Sociaal Pact
Het Sociaal Pact is de naam voor het besluit waardoor de verzorgingsstaat in België ontstond. Het was een serie van afspraken tussen politici en vakbonden, waardoor er meer sociale zekerheid in België kwam. Het Sociaal Pact ontstond in 1944 kort na de bevrijding van België en nog voor het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Een groot deel van het Sociaal Pact werd bedacht en uitgevoerd door Achiel Van Acker. Hij was minister van Arbeid en Sociale Voorzorg en werd later ook premier van het land. Van Acker wordt hierdoor ook de "vader van de sociale zekerheid" genoemd. Door het Sociaal Pact zijn er tegenwoordig onder andere pensioenen, kinderbijslag en werkloosheidsuitkeringen in België.
Situatie vóór de Tweede Wereldoorlog
Toch was niet zo dat er helemaal geen sociale wetten vóór 1944 bestonden. Al sinds de Eerste Wereldoorlog had België verschillende wetten over sociale zekerheid. Zo bestonden er al pensioenen, spaarkassen voor het geval van ziekte en kinderbijslag sinds de jaren 1920. Toch waren deze uitkeringen veel op vrijwillige basis (men was het dus niet verplicht) en waren er grote verschillen tussen werkgevers en sectoren. Ook droegen alleen werknemers mee aan het systeem. Werkgevers waren niet verplicht om mee te betalen aan de sociale zekerheid, maar deden dit voor bepaalde dingen wel.
Hoewel er sociale wetten bestonden waren deze toereikend. Dit betekent dat veel mensen buiten de boot vielen en alsnog van de kerk, hun familie of liefdadigheid afhankelijk waren.
Wat hield het Sociaal Pact in?
Het Sociaal Pact van 1944 maakte hier verandering in. Er kwam een nieuwe overheidsinstelling (de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid) die verantwoordelijk werd voor het systeem. Ook werd de sociale zekerheid gelijkgetrokken voor iedereen, uitgebreid en gingen ook werkgevers meebetalen aan het systeem. Ook konden werklozen en gepensioneerden gebruik blijven maken van een ziektekostenverzekering.
Al vier maanden na de bevrijding van België werden wetten aangenomen om het Sociaal Pact door te voeren. Na de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog wilde men namelijk minder maatschappelijke ongelijkheid. Zeker de sociaaldemocraten en vakbonden wilden het Sociaal Pact doorvoeren. In de jaren erna worden de wetten één voor één ingevoerd.
Eigenlijk was het Sociaal Pact slechts als tijdelijk bedoeld. Desondanks bestaan de meeste maatregelen nog steeds, hoewel ze door de jaren heen zijn uitgebreid en veranderd.
Bronnen
- Canon van Vlaanderen. (2023, 26 juni). Het Sociaal Pact - Canon van Vlaanderen. Geraadpleegd op 1 september 2023.
- Luyten, D. (z.d.). SOCIAAL PACT (HET). 28 DECEMBER 1944 : DE ‘GEBOORTE’ VAN DE SOCIALE ZEKERHEID. BelgiumWWII. Geraadpleegd op 1 september 2013.
- Onbekend (2019, 28 december). 75 jaar geleden: de geboorte van onze sociale zekerheid. vrtnws.be.