Wind: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Wijzigingen door Wenwe (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Rots61)
Label: Terugdraaiing
(21 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  ⚫
Met '''wind''' bedoelen we de beweging van de [[lucht]] rond de [[Aarde (planeet)|aarde]].
−  
⚫
Met '''wind''' bedoelen we de beweging van de lucht rond de [[Aarde (planeet)|aarde]].
 
   
 
==Ontstaan==
  
==Ontstaan==
  +
[[Bestand:Figuur 1 Ontstaan luchtdruk.jpg|miniatuur|306x306px|Figuur 1. Ontstaan wind]]
−
[[Bestand:Ontstaan_van_wind.jpg|thumb|right|De zon warmt de lucht op de aarde op. Lucht stijgt omhoog en laat een lagedrukgebied achter op aarde. Boven koelt de lucht af en daalt weer. Er ontstaat een hogedrukgebied. De lucht stroomt van hogedrukgebieden(H) naar lagedrukgebieden(L) en dat is de wind.]]
  
−
Er hangt altijd lucht rondom de aarde, maar dat voelen wij niet altijd. Pas als de lucht gaat bewegen, dan voelen wij dat als '''wind'''. Het ontstaan van wind heeft te maken met [[luchtdruk]]. Op de aarde heb je gebieden met weinig lucht, dat noemen een [[lagedrukgebied]]. En gebieden met veel lucht, dat noemen we een [[hogedrukgebied]]. Die verschillen zijn er, doordat de lucht niet overal dezelfde [[temperatuur]] heeft. De zon warmt lucht rondom de aarde op. Warmere lucht is lichter dan koudere lucht. Warme lucht wilt automatisch omhoog. Koude lucht zakt naar beneden, omdat het zwaarder is.
 +
Er hangt altijd lucht rondom de aarde, maar dat voelen wij niet. Pas als de lucht gaat bewegen, dan voelen wij dat als wind. Het ontstaan van wind heeft te maken met [[luchtdruk]]. Op de aarde heb je gebieden waar minder lucht boven de aarde hangt, dat noemen we een [[lagedrukgebied]]. Ook zijn er gebieden waar meer lucht boven de aarde hangt, dat noemen we een [[hogedrukgebied]]. Die verschillen zijn er, doordat de lucht niet overal dezelfde [[temperatuur]] heeft.
   
  +
Door een warmtebron (zoals een vuurtje te zien op figuur 1) gaan de luchtdeeltjes sneller bewegen en neemt het volume. De lucht wordt lichter en stijgt op. De lucht wordt dan lichter en stijgt op. Dit noemen we een luchtstroming.  Tijdens deze stijgende luchtstromingen ontstaat er tekort aan luchtdeeltjes. De druk is hier dan lager dan normaal. Er vormt zich een lagedrukgebied (L). Eromheen blijft de luchtdruk gelijk of neemt toe. Dit noemen we een hogedrukgebied (H).  Omdat de lucht in evenwicht wil zijn gaan er luchtdeeltjes van het hogedrukgebied verplaatsen naar het lagedrukgebied. Dit verschijnsel noemen we wind. 
−
In een hogedrukgebied hangt meer lucht boven de aarde. Het gewicht van de lucht drukt op de aarde, vandaar dat we het luchtdruk noemen. In lagedrukgebieden hangt er minder lucht boven de aarde, dus is de druk van het gewicht op de aarde lager. Omdat lucht zich altijd gelijk wilt verdelen over de aarde, stroomt lucht van hogedrukgebieden naar lagedrukgebieden. De zware lucht duwt lucht naar gebieden waar minder lucht is, want daar is meer ruimte voor deze lucht. De stroming van lucht van hoge naar lage drukgebieden voelen wij als de wind.
 
   
  +
Op aarde hebben we natuurlijk ook een grote warmtebron: de [[Zon|zon.]]
−
==Windkracht==
  
  +
  +
== Algemene luchtcirculatie ==
  +
[[Bestand:Figuur 2 Passaat winden.jpg|miniatuur|Figuur 2. Passaatwinden]]
  +
Over de wereld is een algemene luchtcirculatie te zien die de aarde beïnvloed. De opwarming op de aarde is niet overal gelijk. Rond de [[evenaar]] warmt het aardoppervlak het snelste op.  Rond de evenaar is altijd een lagedrukgebied. De lucht wordt hier opgewarmd door de zon en de lucht stijgt op. Deze lucht wordt naar boven naar de zijkanten gedrukt zoals je kan zien bij figuur 2. Na een tijdje zakt de afgekoelde lucht weer naar beneden. Hier ontstaat er een hogedrukgebied. Vanaf hier wordt de druk afgevoerd naar plekken waar weer een lagedrukgebied is. Dit is weer bij de tropen. Zo ontstaat er een wind die bijna altijd waait tussen het hoge drukgebied en de evenaar. Deze wind noemen we passaatwinden. 
  +
  +
[[Bestand:Figuur 3 westerwinden.jpg|miniatuur|Figuur 3. Westenwinden]]
  +
Rond de poolen ([[Noordpool]] en [[Zuidpool]]) is het koud en daar is de lucht zwaar. Hier is altijd een hogedrukgebied Het overschot aan lucht wordt weggedrukt naar lagedrukgebieden. Vanaf hier wordt er warme lucht die vanaf de evenaar komt aangevoerd. Deze twee verschillende warmte luchtstromen botsen met elkaar (zie figuur 3). Omdat koude lucht zwaarder is dan warme lucht gaat de warme luchtstroom over de koude luchtstroom heen. Deze winden noemen we de westenwinden.  Deze winden voelen we soms ook in Nederland.
  +
  +
==Wind meten==
 
[[Bestand:Anemometer.jpg|right|thumb|300px|Anemometer]]
  
[[Bestand:Anemometer.jpg|right|thumb|300px|Anemometer]]
  +
Wind kun je op verschillende manieren meten. De snelheid van wind wordt vaak met een '''anemometer'''. De windsnelheid wordt per uur of per seconde weergegeven. een anemometer ziet er uit als een klein windmolentje. Zie het plaatje onderaan.
⚫
De snelheid van wind wordt vaak gemeten volgens de [[schaal van Beaufort]]. Dit gebeurt met een '''anemometer'''. Bij een windkracht van 0 of 1 op de schaal van Beaufort waait het niet of bijna niet. Windkracht 12 is het hoogste getal op de schaal van Beaufort. Als het zo hard waait is er een [[orkaan]].
  
  +
  ⚫
De windkracht wordt gemeten aan de hand van de [[schaal van Beaufort]]. Bij een windkracht van 0 of 1 op de schaal van Beaufort waait het niet of bijna niet. Windkracht 12 is het hoogste getal op de schaal van Beaufort. Als het zo hard waait, is er een [[orkaan]].
  +
 
{{Zie hoofdartikel|Schaal van Beaufort}}
  
{{Zie hoofdartikel|Schaal van Beaufort}}
   
 
==Videolinks==
  
==Videolinks==
−
*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20061222.asf Klokhuisfilmpje over het waaien van de wind]<br>
  
−
*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20041012.asf Klokhuisfilmpje over de wind]<br>
  
−
*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20061222.asf Klokhuisfilmpje over winden laten]
  
 
*[http://www.schooltv.nl/video/waardoor-ontstaat-wind-en-wat-zijn-hoge-en-lage-drukgebieden/#q=luchtdruk Schooltv filmpje over hoe wind ontstaat]
  
*[http://www.schooltv.nl/video/waardoor-ontstaat-wind-en-wat-zijn-hoge-en-lage-drukgebieden/#q=luchtdruk Schooltv filmpje over hoe wind ontstaat]
   
 
<!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB -->
  
<!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB -->
  +
== Bronnen ==
  +
<small>Encyclo. (2018, mei). ''Aquo-lex - het waterwoordenboek''. Opgehaald van Encyclo.nl Nederlandse encyclopdie: <nowiki>http://www.encyclo.nl/lokaal/10880</nowiki></small>
  +
  +
<small>Kersbergen, C., & Haarhuis, A. (2015). ''Natuuronderwijs Inzichtelijk.'' Bussum: Coutinho.</small>
  +
  +
<small>NTR. (2011). ''De algemene luchtcirculatie'' [Film]. <nowiki>https://schooltv.nl/video/waardoor-ontstaat-wind-en-wat-zijn-hoge-en-lage-drukgebieden/#q=wind</nowiki></small>
  +
  +
<small>NTR. (2013). ''Wat is wind?'' [Film]. <nowiki>https://schooltv.nl/video/wat-is-wind-lucht-die-zich-verplaatst/#q=wind</nowiki></small>
  +
  +
<small>NTR. (2014). ''Hoe ontstaat de wind?'' [Film]. <nowiki>https://schooltv.nl/video/de-algemene-luchtcirculatie-hoe-waaien-de-winden-op-aarde/#q=wind</nowiki></small>
  +
  +
<small>Peters, A., & Westerveen, F. (2010). ''Geowijzer. Kennisbasis inhoud en didactiek.'' Groningen/Houten: Noordhoff.</small>
  +
  +
<small>Wieringa, J; Rijkoort, P. J. (1983). ''Weerklimaat in Nederland.'' Den Haag: Staatsuitgeverij.</small>
 
[[Categorie:Woordenschat]]
  
[[Categorie:Woordenschat]]
 
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep1]]
  
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep1]]

Versie van 13 dec 2019 14:49

Met wind bedoelen we de beweging van de lucht rond de aarde.

Ontstaan

Figuur 1. Ontstaan wind

Er hangt altijd lucht rondom de aarde, maar dat voelen wij niet. Pas als de lucht gaat bewegen, dan voelen wij dat als wind. Het ontstaan van wind heeft te maken met luchtdruk. Op de aarde heb je gebieden waar minder lucht boven de aarde hangt, dat noemen we een lagedrukgebied. Ook zijn er gebieden waar meer lucht boven de aarde hangt, dat noemen we een hogedrukgebied. Die verschillen zijn er, doordat de lucht niet overal dezelfde temperatuur heeft.

Door een warmtebron (zoals een vuurtje te zien op figuur 1) gaan de luchtdeeltjes sneller bewegen en neemt het volume. De lucht wordt lichter en stijgt op. De lucht wordt dan lichter en stijgt op. Dit noemen we een luchtstroming.  Tijdens deze stijgende luchtstromingen ontstaat er tekort aan luchtdeeltjes. De druk is hier dan lager dan normaal. Er vormt zich een lagedrukgebied (L). Eromheen blijft de luchtdruk gelijk of neemt toe. Dit noemen we een hogedrukgebied (H).  Omdat de lucht in evenwicht wil zijn gaan er luchtdeeltjes van het hogedrukgebied verplaatsen naar het lagedrukgebied. Dit verschijnsel noemen we wind. 

Op aarde hebben we natuurlijk ook een grote warmtebron: de zon.

Algemene luchtcirculatie

Figuur 2. Passaatwinden

Over de wereld is een algemene luchtcirculatie te zien die de aarde beïnvloed. De opwarming op de aarde is niet overal gelijk. Rond de evenaar warmt het aardoppervlak het snelste op.  Rond de evenaar is altijd een lagedrukgebied. De lucht wordt hier opgewarmd door de zon en de lucht stijgt op. Deze lucht wordt naar boven naar de zijkanten gedrukt zoals je kan zien bij figuur 2. Na een tijdje zakt de afgekoelde lucht weer naar beneden. Hier ontstaat er een hogedrukgebied. Vanaf hier wordt de druk afgevoerd naar plekken waar weer een lagedrukgebied is. Dit is weer bij de tropen. Zo ontstaat er een wind die bijna altijd waait tussen het hoge drukgebied en de evenaar. Deze wind noemen we passaatwinden. 

Figuur 3. Westenwinden

Rond de poolen (Noordpool en Zuidpool) is het koud en daar is de lucht zwaar. Hier is altijd een hogedrukgebied Het overschot aan lucht wordt weggedrukt naar lagedrukgebieden. Vanaf hier wordt er warme lucht die vanaf de evenaar komt aangevoerd. Deze twee verschillende warmte luchtstromen botsen met elkaar (zie figuur 3). Omdat koude lucht zwaarder is dan warme lucht gaat de warme luchtstroom over de koude luchtstroom heen. Deze winden noemen we de westenwinden.  Deze winden voelen we soms ook in Nederland.

Wind meten

Anemometer

Wind kun je op verschillende manieren meten. De snelheid van wind wordt vaak met een anemometer. De windsnelheid wordt per uur of per seconde weergegeven. een anemometer ziet er uit als een klein windmolentje. Zie het plaatje onderaan.

De windkracht wordt gemeten aan de hand van de schaal van Beaufort. Bij een windkracht van 0 of 1 op de schaal van Beaufort waait het niet of bijna niet. Windkracht 12 is het hoogste getal op de schaal van Beaufort. Als het zo hard waait, is er een orkaan.

Zie Schaal van Beaufort voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Videolinks

Bronnen

Encyclo. (2018, mei). Aquo-lex - het waterwoordenboek. Opgehaald van Encyclo.nl Nederlandse encyclopdie: http://www.encyclo.nl/lokaal/10880

Kersbergen, C., & Haarhuis, A. (2015). Natuuronderwijs Inzichtelijk. Bussum: Coutinho.

NTR. (2011). De algemene luchtcirculatie [Film]. https://schooltv.nl/video/waardoor-ontstaat-wind-en-wat-zijn-hoge-en-lage-drukgebieden/#q=wind

NTR. (2013). Wat is wind? [Film]. https://schooltv.nl/video/wat-is-wind-lucht-die-zich-verplaatst/#q=wind

NTR. (2014). Hoe ontstaat de wind? [Film]. https://schooltv.nl/video/de-algemene-luchtcirculatie-hoe-waaien-de-winden-op-aarde/#q=wind

Peters, A., & Westerveen, F. (2010). Geowijzer. Kennisbasis inhoud en didactiek. Groningen/Houten: Noordhoff.

Wieringa, J; Rijkoort, P. J. (1983). Weerklimaat in Nederland. Den Haag: Staatsuitgeverij.

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Wind&oldid=586763"