Koffiepercolator
Een koffiepercolator is een wat ouderwet koffiezetapparaat en daarmee een stuk keukengerei. Het is een soort pot die wordt gebruikt voor het zetten van koffie door het kokende of bijna kokende brouwsel achterelkaar door het koffiedik te laten stromen met behulp van de zwaartekracht totdat de vereiste sterkte is bereikt.
Koffiepercolators genoten ooit een grote populariteit, maar werden begin jaren zeventig verdrongen door automatische koffiezetapparaten met druppelsysteem. Het systeem kan er voor zorgen dat de koffie snel te sterk wordt gezet.
Een koffiepercolator bestaat uit een pot met onderaan een kleine kamer (ruimte) die zich het dichtst bij de warmtebron bevindt. Een verwijderbare verticale buis leidt van daar naar de bovenkant van de percolator. Net onder het bovenste uiteinde van deze buis bevindt zich een geperforeerde (met gaatjes voorziene) "mand" om het te brouwen koffieresidu (koffieprut) op te leggen.
De eerste percolator ontstond in 1810 in Amerika. De moderne percolator is echter afkomstig van Hanson Goodrich, die op 16 augustus 1889 het patent kreeg op de door hem ontwikkelde versie.
Werkwijze
Er wordt water in de pot gegoten, waarbij het niveau onder de bodem van de mand wordt gehouden, en de gewenste hoeveelheid vrij grof gemalen koffie wordt in de mand gedaan.
De percolator wordt op een fornuis geplaatst en verwarmt het water in de onderste kamer. Water helemaal onderaan de kamer wordt eerst heet en begint te koken. Het koken creëert stoombellen die omhoog worden geleid door de verticale buis, waardoor heet water samen met het omhoog en uit de bovenkant van de buis wordt geduwd. Het hete water raakt de onderkant van het deksel en stroomt naar buiten en over het binnen-deksel van de mand waarin de gemalen koffie ligt. Perforaties (gaatjes) in het binnen-deksel verdelen het water over het koffieresidu (koffieprut) in de mand. Van daaruit druppelt de vers gezette koffie in het langzaam opwarmende water eronder. Deze hele cyclus herhaalt zich continu.
Naarmate de koffie het kookpunt nadert, maakt de koffiepercolator het geluid van een soort gegorgel, wat aangeeft dat de koffie klaar is om te drinken. Bij een handpercolator wordt de percolator van het fornuis gehaald of wordt de warmte verminderd om het proces te stoppen. Gebrouwen koffie die continu op het kookpunt blijft sijpelen, zal te veel extraheren (de koffiesmaak en -kleur die vanuit de gemalen koffiebonen in het water komt), waardoor de resulterende koffie sterk en buitengewoon bitter wordt.
Sommige koffiepercolators hebben een ingebouwd elektrisch verwarmingselement en worden niet op een fornuis gebruikt. De meeste hiervan verminderen automatisch de warmte aan het einde van de zetfase, waardoor de koffie op drinktemperatuur blijft maar niet kookt.
Galerij
Elektrische koffiepercolator (vaak in café of clubhuis)
Onderdelen van de percolator
Percolator op gaspit fornuis
Percolatoren uit 1930
