Mierlo

Mierlo is een plaats in de gemeente Geldrop-Mierlo (provincie Noord-Brabant). De plaats telt 9920 inwoners (2007).

Tot 1 januari 2004 was Mierlo een zelfstandige gemeente. De gemeente Mierlo moest Mierlo-Hout in 1968 afstaan aan Helmond. In 1995 werd ook Brandevoort aan Helmond afgestaan. Uiteindelijk fuseerde Mierlo in 2004 met Geldrop tot Geldrop-Mierlo. De kern Mierlo is met ongeveer 10.000 inwoners de kleinste kern van de fusiegemeente, maar heeft met 1809 ha wel de grootste oppervlakte.

De bevolking is grotendeels katholiek.

Onder burgemeester J.J.F.Krol (1908-1994) is in 1963 een nieuw gemeentehuis tot stand gekomen. Het oude gemeentehuis is inmiddels omgebouwd tot VVV-kantoor, waarin ook de Heemkundekring Myerle gevestigd is.

De naam Mierlo stamt uit de vroege Middeleeuwen. 'Lo' betekent 'bos' en 'Mier' zou verwant zijn aan 'moeras'. 'Bos op hoge zandgronden' en 'bos bij een meer' zijn een aantal verklaringen.

Geschiedenis

De oudste bewoners van de omgeving waar we iets van weten zijn de rendierjagers. In 1961 vond men op de heide tussen Mierlo en Geldrop een stuk zandsteen waarop omstreeks 9.000 jaar voor Christus een halfnaakte dansende vrouwenfiguur is gekrast die wel de 'Venus van Mierlo' wordt genoemd. Het is de oudste kunstuiting die ooit in Nederland is gevonden.

Nederzettingen zijn bekend van de ijzertijd en de Romeinse tijd. Na de val van het Romeinse Rijk duurde het tot de 7e eeuw voor er weer een permanente nederzetting ontstond, die later Mierlo zou worden.

Mierlo wordt als heerlijkheid voor het eerst vermeld in 1256, maar deze heerlijkheid moet ontstaan zijn omstreeks 1220. De hertogsgebieden Broek en Hout werden eind 14e eeuw bij de heerlijkheid gevoegd. Het kasteel Mierlo wordt pas in de 14e eeuw genoemd, maar er kan een voorloper hebben bestaan. In 1595 richtte de toenmalige heer van Mierlo, Erasmus van Grevenbroek, tezamen met zijn zwager de heer van Asten een heksenproces aan, waarbij minstens 15 vrouwen werden vermoord.

Uiteindelijk verviel het kasteel en het verdween omstreeks 1800 vrijwel geheel. De poort werd in 1948 gesloopt. Archeologisch onderzoek naar de fundamenten van het kasteel is nog niet uitgevoerd.

In 1263 wordt voor het eerst melding gemaakt van een kerk. Deze lag te midden van nederzettingen, maar in de onmiddellijke nabijheid van de kerk was geen bevolkingsconcentratie. De patronaatsrechten, oorspronkelijk in handen van de heer van Mierlo, werden in 1315 overgedragen aan de Abdij van Tongerlo, die ze bezat tot 1818. In 1858 werd de nieuwe kerk ingewijd.

In 1874 vestigden de Franciscanessen zich te Mierlo. Zij waren afkomstig uit Klooster Nazareth te Oirschot. De zusters bedreven tot 2004 de bejaardenzorg. Het monument Mantelzorg van Johan van Hoof uit 2005, dat zich aan de achterzijde van de kerk bevindt, herinnert daar nog aan. Uit de activiteiten van de zusters is het plaatselijke bejaardentehuis voortgekomen.

Werk

Mierlo was vroeger een agrarische gemeente. Een specialiteit was de Mierlose Zwarte kers. In 1910 werd een grote veiling opgericht die 'De Kerseboom' heette en oorspronkelijk bedoeld was om de kersen te verhandelen. Deze veiling is er nog steeds, maar de kersenteelt en het Kersenoogstfeest zijn verdwenen. Sinds 1959 worden ook andere land- en tuinbouwproducten dan kersen op deze veiling verhandeld. De kersenteelt leeft onder meer voort in de naam van carnavalsvereniging 'De Kersenpitten'.

Ook de klompenmakerijen zijn bijna helemaal weg. Sinds de 18e eeuw was er ook enige textielnijverheid.

Tegenwoordig is Mierlo voornamelijk een forensengemeente, hoewel de plaats ook een aantal lichte industriële bedrijven kent, bijvoorbeeld in de metaalsector. De agrarische activiteit omvat intensieve veehouderij met bijbehorende maisteelt, en tuinbouw.

Bezienswaardigheden

Oude Raadhuis. Een aardig wit gebouwtje, met torentje en bordes, uit 1806. Het werd gebruikt als raadhuis tot 1963 en het werd gerestaureerd in 1990. Sindsdien zijn de Heemkundekring en de VVV erin gehuisvest, terwijl het gebouwtje ook als trouwzaal dienst doet. Standerdmolen. Deze stond sinds 1640 op de Molenheide en was eigendom van de heren van Mierlo. Later kwam hij in particulier bezit en hij werd in 1860 naar het dorp verplaatst. In 1956 werd de molen eigendom van de gemeente en is hij gerestaureerd. Het is een korenmolen. Elderse Molen. Dit is een stenen bovenkruier en beltmolen die gebouwd is in 1851. De molen raakte in verval maar hij werd in 1939 aangekocht door een fabrikant en in 1941 gerestaureerd. Momenteel is de molen opnieuw in verval, in 2008 zal de molen opnieuw gerestaureerd worden. Kasteelboerderij aan de Kasteelweg. Deze boerderij uit omstreeks 1700 behoorde oorspronkelijk bij Kasteel Mierlo. Op deze plaats stond al in 1429 een boerderij. Huize Karelstein. Een voormalige brouwerij die reeds in 1832 bestond. Omstreeks 1870 verbouwd tot de huidige staat. Sint-Luciakerk. Deze neogotische kerk is in 1859 gebouwd door H.J. van Tulder. In de toren bevinden zich fragmenten van de toren van de vroegere kerk, uit 1496. In de toren hangt een monumentale klok uit 1414. Bij de nabijgelegen pastorie staat een monumentale Robinia. In 2008 is ter ere van het 150-jarig bestaan van de kerk een boek uitgegeven waarin de geschiedenis van de kerk en de parochie wordt beschreven. Het Broek. Dit is een beschermd dorpsgezicht ten noorden van Mierlo met een aantal langgevelboerderijen die voor een deel nog de structuur van de oorspronkelijke nederzetting laten zien. Mariakapel uit 1951. Deze staat in een plantsoen ten oosten van Mierlo. Ze is gebouwd door de uit Indonesië terugkerende militairen. Brits ereveld. Deze militaire begraafplaats is een laatste rustplaats voor 665 Britse militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld. Patronaatsgebouw uit 1914 met steun van de familie Van Scherpenzeel-Heusch, die verbonden is met de heren van Mierlo. Het familiewapen bevindt zich boven de ingang. Televisietoren uit 1956-1957. Deze 105 meter hoge toren is fraai gelegen in de bossen. Ze kan worden beschouwd als het visitekaartje van Mierlo. Het wapen van Mierlo wordt achter de kerk vertekend op het plein weergegeven. Een ronde cilindrische spiegel maakt er het juiste beeld van. 'Het Myerle Quartissimo is een opvallend bronzen beeld uit 2006, gemaakt door Willem van der Velden. Het bevindt zich op het plein de Molenweide nabij de standerdmolen. Dit 4,50 meter hoge beeld stelt vier muzikanten voor die op allermerkwaardigste instrumenten blazen en het roept herinneringen op aan de taferelen van Jeroen Bosch.

Musea

Klompenmakerij. Deze kon men bezichtigen op afspraak. Tot 2007 stond deze aan de bisschop van mierlostraat. De fabriek is verkocht en gesloopt, op die grond zijn nieuwe huizen gebouwd. Vredesmuseum. Dit bevat voorwerpen uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog.

Natuur en Landschap

Het Sang en De Goorkens vormen een natuurgebied in bezit van Staatsbosbeheer. Ten oosten van Mierlo loopt de Goorloop die de Overakkerse Loop en de Vleutloop in zich opneemt. De bovenloop van deze beken is een broekgebied, dat Broekkamp, Sang en Goorkens omvat. Ook de namen Kasteelse Loop en Mierlose Loop worden hier wel gebruikt. Het dal is uitgesleten in het dekzand en er heeft zich een soms meer dan een meter dik veenpakket gevormd. Het was van oorsprong groene gemeenschappelijke grond die gebruikt werd om turf te steken, en als hooi- en weiland. Er zijn schraalgraslandjes met een bijzondere flora. Ook vindt men er veenputten. Het Sang is een bosreservaat, waar het menselijk ingrijpen zo veel mogelijk beperkt wordt. Molenheide. Dit is een dekzandgebied met naaldbossen. Strabrechtse Heide. Een der grootste nog bestaande aaneengesloten heidegebieden. Ten noorden daarvan liggen de naaldbossen van de Blauwe Kei. Oud Ven. Een overblijfsel van een ven, nu broekbos, waar onder meer Dalkruid te vinden is. Ten noorden van Mierlo loopt het Eindhovens Kanaal.

Ten westen van Mierlo vindt men de Luchense Wetering die de bovenloop vormt van de Hooidonkse Beek.