Mijnenveger

Zr. Ms. Makkum, mijnenjager uit de Alkmaar klasse

Een mijnenveger is een klein oorlogsschip dat is ontworpen om zeemijnen te verwijderen of tot ontploffing te brengen. Met behulp van verschillende mechanismen die bedoeld zijn om de dreiging van zeemijnen tegen te gaan, houden mijnenvegers de waterwegen vrij voor veilige scheepvaart

Geschiedenis

Het vroegst bekende gebruik van de zeemijn dateert uit de Ming-dynastie. Toegewijde mijnenvegers verschenen echter pas vele eeuwen later tijdens de Krimoorlog, waar ze door de Britten werden ingezet. De mijnenvegers van de Krimoorlog waren roeiboten die enterhaken achter zich aan sleepten om mijnen te haken. Dit was een mijnenveegtechnologie opgepikt in de Russisch-Japanse oorlog, met behulp van verouderde torpedoboten als mijnenvegers.

Ook werden hier vroeger ook wel vissersschepen voor gebruikt. De speciaal gebouwde mijnenveger verscheen voor het eerst tijdens de Eerste Wereldoorlog met de Flower-class mijnenvegersloep.

Mijnenvegen werd tijdens de Tweede Wereldoorlog aanzienlijk verbeterd. Strijdende naties pasten schepen snel aan voor het mijnenvegen, waaronder de 35 burger schepen van Australië die hulpmijnenvegers werden. Na de Tweede Wereldoorlog werkten geallieerde landen aan nieuwe klassen mijnenvegers, variërend van ontwerpen van 120 ton (waterverplaatsing) voor het opruimen langs de kusten en zeeschepen van 735 ton voor op open zee.

Werking

Schema van een mijnenveger aan het werk

De moderne mijnenveger is ontworpen om de kans te verkleinen dat hij zelf mijnen tot ontploffing brengt; het is geluiddicht om met zijn motorgeluid een zeemijn tot ontploffing te brengen en is vaak gemaakt van hout, glasvezel of non-ferrometaal (niet-ijzer-metaal). Ook is het gedemagnetiseerd, zodat het een magneet-mijn aan zich kan laten kleven.

Het veegmechanisme (sweep) is zo gemaakt dat het de ankerkabels waarmee de zeemijnen vastzitten kan doorsnijden. Ook kan er een markeringsteken (bijvoorbeeld een boei) aan de mijn worden bevestigd.

De sweep zit tussen de mijnenveger en een soort drijver die meegesleept wordt. Deze kan wél expres geluid maken of magnetisch zijn.

De mijnenveger verschilt van een mijnenjager; de mijnenjager detecteert (spoort mijnen op) en neutraliseert actief individuele mijnen.

nieuwe mijnenbestrijdingsschepen (MCM)

Nederland en België doen een gezamenlijke aanbesteding voor de vervanging van de Tripartite-klasse/ Alkmaar - klasse mijnenjagers die ook mijnenveegacties hebben gehouden. Beide landen willen zes nieuwe mijnenbestrijdingsschepen (MCM) aanschaffen, wat neerkomt op een totaal van 12 MCM-schepen. Deze moeten in 2024 worden opgeleverd.

De Nederlandse Koninklijke Marine heeft nog 6 mijnenjagers in dienst:

• M857 Zr. Ms. Makkum (1985-heden)
• M860 Zr.Ms. Schiedam (1986-heden)
• M861 Zr.Ms. Urk (1986-heden)
• M862 Zr.Ms. Zierikzee (1987-heden)
• M863 Zr.Ms. Vlaardingen (1989-heden)
• M864 Zr.Ms. Willemstad (1986-heden)