Wachten op Godot

Uit Wikikids
(Doorverwezen vanaf Waiting for Godot)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Wachten op Godot
En attendant Godot.png
Informatie
Alternatieve titel En attendant Godot (Frans)
Waiting for Godot (Engels)
Schrijver Samuel Beckett
Taal (origineel) Frans
Land Vlag van Ierland Ierland
Genre Absurd toneel
Datum 5 januari 1953
Akte(s) 2
ISBN
Uitgeverij
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Portaalicoon Theater

Wachten op Godot (Frans: En attendant Godot; Engels: Waiting for Godot) is een van de bekendste toneelstukken van Samuel Beckett. Net als zijn andere toneelstukken, schreef Beckett Wachten op Godot in het Frans. Hij schreef het stuk in 1952. Op 5 januari 1953 werd het voor het eerst opgevoerd in Parijs. Eén jaar later vertaalde Beckett het toneelstuk naar het Engels.

In het toneelstuk is wachten een belangrijk thema. Twee zwervers, Vladimir en Estragon, wachten op een persoon genaamd Godot. Terwijl ze wachten ontmoeten Pozzo en zijn knecht Lucky. Het is onduidelijk wie deze Godot is. Sommige mensen denken dat Godot een woordspeling is op God. Ook is het onduidelijk waar en wanneer het stuk precies plaatsvindt. Wachten op Godot is een voorbeeld van het absurd toneel. Bij absurd toneel gebeuren allerlei dingen zonder dat logisch is.

Personages

In het toneelstuk komen vijf personages voor:

  • Vladimir
  • Estragon
  • Pozzo
  • Lucky
  • Een naamloos jongetje

Samenvatting

Let op!
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal.
Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Akte 1

Pozzo en Lucky komen het toneel op.

Estragon en Vladimir staan te wachten onder een kale boom. Estragon heeft problemen; hij slaapt namelijk in een goot en wordt geslagen. Ook heeft hij moeite met zijn schoenen uit te doen, aangezien deze te klein zijn. Vladimir besluit de tijd te dooien door het Bijbelse verhaal van de goede en slechte crimineel te vertellen. Estragon luistert hier niet echt naar. Uiteindelijk maakt Vladimir bekend dat ze staan te wachten op een man genaamd Godot. Ze weten echter niet of Godot komt en of ze op de goede plaats staan.

Na een tijdje komt een man aan. Dit is de reiziger Pozzo en zijn slaaf Lucky. Pozzo zorgt erg slecht voor Lucky. Zo moet Lucky zijn bagage de gehele tijd vasthouden, terwijl Pozzo gaat eten. Vladimir en Estragon spreken hier schande van, maar kunnen dit niet uitdrukken. Ze proberen te praten met Lucky, maar Lucky kan dit niet. Pozzo vertelt dat Lucky vroeger heel goed kon "denken", maar nu niet meer. Vladimir en Estragon vragen Pozzo of Lucky kan denken. Hij geeft Lucky een bevel en Lucky begint een verwarrende speech te geven. Uiteindelijk stoot Estragon de hoed van Lucky's hoofd, waardoor hij stopt met denken.

Pozzo en Lucky besluiten te vertrekken als de avond valt. Kort hierna komt er een jongetje aan. Hij is een boodschapper van Godot en vertelt dat Godot morgen komt. Vladimir en Estragon vertellen te zullen vertrekken, maar blijven wachten op het toneel.

Akte 2

Estragon en Vladimir proberen de tijd te dooien door oefeningen te doen.

De volgende dag staan Vladimir en Estragon nog steeds te wachten onder de boom. Aan boom is een blad verschenen. Vladimir vat dit op als een teken dat Godot komt. Na een tijdje komen Lucky en Pozzo er opnieuw aan. Vladimir herkent hen als enige, aangezien Estragon zijn herinneringen vergeten is. Ook herkent Pozzo de twee niet meer. Pozzo is tijdens de nacht blind geworden, waardoor hij hij afhankelijk van Lucky is. Vladimir vraagt Pozzo om zich te herinneren, maar Pozzo voelt zich beledigd. Hierna vertrekken Pozzo en Lucky opnieuw.

Vervolgens komt opnieuw een jongetje het toneel op. Hij vertelt dat Godot helaas niet kon komen, maar morgen hen zeker zal bezoeken. Vladimir is woedend, aangezien het jongetje hen ook niet kan herinneren. Nadat het jongetje vertrokken is, blijven Vladimir en Estragon wachten. Ze denken erover na om zelfmoord te plegen, maar hebben geen touw. Ze besluiten de volgende dag weer terug te keren naar boom om te wachten op Godot.

Over het stuk

Wie is Godot?

De set gebruikt voor de voorstelling van Wachten op Godot in de Haymarket Theatre in Westminster in 2009.

Hoewel het toneelstuk Wachten op Godot heet, komt er geen personage met de naam Godot voor. Godot wordt wel genoemd en uit de gesprekken weten we dat het een man met een witte baard is. Het is onduidelijk wie Godot is en of Vladimir en Estragon hem al eerder ontmoet hebben. Ook is onduidelijk waarom de twee man Godot ontmoeten. Toch Godot als een zeer machtige man voorgesteld die de problemen van Estragon en Vladimir kan oplossen. Hij zegt iedere keer zijn afspraak af, waardoor je zou denken dat hij het erg druk zou hebben. Het jongetje vertelt aan het einde echter dat Godot de hele dag niets zit te doen.

Vaak wordt het personage Godot als woordspeling op God gezien. Vladimir kijkt het meest uit naar de komst van Godot en is ook erg met religie bezig. Estragon kan het veel minder boeien. Anderen denken juist dat Godot een absurd en betekenisloos figuur is. Dit laatste argument werd bevestigd door Samuel Beckett. Zij zei dat hij het personage "God" en niet "Godot" had genoemd als hij "God" had bedoeld. Daarnaast is Godot in het Frans geen woordspeling op God (Dieu). Desondanks wordt Godot door veel mensen als God gezien, mede doordat Godot de twee wachtenden uit hun lijden kan verlossen. Een andere theorie is dat Pozzo Godot is. Wanneer Pozzo zich voorstelt, denkt Estragon namelijk dat hij Godot is. Het is mogelijk dat ze de naam verkeerd gehoord hebben.

In het Engels is "waiting for Godot" ook een zegswijze geworden. Je gebruikt het als je op iemand staat te wachten die nooit aankomt.

Plaats en tijd

Wachten op Godot vindt plaats op een onbestemde plaats en in een onbestemde tijd. De plaats van het toneelstuk is erg simpel; een boom bij een weg. Godot had namelijk tegen Vladimir en Estragon gezegd dat hij hen hier kwam opwachten. Toch twijfelt Estragon twijfelt echter of ze wel onder de juiste boom staan. Vladimir verzekert hen dat het de juiste plek is, aangezien er geen andere bomen in de buurt zijn. Uit latere gesprekken blijkt dat ze op een vlakte staan. Het is onduidelijk waar deze vlakte precies is. In het toneelstuk betaalt men met franken, waardoor het in een Franstalig land plaatsvindt. Toch gebruiken Estragon en Vladimir woorden die in het Ierse dialect van het Engels voorkomen.

Het is al helemaal onduidelijk wanneer het toneelstuk plaatsvindt. Iedere scène duurt ongeveer één dag. Het begint in de ochtend als Vladimir en Estragon aankomen bij de boom en eindigt in de avond met de boodschap dat Godot de volgende dag komt.

Genre en stijl

Wachten op Godot kan gezien worden als tragikomedie. Het combineert humor met serieuze onderwerpen, zoals de dood, religie en de vraag van het bestaan. Het stuk wordt daarom ook wel als existentialistisch gezien. Het existentialisme is een filosofische stroming. Friedrich Nietzsche, Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Albert Camus en Søren Kierkegaard waren vertegenwoordigers van deze stroming. Binnen het existentialisme spelen "het absurde" en het bestaan van god een belangrijke vraag. Zo schreef Nietzsche dat god dood was en door de mens vermoord werd. Hiermee bedoelde hij dat god een verouderd idee was. Het existentialisme had grote invloed op het absurd toneel, waar dit toneelstuk een voorbeeld van is.

Het toneelstuk bestaat voornamelijk uit dialogen en weinig actie. Deze dialogen bestaan uit korte en simpele zinnen die nergens over lijken te gaan. Ook wordt er snel van onderwerp gewisseld. Serieuze onderwerpen worden snel afgewisseld door simpele gesprekken en mededelingen. Ook ontbreekt de logica in veel gesprekken. Een goed voorbeeld hiervan is Lucky's monoloog, waarin hij verwijst naar allerlei wetenschappers, denkers, teksten en uiteindelijk zelfs tennis.

Thema's

In het toneelstuk komen de volgende thema's voor:

De jongen (links) komt Vladimir (rechts) en Estragon (niet afgebeeld) mededelen dat Godot vandaag niet kon komen, maar morgen zeker komt. Het wachten was hierdoor dus zinloos.
  • Wachten en verveling: In het toneelstuk zijn Vladimir en Estragon aan het wachten op Godot. Dit wachten gaat samen met verveling, aangezien de twee personages niets hebben te doen om de tijd verdrijven. Ze proberen hierdoor steeds gesprekken te hebben of nieuwe dingen te verzinnen, zoals het passen van schoenen en het doen van oefeningen. De enige reden waarom ze dit doen is de tijd te dooien. Aan het einde van de dag wordt duidelijk dat ze op niets zaten te wachten. Dit kan opgevat worden als een vorm van nihilisme.
  • Religie: In het toneelstuk komen verschillende verwijzingen naar religie voor. Vladimir houdt zich erg met religie bezig en vertelt aan Estragon het Bijbelse verhaal van de slechte en de goede crimineel die met Jezus Christus gekruisigd werden. Een van de twee criminelen kwam in de hemel, aangezien hij berouw van zijn daden had. Vladimir stelt dat je daarom 50% kans hebt om in de hemel te komen. Ook wordt Godot gezien als een verlosser.
  • Existentialisme: Vladimir en Estragon zien het wachten op Godot als een manier om betekenis aan hun leven te geven. Estragon en Vladimir proberen steeds weg te gaan of uit elkaar te gaan, maar ze blijven steeds samen wachten. Dit kan gekoppeld worden aan het boek De mythe van Sisyphus van Albert Camus. Camus onderscheidt de "filosofische dood" (het gebrek aan ideologie om het leven vorm te geven) van de "fysieke dood" (oftewel echt sterven). Vladimir en Estragon kunnen geen sturing aan hun leven geven. Het wachten op Godot is de enige manier waardoor hun leven zin heeft. Estragon stelt daardoor steeds voor om zelfmoord te plegen, aangezien dit de enige andere manier is om hen uit hun lijden te verlossen.
  • Macht: Tussen Pozzo en Lucky is een duidelijke machtsverhouding. Pozzo is de meester en Lucky is de slaaf. Hierdoor moet Lucky Pozzo gehoorzamen, aangezien Pozzo zorgt dat Lucky kan blijven bestaan. Pozzo behandelt Lucky erg slecht en is zelfs van plan hem te verkopen. Tijdens de tweede ontmoeting is de machtsverhouding omgedraaid. Pozzo is blind geworden en is hierdoor volledig afhankelijk van Lucky. Toch behandelt Lucky Pozzo wel goed.
  • Tijd en herinneringen: Ook speelt tijd een belangrijke rol in het toneelstuk. Zo zorgt de komst van Pozzo en Lucky dat de tijd sneller lijkt te gaan. In het toneelstuk worden geen specifieke tijden genoemd. Aan Pozzo wordt gevraagd hoe laat is, maar hij is zijn horloge kwijt. Door het gebrek aan tijd hebben veel personages geen besef van het verleden. Vladimir is de enige die zich zaken van de vorige dag kan herinneren. Estragon kan zich slechts vage dingen herinneren, terwijl Pozzo zich helemaal niets kan herinneren. Ook het jongetje weet niets van de vorige dag, waardoor Vladimir en Estragon denken dat het een ander jongetje is (terwijl het door dezelfde acteur gespeeld wordt).

Opvoering en ontvangst

Een poster voor Wachten op Godot.

Wachten op Godot werd voor het eerst gepubliceerd in september 1952. In februari van dat jaar had Beckett al een fragment uit het toneelstuk op de Franse radio laten horen. De eerste opvoering van het toneelstuk vond plaats op 5 januari 1953 in het Théâtre de Babylone in Parijs. Deze eerste opvoering ging meteen mis, aangezien het publiek helemaal niet tevreden was. Ze begonnen te fluiten tijdens Lucky's monoloog, waardoor het toneelstuk afgebroken moest worden en de hele tweede akte niet werd opgevoerd. Enkele maanden later werd het toneelstuk voor het eerst in Duitsland opgevoerd.

Beckett schreef Wachten op Godot oorspronkelijk in het Frans, maar vertaalde het één jaar later naar het Engels. De Engelse versie is echter geen directe vertaling. Beckett paste ook bepaalde dingen aan en de Franse versie is iets langer. Hierdoor zijn eigenlijk twee versies van het toneelstuk geschreven door dezelfde auteur. In het Verenigd Koninkrijk werd het toneelstuk gecensureerd, aangezien er seksuele verwijzingen in zaten. Volgens de Britse censuurwetten mocht dit toentertijd niet. Pas in 1964 mocht de oorspronkelijke tekst worden opgevoerd. In de Verenigde Staten kon deze tekst al sinds 1955 worden opgevoerd. Ook in Nederland en België is Wachten op Godot verschillende malen opgevoerd.

Het toneelstuk werd aanvankelijk slecht ontvangen, aangezien het erg experimenteel is. Zo hebben toneelstukken vaak een duidelijke plaats en tijd en duidelijke dialogen, wat in Wachten op Godot ontbreekt. Wachten op Godot is een typisch voorbeeld van postmodernisme. Tegenwoordig wordt Wachten op Godot gezien als een van de beste en invloedrijkste toneelstukken van de 20e eeuw.

Filmpjes

Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Wachten_op_Godot&oldid=847850"