Niet-verbale leerstoornis
 |
Gezondheidsklachten?
Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op. |
Een niet-verbale leerstoornis, non-verbale leerstoornis of non-verbal learning disorder (NLD) is een leerstoornis. Mensen met NLD kunnen zich slecht niet-verbaal uitten. Hierdoor hebben ze problemen op sociaal en bewegingsgebied. Desondanks hebben ze een goed geheugen en een goede eloquentie (ze kunnen zich wel goed uitdrukken).
Mensen met een niet-verbale leerstoornis zijn heel prikkelgevoelig, waardoor alles wat ze waarnemen hard binnen komt, wat als heftig ervaren kan worden. Bovendien zijn ze niet goed in staat om informatie op de juiste plek in de hersenen op te slaan, waardoor er ook veel chaos in het hoofd ontstaat.
Wat is NLD?
Non-verbale leerstoornis is een neurologische leerstoornis die vooral invloed heeft op het vermogen om non-verbale informatie te begrijpen en te verwerken. Dit betekent dat mensen met NLD moeite hebben met het begrijpen van dingen die niet direct met taal te maken hebben, zoals lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, ruimtelijk relaties en visuele informatie. Terwijl taalvaardigheden vaak relatief sterk is, ervaren ze problemen op anderen gebieden die belangrijk zijn bij communicatie en functioneren. Een persoon met NLD kan bijvoorbeeld goed zijn in lezen, praten en woorden begrijpen, maar worstelt met sociale interacties omdat hij of zij niet goed kan inschatten wat anderen bedoelen zonder dat ze dat zeggen. ze kunnen ook moeite hebben met het begrijpen van humor, sarcasme of andere boodschappen. Daarnaast kunnen ze last hebben van hun motoriek, zoals coördinatie en fijne motoriek vaardigheden, wat zich uit in bijvoorbeeld moeite met schrijven, sporten of knutselen. Ook plannen en organiseren kan lastige zijn voor mensen met NLD. Omdat ze moeite hebben met het overzicht houden en ruimtelijk informatie, verwerken kan lastig zijn om de juiste volgorde te doen of om zicht oriënteren in nieuwe omgeving. Dit kan leiden tot probleem op school of werk. Sociale problemen komen ook heel vaak voor bij NLD. Omdat ze non verbale signalen minder oppikken, kunnen ze sociaal onhandig overkomen, moeite hebben met het maken van vrienden en het onderhouden van vriendschappen en soms als anders worden gezien. Oorzaak van NLD is nog niet volledig bekend, maar wordt gezien als een neurologische ontwikkelingsstoornis waarbij bepaalde hersenendelen minder goed samenwerken. NLD wordt vaak ontdekt wanneer kinderen op school problemen ervaren die niet goed verklaard kunnen worden door algemeen leerprobleem of een taalachterstand.
NLD per levensfase
Peuter en kleutertijd
Bij jonge kinderen met NLD valt vaak op dat de taalontwikkeling juist sterk kan zijn ze praten vlot, hebben een grote woordenschat en gebruiken al vroeg ingewikkelde zinnen. Daartegenover staat dat hun motoriek vaak wat onhandig is fietsen, puzzelen, knippen en tekenen gaan minder goed. Ze hebben moeite met het inschatten van ruimte, afstanden of vormen. Sociale interacties kan stroef verlopen, omdat hun non verbale signalen en uitdrukkingen of gebaren moeilijk worden begrepen.
Onderbouw basisschool
Wanneer kinderen naar school gaan, vallen de verschillen nog sterker op. Taal en geheugen voor woorden zijn goed, maar taken die ruimtelijk inzicht vragen puzzelen, bouwen, tekenen en knutselen zijn een uitdaging. Ze raken de draad kwijt bij opdrachten met meerder stappen en hebben moeite met veranderingen in routines. In contact met anderen kinderen kan er miscommunicatie ontstaan, omdat ze de non-verbale communicatie van spel en interactie niet goed begrijpen.
Middenbouw basisschool
In deze fase lopen kinderen met NLD tegen grote leerproblemen aan. Lezen en woordenschat zijn vaak sterk, maar rekenen is lastig vooral ruimtelijk visuele onderdelen, zoals klokkijken, meten, tafels automatisering en breuken. Ze kunnen details goed onthouden, maar raken overzicht kwijt in complexe taken. Bij begrijpend lezen hebben ze moeite met figuurlijk taal, humor en dubbelzinnigheid. Sociale contacten verlopen moeizaam, omdat ze non-verbale signalen missen en daardoor soms als anders worden ervaren.
Bovenbouw basisschool
De kloof tussen taal en praktische inzicht wordt groter. Hoewel ze verbaal sterk blijven, zijn schooltaken die ruimtelijk inzicht en plannen vragen een struikelblok. Rekenen, topografie en natuurkunde zijn moeilijk, terwijl taalvakken beter gaan. In werkstukken en langer taken hebben ze moeite met structuur en overzicht bewaren. Sociale problemen worden zichtbaarder kinderen met NLD begrijpen grapjes, hints of lichaamstaal vaak niet goed, waardoor ze buitengesloten of gepest worden.
Voortgezet onderwijs
Op de middelbare school komt NLD nog duidelijker naar voren. Taalvakken gaan meestal goed, maar exacte vakken wiskunde, natuurkunde en scheikunde zijn zeee moeilijk. Organisatie en planning van huiswerk en toetsen leveren veel stress op. Het begrijpen van grafieken, schema's en kaartmateriaal is lastig. In sociale situaties kan de leerling verbaal heel vaardig lijken, maar toch veel mislopen, omdat ze non verbaal niet goed interpreteren. Dit kan leiden tot eenzaamheid of onzekerheid.
MBO, HBO en universiteit
In vervolgopleidingen ontstaan opnieuw problemen bij vakken of opdrachten waarbij plannen, structuur en ruimtelijk inzicht nodig is. Studenten met NLD hebben vaak moeite met stages of praktijkopdrachten omdat daar veel communicatie en overzicht vraagt. Verbaal theoretische opleidingen gaan vaak beter, zolang taal en minder ruimtelijk verwerking nodig is. Sociale contacten en groepsopdrachten kunnen stressvol zijn, omdat subtiele signalen en uitgesproken verwachtingen moeilijk te begrijpen zijn.
Volwassenen leven
Ook bij het volwassen leven blijft NLD merkbaar. In werk en dagelijks leven zijn plannen, organiseren en overzicht bewaren vaak een uitdaging. Taken zoals autorijden in onbekende gebieden, omgaan met grafieken en tabellen of praktische handelingen vragen veel inspanning. Communicatie problemen ontstaan door non verbale signalen zoals gezichtsuitdrukkingen of toon, niet goed worden op gepikt. Toch hebben volwassenen met NLD vaak sterke kanten in taal, geheugen en details gericht werken. Met structuur, duidelijke afspraken en passende werkkeuzes kunnen ze goed functioneren, al kost sociale en praktische afstemming vaak extra energie.
Behandeling
Behandeling van NLD richt zich vaak op het aanleren van strategieën om beter met deze uitdagingen om te gaan. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit sociale vaardigheden trainingen, therapie gericht op motoriek, plannen en aanpassingen op school om het leren gemakkelijker te maken. Het doel is om de persoon zo goed mogelijk te ondersteunen, zodat hij of zij beter kan functioneren in dagelijkse leven en functioneren en sociale situaties.
Geschiedenis
In de jaren 1960 begonnen onderzoekers op te merken dat sommige kinderen moeite hadden met dingen zoals ruimtelijk inzicht, sociale situaties en non verbale communicatie, terwijl ze juist heel sterk waren. De term NLD werd bekende in jaren 1980, maar is nog steeds geen officiële diagnose in systemen als DSM. Daardoor is er vaak verwarring wat NLD is. Toch wordt het wel door deskundiger erkend als een stoornis die veel invloed kan hebben op de ontwikkeling van leren, sociale situaties en gedrag.
Kenmerken van in vormen
Bij een lichte vorm van NLD heb je moeite met non verbale communicatie, je bent wat onhandig en snel overprikkeld, maar je functioneert grotendeels zelfstandig. Bij een milde vorm vallen sociale onhandigheid, ruimtelijke verwarring en problemen met plannen meer op. Bij een zware vorm is er sprake van ernstige sociale isolatie, motorische problemen en grote moeite met dagelijkse aanpassingen en routines.
Ervaren hoe het is om NLD te hebben
Om een beetje te weten hoe het kan zijn om NLD te hebben kun je de volgende proberen uit te voeren.
Leg zonder gebaren of tekeningen uit hoe je van huis naar school loopt, terwijl je geen details mag overslaan. Zo kan het voel om NLD te hebben de woorden zijn er, maar overzicht en samenhang ontbreken.
Nadelen
Mensen met NLD hebben:
- moeite met het zien van gehelen
- moeite met ruimtelijk inzicht
- moeite met sociaal inzicht
- moeite met omgang
- snel boze of verdrietige reacties
- moeite met het oplossen van problemen
- moeite met aanpassen aan een nieuwe omgeving
- moeite met uitvoeren van nieuwe taken
- moeite met bewegen
- moeite met multitasking.
- moeite met rekenkundig
- moeite met rekenen
- moeite met begrijpend lezen
- prikkelgevoeligheid
- een laag werktempo
- een lage verwerkingssnelheid
Voordelen
Mensen met NLD hebben:
- zijn goed in praten
- eloquentie
- een juiste spelling
- een nieuwsgierige aard
- een goed auditief geheugen
- een goede detailwaarneming
- de drang om op andere mensen af te stappen
- veel algemene kennis
- een betrokken en zorgzame aard
Autorijden en NLD
Mensen met NLD hebben moeite met het begrijpen van non-verbale informatie, zoals gezichtsuitdrukkingen, gebaren en ruimtelijk informatie. Dit kan ook invloed hebben op het leren autorijden. Zo kan het lastiger zijn om afstand en snelheid goed in te schatten, verkeerssituatie te overzien of te begrijpen wat anderen weggebruikers van plan zijn. Ook het coördineren van bewegingen, zoals sturen, gas geven en remmen tegelijk kan extra oefening vragen. Schakelen kan soms moeilijk zijn omdat, het een combinatie van bewegingen van voeten en handen vraagt wat goed afgestemd moet worden op elkaar. Voor iemand met NLD kan het langer duren voordat schakelen een automatische handeling wordt, vooral in druk verkeer of onder stress. Rijden met een automatische versnellingsbak kan een goede optie zijn. Je hoeft niet schakelen, waardoor je je beter kunt concentreren op het verkeer, de route en de verkeersregels. Dit maakt autorijden vaak rustiger en overzichtelijke voor mensen met NLD. Over het algemeen kunnen mensen met NLD leren autorijden. Het kan wat extra oefening, geduld en duidelijker begeleiding vragen, maar met goede instructie en eventueel een automatische versnellingsbak is het goed mogelijk om een veilige en vaardige bestuurder te worden.