Johan Cruijff Schaal
| Johan Cruijff Schaal | |
Geen afbeelding
beschikbaar | |
| Land |  Nederland
|
| Bond | KNVB |
| Opgericht | 1991 (als PTT Telecom Cup) |
| Systeem | Wedstrijd |
| Aantal teams | 2 |
| Huidige kampioen | Ajax (2019) |
| Recordkampioen | PSV (11x) |
| Website | Officiële website |
| Huidig seizoen | 2019 |
Portaal  Sport
| |
|---|---|
De Johan Cruijff Schaal is een prijs die aan de winnaar van de wedstrijd tussen de Nederlandse bekerwinnaar en de Nederlandse landskampioen wordt gegeven. Tot 1996 had het de Nederlandse Supercup en de PTT Telecom Cup als titel. De huidige prijs is vernoemd naar de (in 2016 overleden) oud voetballer Johan Cruijff.
De wedstrijd om deze schaal wordt jaarlijks georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, afgekort KNVB, één week voor de start van het nieuwe seizoen van de Eredivisie. Tot 2016 werd de wedstrijd jaarlijks in de Johan Cruijff ArenA gespeeld, sinds 2017 wordt deze in het stadion van de landskampioen gespeeld.
Tot op heden is PSV recordhouder met 11 overwinningen.
Geschiedenis
Op 25 juni 1949 vond er voor het eerst een wedstrijd tussen de Nederlandse landskampioen en bekerwinnaar plaats. Vanwege het 40-jarig bestaan van de afdeling Nijmegen van de KNVB speelden landskampioen SVV en bekerwinnaar Quick (Nijmegen) tegen elkaar in het Goffertstadion in Nijmegen. SVV won de wedstrijd met 2-0 door doelpunten van Jan Schrumpf en Henk Könemann. Hoewel deze wedstrijd eenmalig was, wordt het beschouwd als de eerste editie van de Nederlandse supercup.
Vanwege het 100-jarig jubileum van de KNVB zou er in 1989 wederom een supercupwedstrijd georganiseerd worden. Deze stond voor 8 augustus 1989 gepland en zou tussen landskampioen en bekerwinnaar PSV en de nummer twee Ajax gespeeld worden. Nadat eerst de burgemeester van Eindhoven en vervolgens de burgemeester van Amsterdam vanwege veiligheidsredenen geen toestemming gaven werd de wedstrijd door de KNVB afgelast.
In 1991 werd er pas voor de tweede keer een supercupwedstrijd gespeeld in Nederland. In 1990 sloot de KNVB met het telecombedrijf PTT Telecom een sponsorcontract voor de wedstrijd en werd de naam PTT Telecom Cup aan de trofee gegeven. De wedstrijd werd gewonnen door bekerwinnaar Feyenoord door met 0-1 te winnen van landskampioen PSV door een doelpunt van Marian Damaschin.
Na drie edities stopte de PTT als sponsor van de supercup en kreeg de trofee de eenvoudige naam Super Cup. In 1991, 1992, 1993 en 1995 werd de wedstrijd gespeeld in Stadion Feijenoord en in 1994 werd de wedstrijd gespeeld in het Olympisch Stadion in Amsterdam. In 1996 wijzigde de opzet van de wedstrijd naar een nieuwe vorm. De prijs kreeg de huidige naam Johan Cruijff Schaal en tot 2016 werd de wedstrijd altijd in de Amsterdam ArenA gespeeld. Sinds 2017 wordt de wedstrijd gespeeld in het stadion van de landskampioen. Een deel van de opbrengst van de wedstrijd gaat sinds 1996 naar de Johan Cruyff Foundation.
Normaal gesproken wordt de wedstrijd gespeeld tussen de landskampioen en de bekerwinnaar. Wanneer de landskampioen ook de bekerwinnaar is, en daarmee de dubbel heeft gewonnen, is de nummer 2 van de Eredivisie de tegenstander. Dit kwam tot op heden vier keer voor: 1998, 2002 en 2019 (PSV tweede) en in 2005 (Ajax tweede).
Sinds 2014 vind er bij een gelijkspel aan het einde van de reguliere speeltijd (90 minuten) geen verlenging meer plaats, maar worden er gelijk strafschoppen genomen om de wedstrijd te beslissen. De KNVB nam deze beslissing om te voorkomen dat spelers te vroeg in de competitie vermoeid zouden raken, want een week na de Johan Cruijff Schaal begon de eerste speelronde van het nieuwe seizoen van de Eredivisie. De laatste winnaar van de schaal is Ajax (2019). De landskampioen en bekerwinnaar van het seizoen 2018/2019 won op 27 juli 2019 met 2-0 van PSV.
De trofee
De schaal ziet er uit als een zilvergekleurd bord met een doorsnede van ongeveer zestig centimeter en komt hiermee overeen met de schalen voor de kampioenen van de Eredivisie en de Eerste divisie. In de schaal is een tekst gegraveerd. Op de bovenrand van de schaal staat Johan Cruijff Schaal met daarachter in Romeinse cijfers de editie. In het midden staat KNVB en de datum waarop de wedstrijd gespeeld is. Op de onderrand staan de twee teams die meededen aan de wedstrijd. Tot 2006 werd de landskampioen door de KNVB als het thuisspelende team genoemd, sindsdien is dit de bekerwinnaar.
In 2017 kreeg de trofee een nieuw ontwerp. In de tinnen schaal is nu de beeltenis van de naamgever (Johan Cruijff) verwerkt. De schaal heeft nu ook veertien hoeken, wat verwijst naar het rugnummer 14 waarmee Cruijff altijd speelde. Ook kreeg het toernooi in 2017 een nieuw logo van de KNVB, waarin ook de beeltenis van Johan Cruijff is verwerkt.
Schorsingen
In 2008 werd besloten om gele kaarten niet meer te laten meetellen voor de volgende edities van de Johan Cruijff Schaal. Echter leveren dubbele gele kaarten een schorsing op voor de eerstvolgende wedstrijd om de Schaal, waarbij een verjaringstermijn van drie jaar geldt. Een directe rode kaart levert gevolgen op voor de andere door de KNVB georganiseerde competities.
Statistieken
Wedstrijden
2 Nummer 2 uit de competitie, aangezien landskampioen tevens bekerwinnaar is.
Aantal overwinningen
Het kwam 17 keer voor dat het team als landskampioen zijnde zich had gekwalificeerd voor de wedstrijd. 10 keer won de bekerwinnaar en 2 keer won de nummer 2 uit het voorbije seizoen van de Eredivisie. Ajax (zowel 1993-1995 als 2005-2007) en PSV (1996-1998) wisten de schaal drie keer op rij te winnen.
| Club | # Deelname | # Winst | # Verlies |
|---|---|---|---|
| PSV | 18 | 11 | 7 |
| Ajax | 17 | 9 | 8 |
| Feyenoord | 10 | 4 | 6 |
| FC Twente | 3 | 2 | 1 |
| FC Utrecht | 2 | 1 | 1 |
| AZ | 2 | 1 | 1 |
| PEC Zwolle | 1 | 1 | 0 |
| SVV | 1 | 1 | 0 |
| Roda JC Kerkrade | 2 | 0 | 2 |
| sc Heerenveen | 1 | 0 | 1 |
| Quick (Nijmegen) | 1 | 0 | 1 |
| FC Groningen | 1 | 0 | 1 |
| Vitesse | 1 | 0 | 1 |
Trivia
- Vijf spelers wisten tot drie doelpunten te komen in alle edities van de Johan Cruijff Schaal en zijn daarmee topscorer. Dit zijn Jari Litmanen (1993, 1994), Phillip Cocu (1997, 2006), Mateja Kežman (2001, 2002, 2003), Jeremain Lens (2009, 2012) en Luuk de Jong (2010, 2015). Van deze spelers is Kežman de enige die in drie verschillende edities wist te scoren. Lens en De Jong scoorden allebei voor twee verschillende clubs; Lens in 2009 voor AZ en in 2012 voor PSV, De Jong in 2010 voor FC Twente en in 2015 voor PSV.
- Het snelste doelpunt werd in 2019 gemaakt door Kasper Dolberg. Hij wist namens Ajax al in de eerste minuut te scoren, waarmee hij het oude record van Ola Toivonen uit 2012 verbrak. Toivonen had toen drie minuten nodig om het eerste doelpunt te maken.
- In 2004 stond FC Utrecht in de 87e minuut met 2-1 achter tegen Ajax. Twee doelpunten van Hans Somers en één doelpunt van Darl Douglas in de laatste minuten en blessuretijd zorgden ervoor dat FC Utrecht alsnog de wedstrijd en daarmee de Johan Cruijff Schaal van 2004 won.
- Twee keer werd de wedstrijd beslist door een verlenging, dit gebeurde in 1995 en 2013. In 1995 viel de beslissing via een sudden death. In 2017 en 2018 werd de wedstrijd beslist na strafschoppen.
Externe links
- Johan Cruijff Schaal op de website van de KNVB
- Nederlandse supercup 1989, voetbalkroniek.nl, 9 december 2013
- Geen verlenging bij gelijkspel Johan Cruijff Schaal, NU.nl, 1 augustus 2014
- Blom arbiter Johan Cruijff Schaal, nieuwe regel kaarten, PSV.nl, 21 augustus 2008
| Wedstrijden om de Johan Cruijff Schaal (tot 1995 de Supercup) | |||
|---|---|---|---|
| 1949 · 1991 · 1992 · 1993 · 1994 · 1995 · 1996 · 1997 · 1998 · 1999 · 2000 · 2001 · 2002 · 2003 · 2004 · 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 Nederland: Eredivisie · Eerste divisie · Tweede divisie · Derde divisie · KNVB beker |
|||