Roland Barthes: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Infobox filosoof | naam = Roland Barthes | afbeelding = Roland_Barthes_ca_1970.jpg | ander formaat = | onderschrift = | citaat...') |
|||
| Regel 17: | Regel 17: | ||
| domein = | | domein = | ||
| genre = [[Non-fictie]], [[theorie]] | | genre = [[Non-fictie]], [[theorie]] | ||
| − | | stroming = [[Structuralisme]] <br> [[Poststructuralisme]] | + | | stroming = [[Structuralisme (sociale wetenschappen)|Structuralisme]] <br> [[Poststructuralisme]] |
| ideeën = | | ideeën = | ||
| reactie = | | reactie = | ||
| Regel 29: | Regel 29: | ||
| website = | | website = | ||
}} | }} | ||
| − | '''Roland Barthes''' ([[Cherbourg]], 12 november 1915 - [[Parijs]], 25 maart 1980) was een [[Frankrijk|Franse]] filosoof en literatuurcriticus. Barthes werd beïnvloed door het [[structuralisme]]. Dat was een filosofische benadering die ervan uitging dat er onbewuste structuren onder sociale verschijnselen liggen. In andere woorden, menselijk gedrag wordt bepaald door vaste patronen. Barthes had weer een grote invloed op het [[poststructuralisme]]. Het poststructuralisme gaat ervan dat er altijd dingen zijn die aan die vaste patronen ontsnappen. | + | '''Roland Barthes''' ([[Cherbourg]], 12 november 1915 - [[Parijs]], 25 maart 1980) was een [[Frankrijk|Franse]] filosoof en literatuurcriticus. Barthes werd beïnvloed door het [[Structuralisme (sociale wetenschappen)|structuralisme]]. Dat was een filosofische benadering die ervan uitging dat er onbewuste structuren onder sociale verschijnselen liggen. In andere woorden, menselijk gedrag wordt bepaald door vaste patronen. Barthes had weer een grote invloed op het [[poststructuralisme]]. Het poststructuralisme gaat ervan dat er altijd dingen zijn die aan die vaste patronen ontsnappen. |
Een van de bekendste ideeën van Barthes is ''de dood van de auteur''. Volgens Barthes moet een boek of ander literair werk los worden gezien van haar auteur. De auteur bepaalt namelijk niet de boodschap of betekenis, maar de lezer doet dat. Lezers kunnen werken op verschillende manieren interpreteren. Hierdoor heeft een boek ook verschillende interpretaties. | Een van de bekendste ideeën van Barthes is ''de dood van de auteur''. Volgens Barthes moet een boek of ander literair werk los worden gezien van haar auteur. De auteur bepaalt namelijk niet de boodschap of betekenis, maar de lezer doet dat. Lezers kunnen werken op verschillende manieren interpreteren. Hierdoor heeft een boek ook verschillende interpretaties. | ||
| Regel 44: | Regel 44: | ||
Barthes was beïnvloed door de Zwitserse taalkundige [[Ferdinand de Saussure]]. De Saussure bedacht twee begrippen: de [[denotatie]] (letterlijke betekenis) en de [[connotatie]] (bijkomende betekenis). Volgens De Saussure hadden woorden vaak een letterlijke betekenis en een tweede, bijkomende betekenis. Een voorbeeld hiervan is een [[villa]]. De letterlijke betekenis (denotatie) van villa is "een groot, vrijstaand huis". De tweede, bijkomende betekenis (connotatie) is "luxe" of "een teken van veel geld". De villa wordt door de connotatie een symbool voor rijkdom. | Barthes was beïnvloed door de Zwitserse taalkundige [[Ferdinand de Saussure]]. De Saussure bedacht twee begrippen: de [[denotatie]] (letterlijke betekenis) en de [[connotatie]] (bijkomende betekenis). Volgens De Saussure hadden woorden vaak een letterlijke betekenis en een tweede, bijkomende betekenis. Een voorbeeld hiervan is een [[villa]]. De letterlijke betekenis (denotatie) van villa is "een groot, vrijstaand huis". De tweede, bijkomende betekenis (connotatie) is "luxe" of "een teken van veel geld". De villa wordt door de connotatie een symbool voor rijkdom. | ||
| − | Volgens Barthes kwamen denotaties en connotaties niet alleen voor bij zaken uit de alledaagse cultuur. Cultuuruitingen hebben vaak ook een verborgen betekenis. Door middel van het [[structuralisme]] kon de lezer die blootleggen. De betekenis werd bepaald door de heersende burgerlijke [[ideologie]]. Cultuuruitingen krijgen namelijk door ideologie een connotatie (tweede betekenis). Die connotaties zorgen voor "mythes". Barthes gebruikt dat wordt voor dingen die normaal of universeel in een cultuur zijn. Leden van die cultuur beschouwen die dingen als normaal en vanzelfsprekend. Toch zijn die "mythes" cultureel en historisch bepaald. Mythes zijn daarom willekeurig en kunnen ontmaskerd worden. Hiermee wilde Barthes kritiek geven op de [[bourgeoisie]] (de heersende klasse). | + | Volgens Barthes kwamen denotaties en connotaties niet alleen voor bij zaken uit de alledaagse cultuur. Cultuuruitingen hebben vaak ook een verborgen betekenis. Door middel van het [[Structuralisme (sociale wetenschappen)|structuralisme]] kon de lezer die blootleggen. De betekenis werd bepaald door de heersende burgerlijke [[ideologie]]. Cultuuruitingen krijgen namelijk door ideologie een connotatie (tweede betekenis). Die connotaties zorgen voor "mythes". Barthes gebruikt dat wordt voor dingen die normaal of universeel in een cultuur zijn. Leden van die cultuur beschouwen die dingen als normaal en vanzelfsprekend. Toch zijn die "mythes" cultureel en historisch bepaald. Mythes zijn daarom willekeurig en kunnen ontmaskerd worden. Hiermee wilde Barthes kritiek geven op de [[bourgeoisie]] (de heersende klasse). |
Later schreef Barthes dat ook de [[context]] van de cultuuruiting een rol speelde. De context kan namelijk de betekenis veranderen. Barthes gaf een voorbeeld: In 1955 verscheen in het tijdschrift ''Paris Match'' een foto van een Franse soldaat die een [[saluut]] deed. Volgens de denotatie (letterlijke betekenis) ziet men saluerende Franse soldaat. De foto had echter een connotatie (een tweede betekenis). Frankrijk vocht namelijk op dat moment de [[Algerijnse Oorlog]]. Algerije wilde toen onafhankelijk van Frankrijk worden. De foto werd dus een symbool voor de Franse overheersing over Algerije. De foto was dus bedoeld om het Franse [[imperialisme]] goed te praten. Wanneer die foto in een anti-imperialistisch tijdschrift stond, verandert de boodschap. Dan levert de foto namelijk juist kritiek op het imperialisme. De lezer weet namelijk dat hij een anti-imperialistisch tijdschrift leest, waardoor hij andere verwachtingen heeft. De context bepaalt dus de betekenis van een cultuuruiting. | Later schreef Barthes dat ook de [[context]] van de cultuuruiting een rol speelde. De context kan namelijk de betekenis veranderen. Barthes gaf een voorbeeld: In 1955 verscheen in het tijdschrift ''Paris Match'' een foto van een Franse soldaat die een [[saluut]] deed. Volgens de denotatie (letterlijke betekenis) ziet men saluerende Franse soldaat. De foto had echter een connotatie (een tweede betekenis). Frankrijk vocht namelijk op dat moment de [[Algerijnse Oorlog]]. Algerije wilde toen onafhankelijk van Frankrijk worden. De foto werd dus een symbool voor de Franse overheersing over Algerije. De foto was dus bedoeld om het Franse [[imperialisme]] goed te praten. Wanneer die foto in een anti-imperialistisch tijdschrift stond, verandert de boodschap. Dan levert de foto namelijk juist kritiek op het imperialisme. De lezer weet namelijk dat hij een anti-imperialistisch tijdschrift leest, waardoor hij andere verwachtingen heeft. De context bepaalt dus de betekenis van een cultuuruiting. | ||
[[Categorie:Frans filosoof]] | [[Categorie:Frans filosoof]] | ||
Huidige versie van 3 jun 2025 om 17:27
| Roland Barthes | |
| |
| Algemene informatie | |
| Geboren | 12 november 1915 |
| Geboorteplaats | Cherbourg |
| Overleden | 25 maart 1980 |
| Nationaliteit |  Frankrijk
|
| Werk | |
| Beroep | Filosoof, literatuurcriticus |
| Discipline | Semiotiek en letterkunde |
| Jaren actief | 1953-1980 |
| Genre | Non-fictie, theorie |
| Stroming | Structuralisme Poststructuralisme |
| Bekende werken | Mythologieën De dood van auteur S/Z |
| Handtekening | 
|
Portaal  Filosofie
| |
Roland Barthes (Cherbourg, 12 november 1915 - Parijs, 25 maart 1980) was een Franse filosoof en literatuurcriticus. Barthes werd beïnvloed door het structuralisme. Dat was een filosofische benadering die ervan uitging dat er onbewuste structuren onder sociale verschijnselen liggen. In andere woorden, menselijk gedrag wordt bepaald door vaste patronen. Barthes had weer een grote invloed op het poststructuralisme. Het poststructuralisme gaat ervan dat er altijd dingen zijn die aan die vaste patronen ontsnappen.
Een van de bekendste ideeën van Barthes is de dood van de auteur. Volgens Barthes moet een boek of ander literair werk los worden gezien van haar auteur. De auteur bepaalt namelijk niet de boodschap of betekenis, maar de lezer doet dat. Lezers kunnen werken op verschillende manieren interpreteren. Hierdoor heeft een boek ook verschillende interpretaties.
Ideeën
De dood van de auteur
In 1968 publiceerde Barthes het essay La mort de l'auteur (De dood van de auteur). In het essay verklaarde hij de schrijver dood. Maar wat bedoelde hij hier precies mee? Ieder literair werk heeft een auteur (een schrijver of dichter). In zijn tijd ging de letterkunde ervanuit dat de auteur de betekenis van een werk bepaalde. Als literatuuronderzoekers de betekenis van een werk wilden achterhalen, konden zij gewoon naar de auteur toegaan en vragen wat hij/zij bedoelde. Ook konden zij gebruikmaken van interviews, dagboeken, brieven, etc. Die benadering wordt ook wel biografisme genoemd. Literatuuronderzoekers waren eerder bezig met de biografie van de auteur en probeerden dat te koppelen aan het werk.
Volgens Barthes was dat een foute benadering. Hij geloofde namelijk niet dat niet de auteur, maar de lezer de betekenis bepaalde. De auteur moest dus helemaal niet onderzocht of bevraagd worden. Literatuuronderzoekers moesten doen alsof hij/zij dood was. Doordat de lezer de betekenis bepaald, had een werk ook niet één betekenis. In plaats daarvan konden werken meerdere betekenissen hebben. Verschillende lezers konden het namelijk met elkaar oneens zijn over de betekenis. Volgens Barthes was dat geen probleem. De onenigheid leidt namelijk tot discussie. Als de auteur de betekenis zou bepalen, zou er maar één betekenis mogelijk zijn. Barthes verklaarde de auteur dus dood om te zorgen dat een werk meerdere betekenissen kon krijgen.
De dood van de auteur had een grote invloed op de literatuur- en mediawetenschappen. De aandacht verschoof van de auteur naar de lezer/kijker.
Mythes
Barthes was beïnvloed door de Zwitserse taalkundige Ferdinand de Saussure. De Saussure bedacht twee begrippen: de denotatie (letterlijke betekenis) en de connotatie (bijkomende betekenis). Volgens De Saussure hadden woorden vaak een letterlijke betekenis en een tweede, bijkomende betekenis. Een voorbeeld hiervan is een villa. De letterlijke betekenis (denotatie) van villa is "een groot, vrijstaand huis". De tweede, bijkomende betekenis (connotatie) is "luxe" of "een teken van veel geld". De villa wordt door de connotatie een symbool voor rijkdom.
Volgens Barthes kwamen denotaties en connotaties niet alleen voor bij zaken uit de alledaagse cultuur. Cultuuruitingen hebben vaak ook een verborgen betekenis. Door middel van het structuralisme kon de lezer die blootleggen. De betekenis werd bepaald door de heersende burgerlijke ideologie. Cultuuruitingen krijgen namelijk door ideologie een connotatie (tweede betekenis). Die connotaties zorgen voor "mythes". Barthes gebruikt dat wordt voor dingen die normaal of universeel in een cultuur zijn. Leden van die cultuur beschouwen die dingen als normaal en vanzelfsprekend. Toch zijn die "mythes" cultureel en historisch bepaald. Mythes zijn daarom willekeurig en kunnen ontmaskerd worden. Hiermee wilde Barthes kritiek geven op de bourgeoisie (de heersende klasse).
Later schreef Barthes dat ook de context van de cultuuruiting een rol speelde. De context kan namelijk de betekenis veranderen. Barthes gaf een voorbeeld: In 1955 verscheen in het tijdschrift Paris Match een foto van een Franse soldaat die een saluut deed. Volgens de denotatie (letterlijke betekenis) ziet men saluerende Franse soldaat. De foto had echter een connotatie (een tweede betekenis). Frankrijk vocht namelijk op dat moment de Algerijnse Oorlog. Algerije wilde toen onafhankelijk van Frankrijk worden. De foto werd dus een symbool voor de Franse overheersing over Algerije. De foto was dus bedoeld om het Franse imperialisme goed te praten. Wanneer die foto in een anti-imperialistisch tijdschrift stond, verandert de boodschap. Dan levert de foto namelijk juist kritiek op het imperialisme. De lezer weet namelijk dat hij een anti-imperialistisch tijdschrift leest, waardoor hij andere verwachtingen heeft. De context bepaalt dus de betekenis van een cultuuruiting.