Sense and Sensibility

Sense and Sensibility
Informatie
Alternatieve titel	Gevoel en Verstand Verstand en Gevoel Verstand en Onverstand
Schrijver	Jane Austen
Taal (origineel)	Engels
Land	Verenigd Koninkrijk
Genre	Liefdesroman Bildungsroman
Datum	1811
ISBN
Uitgeverij
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

Sense and Sensibility is een beroemde roman van de Engelse schrijfster Jane Austen. Het boek is in het Nederlands uitgegeven onder de naam Verstand en Onverstand, Gevoel en Verstand en Verstand en Gevoel. Austen publiceerde in 1811 onder de naam A Lady (een dame), aldus anoniem.

De roman volgt de zusters Marianne en Elinor Dashwood. Kort na het overlijden van hun vader, erft hun broer zijn fortuin. De twee zussen en hun moeder zijn gedwongen om te verhuizen. De personages zijn het slachtoffer van familiebanden, eigendommen en huwelijken. Marianne en Elinor kijken anders tegen de situatie aan. Marianne baseert haar handelingen vooral op haar gevoel, terwijl Elinor juist haar verstand vooropstelt.

Sense and Sensibility was de eerste succesvolle roman van Jane Austen. Het boek is verschillende tot films, televisieseries en toneelstukken bewerkt.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Mr. Willoughby draagt Marianne naar huis, nadat zij haar enkel heeft verzwikt.

Het gezin Dashwood woont op het landgoed Norland Park. Het gezin bestaat uit meneer en mevrouw Dashwood met hun drie dochters; Elinor, Marianne en Margaret. Meneer Dashwood heeft ook nog een zoon uit een eerder huwelijk, John. Na het overlijden van meneer Dashwood erft John al het geld, wat toentertijd de norm was. Toch had John belooft voor zijn moeder en zussen te zorgen. John trekt met zijn vrouw Fanny naar Norland Park, maar Fanny wil niet met haar schoonmoeder en schoonzussen samenwonen. Ze zet John onder druk, waardoor zijn moeder en zussen ergens anders moeten wonen.

Fanny's broer, Edward Ferrars, woont tijdelijk op het landgoed. Hij wordt verliefd op Elinor, maar Fanny heeft liever dat ze trouwen. Uiteindelijk krijgen ze eigen huisje en geeft John hen een bepaald bedrag om van te leven, maar hun veel minder luxe veroorloofd. Ze worden vrienden met John Middleton en zijn schoonmoeder mevrouw Jennings. Ook kolonel Brandon komt langs en wordt verliefd op Marianne. Marianne heeft echter geen interesse in hem, aangezien hij te oud is. Tijdens een wandeling verstuikt Marianne haar enkel. Zij wordt geholpen door de knappe, jonge meneer Willoughby. Ze wordt verliefd op hem, maar hij verlaat plotseling de regio. Edward komt een tijdje logeren, maar is totaal anders tegenover Elinor. Zij ontdekt dat Edward al vier jaar lang verloofd is met Lucy Steele. Hierdoor zijn beide zussen ongelukkig.

De twee zussen worden uitgenodigd om bij mevrouw Jennings in Londen de winter door te brengen. Marianne hoopt hier meneer Willoughby opnieuw te ontmoeten. Ze schrijft hem brieven, maar ontvangt geen antwoord. Op een feest komt ze erachter dat meneer Willoughby getrouwd is met de rijke mevrouw Grey. Ook is hij onterft, aangezien hij een ander meisje zwanger had gemaakt zonder met haar te trouwen. Hij heeft grote schulden en moet dus een rijke vrouw vinden. Ook de verloving van Edward en Lucy komt uit, waarna Edward ook onterft wordt. Desondanks verbreekt hij de verloving met Lucy niet, hoewel hij niet meer van haar houdt.

Marianne raakt uiteindelijk ernstig ziek, aangezien ze in de regen heeft gelopen. Meneer Willoughby komt langs en biedt zijn excuses aan Elinor aan. Elinor heeft medelijden met hem, maar kan hem niet vergeven en stuurt hem weg. Marianne wordt de volgende dag al weer beter. Op de terugweg hoort ze dat Lucy met Edward getrouwd is en verliest haar hoop. Toch komt Edward enkele dagen later haar opzoeken. Lucy blijkt helemaal niet getrouwd te zijn met Edward, maar met zijn broer. Edward besluit hierdoor direct met Elinor te trouwen. Marianne leert van kolonel Brandon te houden en besluit ook met hem te trouwen.

Personages

Een stamboom met alle personages uit het boek.

Elinor en Edward

• Elinor Dashwood - een 19-jarig meisje en de oudste dochter van meneer en mevrouw Dashwood. Elinor handelt vooral vanuit haar verstand. Zij wordt verliefd op Edward en trouwt uiteindelijk met hem.
• Marianne Dashwood - een 16-jarig meisje en de middelste dochter van meneer en mevrouw Dashwoord. Marianne handelt vooral vanuit haar gevoel. Zij wordt verliefd meneer Willoughby, maar trouwt uiteindelijk met kolonel Brandon.
• Margaret Dashwood - de jongste dochter van meneer en mevrouw Dashwood. Zij speelt slechts een kleine rol in het boek. Ze is ook vooral met haar gevoel bezig.
• Henry Dashwood - de vader van het gezin. Hij overlijd in het begin van het boek.
• Mevrouw Dashwood - de moeder van het gezin. Ze is zo'n 40 jaar oud en weduwe.
• Edward Ferrars - de broer van Fanny Dashwood en de latere man van Elinor.
• John Willoughby - het neefje van mevrouw Middleton, waar Marianne een oogje op heeft.
• Kolonel Brandon - een vriend van John Middleton, waar Marianne later mee trouwt.
• John Dashwood - de zoon van Henry Dashwood en de halfbroer van Elinor en Marianne.
• Fanny Dashwood - de gemene vrouw van John Dashwood.
• John Middleton - een ver familielid van mevrouw Dashwood en een vriend van de familie.
• Mevrouw Middleton - de vrouw van John.
• Mevrouw Jennings - de schoonmoeder van John.
• Robert Ferrars - de broer van Edward Ferrars.
• Mevrouw Ferrars - de moeder van Robert en Edward Ferrars.
• Charlotte Palmer - de dochter van mevrouw Jennings.
• Thomas Palmer - de man van Charlotte.
• Lucy Steele - de verloofde van Edward en een ver familielid van mevrouw Jennings.
• Anne Steele - de zus van Lucy.
• Meneer Harris - een dokter.
• Sophia Grey - de verloofde van John Willoughby.

Achtergrondinformatie

Inspiratiebronnen

Voor haar boek gebruikte Austen verschillende inspiratiebronnen, zoals Life and Love (1785) van Adam Stevenson en A Gossip's Story (1796) van Jane West. Veel thema's zijn namelijk hetzelfde. De Britse ambtenaar Warren Hastings heeft mogelijk model gestaan voor kolonel Brandon, aangezien er ook veel gelijkenissen tussen verhaal en deze person zijn.

Austen begon aan het boek tussen 1795 en 1797, toen ze tussen de 19 en 21 jaar oud was. Eerst wilde ze het boek schrijven als briefroman. Een briefroman is een boek in de vorm van een collectie brieven. Dit was toentertijd een populaire manier om boeken te schrijven. Later besloot ze het boek toch in proza (oftewel zonder brieven) te schrijven. Ook wilde ze het boek eerst Elinor and Marianne noemen, maar veranderde dit later naar Sense and Sensibility.

Titelverklaring

Het woord "sense" betekent gevoel en het woord "sensibility" betekent verstand. Dit is het tegenovergestelde van elk. Elinor vertegenwoordigt het verstand, terwijl Marianne juist het gevoel vertegenwoordigd. Beide zussen komen in ongeveer dezelfde situaties terecht, maar gaan hier op een andere manier mee om. Het verschil tussen handelen vanuit verstand en gevoel speelt dus een grote rol in het boek.

Aan het einde van het boek wordt duidelijk dat het "verstand" heeft gewonnen over het "gevoel". Elinor weet door verstandig te handelen een hoop leed te voorkomen en kan uiteindelijk Edward trouwen. Marianne groeit als een persoon en gaat ook meer haar verstand gebruiken. Dit betekende niet dat Austen vond je alleen je verstand moest gebruiken. Elinor gebruikt alleen haar verstand, waardoor ze ook ongelukkig wordt (hoewel ze dit niemand laat merken). Hoewel het verstand enorm belangrijk is, dienen de zussen ook een vleugje gevoel te gebruiken.

Thema's

Naast het verschil tussen gevoel en verstand zijn er nog enkele andere thema's in het boek:

• Liefde en het huwelijk; verschillende personages in het boek zijn bezig met liefde of zijn verloofd. In het boek wordt duidelijk dat niet iedereen trouwt met op wie hij/zij verliefd is. Aan de andere kant zit Edward juist vast in een verloving met iemand van wie hij niet houd. Ook de redenen om te trouwen verschillen. Sommige personages willen trouwen met iemand waarvan ze houden; anderen doen dit juist voor het geld.
• Rol van de vrouw; in Austens tijd hadden vrouwen vrij weinig rechten en werden minderwaardig ten opzichte van mannen gezien. In Austens boek spelen vrouwen juist de hoofdrol. Zij worden als slimme, weldenkende en ambitieuze wezens neergezet. Hierdoor hebben zij ook een mate van macht
• Welvaart en klasse; de belangrijkste personages komen uit de Engelse bovenklasse. Hierdoor hebben ze veel geld en leven in luxe. Toch betekent dit niet dat ze zich geen zorgen maken om geld. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk door de erfenis van meneer Dashwood. Hij laat alles aan zijn oudste zoon na, waardoor zijn vrouw en drie dochters afhankelijk worden van hem.

Bewerkingen

Sense and Sensibility werd in 1995 verfilmd met in de hoofdrollen Emma Thompson en Kate Winslet. Deze film was een groot succes en won zelfs een Oscar. Er zijn ook verschillende televisieseries en -specials gemaakt over het boek, zoals in 1971, 1981 en 2008. Daarnaast vormde het boek de inspiratie voor de films Material Girls (2006) en From Prada to Nada (2011).

In 2013 schreef Joanna Trollope een moderne versie van Sense and Sensibility. Hoewel het verhaal min of meer hetzelfde is, speelt het boek zich af in het huidige tijdperk. Trollope deed dit eerder al met andere boeken van Jane Austen. Een andere bewerking is het boek Sense and Sensibility and Sea Monsters uit 2009, waarin men zeemonsters aan het verhaal toevoegde.

In 2016 verscheen er tevens een manga over het boek.

Bronnen

• Austen, J. (1811). Sense and Sensibility via www.gutenberg.org.
• Sense and Sensibility. Website van Jane Austen Society of North America. Bekeken op 29 september 2023.