de populariteit van Bush. In 2004 werd [[Massachusetts]] de eerste staat waar het [[homohuwelijk]] legaal werd; slechts een jaar daarvoor (in 2003) werd [[homoseksualiteit]] legaal in alle staten. Vanaf 2004 voerden steeds meer staten het homohuwelijk in.
-===Barack Obama:''Yes We Can''===
-[[Bestand:President_Barack_Obama.jpg|right|270px]]
-Doordat Bush erg onpopulair was aan het einde van zijn presidentschap, werd ook de Republikeinse Partij erg onpopulair. Dit had gevolgen tijdens de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2008|verkiezingen van 2008]]. De Republikeinen hadden de gematigde senator [[John McCain]] als hun kandidaat, terwijl de Democraten [[Barack Obama]] als kandidaat hadden. De verkiezingen waren historisch, aangezien Obama de eerste Afro-Amerikaanse kandidaat voor een grote partij was. Ook was de running mate van John McCain, [[Sarah Pallin]], de eerste vrouwelijke Republikeinse running mate. Obama won de verkiezingen met een grote meerderheid en werd meteen geconfronteerd met de Kredietcrisis. Obama had in zijn campagne beloofd de crisis op te lossen en om de publieke gezondheidszorg uit te breiden. Dit laatste staat bekend als de ''[[Patient Protection and Affordable Care Act]]'' (Obamacare), dat in 2010 werd aangenomen. Obama zorgde daarnaast dat bedrijven als [[General Motors]] en [[Chrysler]] niet failliet gingen, waardoor banen behouden bleven. Obama wilde samenwerken met de Republikeinen, maar hier kwam weinig van. Tijdens Obama's presidentschap zouden de partijen meer en meer uit elkaar groeien. De Republikeinen hielden veel radicale plannen van Obama tegen. Dit had mede te maken met de opkomst van de ''[[Tea Party]]'', een rechtste partij die strijdt voor een kleine overheid.
-Obama wist de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2012|verkiezingen van 2012]] te winnen van de Republikein [[Mitt Romney]]. Hoewel Obama door veel gematigde Amerikanen als goede president werd gezien, is er ook veel kritiek op hem geweest. Sommige bekritiseerden hem voor het doorgaan in de strijd in Afghanistan, de opkomst van [[Islamitische Staat]] in Irak en een zwak beleid richting China. Anderen vond dat hij te weinig deed om de situatie van minderheden te verbeteren en de overheid te veel of juist te weinig liet doen. Enkele successen van Obama zijn het [[klimaatakkoord van Parijs]] uit 2015 en het opsporen van [[Osama bin Laden]]. Ook had Obama weinig schandalen, zeker in vergelijking met zijn voorganger en opvolger. Onder Obama werd ook het [[homohuwelijk]] legaal in de gehele Verenigde Staten na een uitspraak van het Hooggerechtshof in 2015.
-===Donald Trump en ''America First''===
-[[File:Donald_Trump_at_Hershey_PA_on_12_15_2016_Victory_Tour_x_02.jpg|left|300px]]
-Na twee termijnen Obama werd [[Hillary Clinton]], de vrouw van voormalig president [[Bill Clinton]], de Democratische kandidaat voor de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2020|verkiezingen van 2020]]. Clinton was de eerste vrouwelijk presidentskandidaat voor een grote Amerikaanse politieke partij. De Republikeinen kozen zakenman en televisiester [[Donald Trump]] als hun kandidaat. Hoewel Clinton 3 miljoen stemmen meer won, wist Trump meer kiesmannen te winnen en won daarmee de verkiezingen. Trump stond bekend om de zin ''Make America Great Again'', waarmee hij de Verenigde Staten weer een wereldmacht wilde worden. Volgens hem ging er veel geld naar zinloze oorlogen en verdween veel industrie naar China. Trump voerde een handelsoorlog met China en later ook de Europese Unie. Hij liet een grensmuur met Mexico bouwen om migranten tegen te houden. Trumps beleid kan samengevoegd worden in ''America First''; bij internationale politiek moesten de Verenigde Staten op de eerste plek komen.
-[[Bestand:2021_storming_of_the_United_States_Capitol_09.jpg|right|250px|thumb|Het Capitool wordt bestormd]]
-Trump wilde veel ongedaan maken wat Obama geregeld had; wat hem niet helemaal lukte. Onder Trump groeide de economie enorm. Ook waren er veel protesten zowel voor als tegen Trump. Organisaties als [[Black Lives Matter]] spraken zich uit tegen zijn racistische opmerkingen, zijn meegaan in complottheorieën en zijn vele berichten op [[Twitter]]. Tijdens de [[coronapandemie]] werden de Verenigde Staten hardgeraakt. Tijdens zijn presidentschap braken protesten uit van [[#MeToo]] en over de dood van [[George Floyd]]. Door de pandemie zakte de economie in elkaar. Tegen Trump werden twee afzettingsprocedures gestart, die beide niet doorgingen. Tijdens de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2020|verkiezingen van 2020]] verloor hij de verkiezingen aan de Democraat [[Joe Biden]]. Trump stelde echter dat de verkiezingen gefraudeerd waren en accepteerde de uitslag niet. Hierdoor ontstond er veel woede onder zijn aanhangers, waarvan enkelen op 6 januari 2021 [[Bestorming van het Amerikaanse Capitool in 2021|het Capitool in Washington D.C. bestormden]].
 ==Videoclip==
 * [https://www.youtube.com/watch?v=RMBUCL8rzq4&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=37/ George Washington, de eerste president van de Verenigde Staten en de Independence Day]
+{{wbbetekenis|1|Een depressie betekent een snelle en sterke achteruitgang van de economie. Er is veel werkloosheid en de productie vermindert.}}
 [[Categorie:Geschiedenis van de Verenigde Staten]]