Bibliotheek (algemeen): verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(O.a. Koninklijke Bibliotheek van België toegevoegd en een passage over zelf werken in een openbare bibliotheek.)
(Grote Schoonmaak)
Label: Nieuwe doorverwijzing
 
(3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{samenvoegen|Bibliotheek}}
+
#DOORVERWIJZING[[Bibliotheek]]
−
[[Bestand:De nieuwe bibliotheek - Library Almere NL 006.jpg|miniatuur|Bibliotheek in Almere]]{{werk}}Een '''bibliotheek''' is een bewaarplek voor boeken, tijdschriften en ander materiaal zoals [[CD]]'s en [[DVD]]'s. Soms vind je er ook [[Computerspel|computerspelletjes]] en [[Nintendo Wii|Wiigames]]. Je moet lid van de bibliotheek zijn om het materiaal te kunnen lenen voor een bepaalde tijd. Bij lenen moet je het geleende artikel weer terug brengen. Doe je dat te laat, dan krijg je een boete. Ook bij beschadiging of kwijtraken van het geleende artikel moet je een boete betalen.
 
−
 
 
−
Naast een boekenbibliotheek bestaat er ook een muziekbibliotheek waar bladmuziek wordt bewaard en uitgeleend. Het muziekcentrum van de omroep in Hilversum heeft zo'n muziekbibliotheek.
 
−
 
 
−
Soms vind je in een bibliotheek ook een [[kunst]]-uitleen, waarbij je kunstwerken tegen betaling voor een bepaalde tijd kunt lenen.
 
−
 
 
−
Het woord wordt ook gebruikt voor een verzameling boeken in de boekenkast van iemand thuis. Het woord bibliotheek komt uit het [[Grieks]] en betekent bewaarplaats van boeken. De [[directeur]] van een bibliotheek heet 'de [[bibliothecaris]]' (of bibliothecaresse als het een directrice is).
 
−
 
 
−
== Geschiedenis ==
 
−
Bibliotheken bestaan al sinds dat het [[Schrift (geschreven taal)|schrift]] bestond. Meestal waren ze aan tempels en later aan kerken verbonden. Een bekende bibliotheek in de [[Oudheid]] was die van [[Alexandrië]]. Een andere is de [[Bibliotheek van Celsus]] in [[Efeze]] (Turkije).
 
−
 
 
−
In de middeleeuwen hadden koningshuizen en kloosters hun eigen bibliotheek. Een verzameling boeken die eigenlijk nog niet uitgeleend werden, maar meer als een soort van schatkamer van kennis. Je zou kunnen zeggen het begin van een [[erfgoed]]<nowiki/>bibliotheek of boekenmuseum. De Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag is de nationale bibliotheek van Nederland en is een voorbeeld van zo'n erfgoedbibliotheek. Ook universiteiten hebben een dergelijke bibliotheek. Hier mogen bijzondere en/of kostbare werken ook alleen ingezien worden, vaak onder begeleiding.
 
−
 
 
−
== De openbare bibliotheek: geschiedenis ==
 
−
Voordat de openbare bibliotheek ontstond waren er al zogenaamde volksbibliotheken en leeszalen. Wil je meer hierover weten? Lees dan: [https://www.bibliotheeknetwerk.nl/artikel/beleidshistorie-van-de-openbare-bibliotheek Beleidshistorie van de openbare bibliotheek] .
 
−
 
 
−
Aan het begin van de twintigste eeuw werden in Nederland de eerste openbare bibliotheken opgericht. Ze heetten vaak 'openbare leeszaal en bibliotheek'. Ze waren bedoeld om alle burgers de kans te bieden kennis op te doen, zich verder algemeen te ontwikkelen. Je kon er boeken, kranten en tijdschriften lezen en ook boeken lenen voor een bepaalde tijd.
 
−
 
 
−
Vanaf 1921 kregen die bibliotheken ook geld van de Rijksoverheid. De [[Wet]] op de openbare bibliotheken was er vanaf de zeventiger jaren van de vorige eeuw op gericht de bibliotheek zo dicht mogelijk bij de mensen te brengen. Ook in kleinere plaatsen: daar komt dan zo veel mogelijk de bibliobus of bibliotrailer. Soms vind je de bibliotheek in hetzelfde gebouw als bijvoorbeeld het dorpshuis.
 
−
 
 
−
== Wat kun je vinden in een openbare bibliotheek? ==
 
−
Het verschil van een openbare bibliotheek met andere bibliotheken is, dat er voortdurend oudere, niet meer actuele boeken en andere materialen uit de collectie worden gehaald: dat heet: ''<nowiki/>'afschrijven'''. Daarvoor in de plaats komen dan steeds weer nieuwe. Zo kan de bibliotheek steeds de meest actuele kennis, romans e.d. blijven bieden. De oudere boeken e.d. worden dan verkocht. Er wordt wel altijd nagekeken of ze nog bij een andere bibliotheek, bijvoorbeeld de Koninklijke Bibliotheek, zijn in te zien of te lenen. 
 
−
 
 
−
Er is een speciale jeugd- en/of jongerenafdeling of -kast. Ook hebben veel bibliotheken wisselende themacollecties: allerlei boeken en materialen over bijvoorbeeld de herfst of de Kersttijd. En er zijn al lang niet meer alleen maar papieren boeken, kranten en tijdschriften. 
 
−
 
 
−
In bibliotheken zijn ook tijdschriften, cd's met luisterboeken en hoorspelen, cd-roms met computerprogramma's, dvd’s met films te vinden: deze kan je lenen/huren. 
 
−
 
 
−
Heel vaak spreken mensen nog steeds over de 'boekenuitleen' (Nederland) of 'uitleenbibliotheek' (België), maar in veel bibliotheken kun je al lang veel meer! Bijvoorbeeld een cursus volgen. En er worden sprekers uitgenodigd: mensen die je het een en ander vertellen over een bepaald onderwerp. Of bijvoorbeeld de schrijver van een [[populair]] boek. Verder is er vaak een plek waar je met de computer kunt werken. 
 
−
 
 
−
De openbare bibliotheken [[promoten]] boeken voor kinderen, jongeren en volwassenen, in de hoop dat ze meer gaan lezen. Dat is goed voor hun [[kennis]] en [[ontwikkeling]]! Daarom zijn ze aangesloten bij de [[Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek|CPNB]] (organisatie van boekwinkels). Ze doen elk jaar mee aan onder andere de [[kinderboekenweek]] en de boekenweek voor volwassenen. Ook werken ze vaak samen met scholen en andere instellingen.
 
−
 
 
−
Jij kunt zelf lid worden van de openbare bibliotheek in je woonplaats! Lenen kun je er met een pasje. Dit is vaak gratis voor jongeren tot 16 of 18 jaar.
 
−
 
 
−
Zou je zelf in een bibliotheek willen gaan werken? Dan kun je daar om te beginnen [[vrijwilliger]] worden. Is het bibliotheekvak iets voor jou? Dan zijn daar cursussen en opleidingen voor.
 
−
 
 
−
== Openbare bibliotheken op Wikikids ==
 
−
* [[Openbare Bibliotheek Amsterdam|Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA)]]
 
−
* [[Openbare Bibliotheek Assen]]
 
−
 
 
−
== Andere soorten bibliotheken ==
 
−
* Nationale Bibliotheken proberen van elk boek in de taal van het land er één te bewaren. In Nederland is dat de Koninklijke Bibliotheek in [[Den Haag]]. In België de Koninklijke Bibliotheek in [[Brussel (stad)|Brussel]].
 
−
* Schoolbibliotheek, een verzameling prenten-, lees- en informatieboeken voor gebruik in de school. Vaak heet een schoolbibliotheek school''media''theek, als er behalve boeken ook nog andere media (cd's, dvd's, filmpjes, video's enz.) in de bibliotheek zijn.
 
−
* Bibliotheekbus, of bibliotrailer van de openbare bibliotheek: een rijdende minibibliotheek bijvoorbeeld op het platteland
 
−
* Ziekenhuisbibliotheek, voor uitleen van boeken aan patiënten 
 
−
* Huisbibliotheek, een privé-verzameling van boeken voor eigen gebruik
 
−
* Museumbibliotheek en er is ook het Museum van het boek: in Den Haag
 
−
* Bedrijfsbibliotheek
 
−
* Artotheek, waar je kunst (schilderijen e.d.) kunt lenen
 
−
* Muziekbibliotheek: daar leen je o.a. [[bladmuziek]], cd's, muziekvideo's
 
−
* Speel-o-theek: daar kun je bijvoorbeeld speelgoed, spelletjes, puzzels lenen
 
−
* Zadenbibliotheek en xylotheek, verzameling van zaden en houtsoorten. Er is een speciale zadenbibliotheek waar van elk gewas op aarde een hoeveelheid zaad wordt bewaard. Dit om te voorkomen dat plantensoorten (vooral etensgewassen) verloren gaan. Het wordt ook wel een zadenbank genoemd.
 
−
* Video- en audiotheek, verzameling van beeld- en geluidsmateriaal. De bekendste is die van [[Beeld en geluid]] in Hilversum. Maar daar kunnen alleen [[omroepen]] gebruik van maken.
 
−
* Strandbibliotheek
 
−
* Stationsbibliotheek, bijvoorbeeld op station Haarlem, en de Airport Library: dat is de bibliotheek op het vliegveld Schiphol. Leuk voor lezen onderweg!
 
−
* Veel bibliotheken hebben een afdeling digitale bibliotheek, die ervoor zorgt dat er via internet of via computers in de bibliotheek van alles is te vinden. Ook zijn er zogenaamde E-centra, waar je kunt leren hoe je op computers informatie op kunt zoeken.
 
−
* [[Streamingsdienst|Streamingsdiensten]] zijn zeg maar digitale bibliotheken. Zo heb je [[Spotify]], HBO Max, [[Viaplay|ViaPlay]], Pathé Thuis, Cinetree, [[Videoland]], [[Netflix]] en Apple TV+. Het is meer een idee van kopen, dan van lenen tegen betaling.
 
−
* Om er voor te zorgen dat boeken e.d. niet zomaar worden weggegooid ([[duurzaamheid]]!), ontstaan er in stadsbuurten en dorpen initiatieven van zogeheten buurtbiebs of minibiebs. Een kast langs de kant van de weg waarin iedereen zelf gekochte boeken en andere media kan plaatsen. Anderen mogen die dan lenen of meenemen.
 
−
[[Categorie:Maatschappij]]
 
−
[[Categorie:Bibliotheek]]
 

Huidige versie van 28 nov 2022 om 16:03

Doorverwijzing naar:

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Bibliotheek_(algemeen)&oldid=750130"