De zwarte tulp (roman)
| De zwarte tulp | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Le Tulipe noire |
| Schrijver | Alexandre Dumas père |
| Taal (origineel) | Frans |
| Land |  Frankrijk
|
| Genre | Historische roman |
| Datum | 1850 |
Portaal  Literatuur
| |
De zwarte tulp (Frans: La Tulipe noire) is een historische roman van de Franse schrijver Alexandre Dumas père. Dumas gaf het boek in 1850 uit in het Frans. Later is het boek vertaald in verschillende talen, waaronder het Nederlands.
Het verhaal speelt zich grotendeels af in de Nederlandse stad Dordrecht kort na de moord op de gebroeders Johan en Cornelis de Witt. Het boek volgt Cornelis van Baerle en zijn jaloerse buurman Isaac Boxtel. Beide mannen zijn tulpentelers en doen mee aan een wedstrijd om de eerste "zwarte tulp" te kweken, wat enorm moeilijk is.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Tijdens het Eerste Stadhouderloze tijdperk had de Nederlandse republiek tijdelijk geen stadhouder. De republikeinen onder leiding van de gebroeders Johan en Cornelis de Witt vonden dat de Republiek na de dood van de vorige stadhouder geen nieuwe nodig had. De orangisten vonden juist dat Willem III aan de macht moest komen. De republikeinen en orangisten waren hierdoor met elkaar in conflict. In 1672 loopt de situatie uit de hand als Willem Tichelaar het gerucht verspreid dat Cornelis de Witt een moordaanslag op Willem III voorbereidde. De Witt wordt hierdoor opgepakt en vastgezet om verbannen te worden.
Bij de gevangenis hebben de woedende aanhangers van Willem III zich verzameld als Johan de Witt zijn broer komt ophalen. Rosa, de dochter van de gevangenenbewaker, helpt de broers om de woedende menigte te ontlopen. De broers doen per koets een vluchtpoging naar het buitenland via de haven van Scheveningen. Zij worden onderweg opgewacht door de oranjegezinden die de stadspoorten hebben gesloten. De broers worden vervolgens door de aanhangers van Willem III vermoord. Na de moord worden de broers als landverraders gezien en Willem III wordt stadhouder.
Kort voor zijn dood geeft Cornelis de Witt een stapel geheime brieven aan zijn neefje Cornelis van Baerle. De Witt heeft namelijk in het geheim met de Franse koning geschreven. Van Baerle moet deze documenten (tijdelijk) verstoppen in zijn huis in Dordrecht, maar heeft geen interesse wat er instaat. Hij houdt zich namelijk liever bezig met het kweken van tulpen. Ook zijn buurman, Isaac Boxtel, is een tulpenkweker. Boxtel is erg jaloers op Van Baerle. Van Baerle is niet alleen een stuk rijker dan hem, maar ook succesvol in het tulpenkweken. Hij wordt helemaal boos als Van Baerle toevallig een stuk zon van zijn tulpenkas afsnijdt. Boxtel denkt dat Van Baerle hem probeert te saboteren.
Niet veel later schrijft de tulpenorganisatie van Haarlem een wedstrijd uit om de eerste "zwarte tulp" te kweken. Tulpen waren erg geliefd tijdens de Gouden Eeuw, maar de kleur zwart is erg moeilijk om bij tulpen te kweken. Van Baerle en Boxtel doen beide aan de wedstrijd mee, maar Van Baerle weet zijn bollen veel donkerder van kleur te krijgen als Boxtel. Boxtel probeert hierdoor Van Baerle te saboteren, maar zijn pogingen mislukken. Ook bespioneert Boxtel Van Baerle en komt zo achter de geheime brieven. Boxtel zorgt ervoor dat Van Baerle de brieven aan de rechtbank moet laten zien. Van Baerle wordt ten onrechte schuldig bevonden van landverraad. Aanvankelijk wordt hij ter dood veroordeeld, maar stadhouder Willem III verandert dit naar een levenslange gevangenisstraf.
In de gevangenis van Slot Loevestein ontmoet hij Rosa en haar vader. Van Baerle wordt direct verliefd op Rosa, maar haar vader vindt het niet goed dat zij met hem omgaat. Toch besluit Rosa Van Baerle 's avonds in het geheim te bezoeken. Al snel worden zij goede vrienden. Van Baerle is zijn fortuin kwijtgeraakt en heeft enkel nog zijn tulpenbollen (die hij meeneemt in de gevangenis). Hij vertelt Rosa dat hij dichtbij de creatie van de zwarte tulp is. Rosa besluit hem te helpen door onder andere de tulpen in de tuin te begraven. In ruil hiervoor leert Van Baerle lezen en schrijven aan Rosa. Na een tijdje hebben ze succes en lijkt er een zwarte tulp uit een van de bollen te komen.
Boxtel is Van Baerle ondertussen gevolgd naar slot Loevestein, aangezien hij een vriend van Rosa's vader is. Hij weet uiteindelijk een tulpenbollen te stelen, waarna Rosa hem achtervolgt. Uiteindelijk loopt dit uit tot een rechtszaak, waarbij stadhouder Willem III de rechter is. Rosa weet Willem III te overtuigen dat Van Baerle onschuldig is. Boxtel wordt opgepakt vanwege diefstal en Van Baerle wordt vrijgelaten. Hij trouwt uiteindelijk met Rosa en wint de wedstrijd. De zwarte tulp wordt vervolgens naar Rosa vernoemd.
Personages
- Cornelis van Baerle; een tulpenkweker en geleerde uit Haarlem.
- Gryphus; een gevangenbewaker.
- Rosa; de dochter van Gryphus.
- Isaac Boxtel; de antagonist van het verhaal.
- Cornelis de Witt; de broer van Johan de Witt.
- Johan de Witt; raadpensionaris.
- Willem III van Oranje-Nassau; stadhouder.
- Marnix van Deken; een kolonel.
- Markies de Louvois; een adviseur van de Franse koning.
- Craeke; een adviseur van Johan de Witt.
- Graaf Tilly; een Franse officier.
- Meester van Spenser; een magistraat in Dordrecht.
- Mijnheer van Systens; organisator van de wedstrijd.
Historisch correct?
De zwarte tulp is een vorm van historische fictie. Dit betekent dat Dumas historische gebeurtenissen en personen gebruikte, maar het verhaal zelf verzonnen is. Historische figuren zoals Johan de Witt, Cornelis de Witt en stadhouder Willem III van Oranje-Nassau hebben echt bestaan. Ook Michiel de Ruyter, die een kleinere rol in het boek speelt, heeft echt bestaan. De eerste vier hoofdstukken van het boek zijn historisch correct. De moord op de gebroeders De Witt na de geruchten van Willem Tichelaar hebben echt plaatsgevonden.
Toch speelt Dumas ook met de tijd. Het boek speelt zich af tijdens het Rampjaar in 1672, toen de moord op de gebroeders De Witt plaatsvond. Dumas verbindt het Rampjaar met de tulpenmanie. De tulpenmanie was een periode waarin tulpen enorm geliefd waren en daardoor in korte tijd in waarde stegen. Eén tulpenbol kostte op het hoogtepunt meer dan een grachtenpand. Het probleem is echter dat de tulpenmanie tussen 1634 en 1637 plaatsvond; 25 jaar vóór de gebeurtenissen in het boek. Desondanks waren tulpen ook in 1672 geliefde bloemen die nog aardig wat geld kostten.
De andere personages en gebeurtenissen in het boek zijn het product van Dumas' fantasie.