Peesblessure bij paarden

Verbeteren Dit artikel moet nog een beetje verbeterd worden. Wil jij WikiKids helpen? Het zou fijn zijn als je het verbetert.

Wat is een pees?

Een pees is een verbinding tussen een spier en een bot. Een pees brengt de kracht van de spieren over op de botten. Ze zorgen ervoor dat je kan bewegen. Door de pezen in je lichaam kan je lopen, springen, dansen, fietsen of iets vastpakken. Je kan dus echt niet zonder. Bij paarden zitten de pezen door het hele lichaam net zoals bij mensen. Er zijn twee soorten pezen:

• Extensoren (draagpezen): dragen het been bij het lopen. Als deze pezen teveel worden gerekt kunnen ze scheuren.
• Flexoren (strekpezen): lopen bij een paard aan de voorkant van het been. Ze worden gebruikt om het been op te tillen. Deze pezen dragen geen gewicht en worden niet uitgerekt als het been wordt neergezet. Daardoor zijn ze minder blessuregevoelig.

Hoe ontstaat een peesblessure?

Als je te veel gekke bewegingen maakt of te hard sport kan je pees worden overbelast en ontstaat er een peesblessure. Bij paarden ontstaat het vaak doordat ze gek doen in de wei of tijdens de training, maar ook een trap van een ander paard of als het paard zichzelf raakt met zijn andere been kan ervoor zorgen dat de pezen beschadigen. Een pees kan een beetje beschadigt zijn, maar er kan ook een scheur inzitten

Sommige omstandigheden zorgen ervoor dat een paard sneller een peesblessure kan krijgen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: een afwijkende bouw, verkeerde stand van voeten en benen, rugklachten, een slechtpassend zadel, onjuist bekappen/beslaan van de hoeven, verkeerde training en slechte bodemkwaliteit.

Iedere pees in een paardenlichaam kan geblesseerd raken, maar de belangrijkste pezen waar paarden regelmatig blessures hebben, zitten aan de achterzijde van het pijpbeen. Ten eerste omdat paarden vaak het actiefst zijn met hun benen. Daarnaast lopen hier ook de draagpezen. Als deze bij herhaling te veel word gerekt kunnen ze scheuren. Daarom gaan we het vooral hebben over de pezen in de onderbenen van de paarden.

Hoe herken je een peesblessure?

Je kan een lichte peesblessure bij een paard herkennen doordat dat deel van het been dik en warm wordt. Als een paard lang op stal staat en niet veel beweegt kan het ook dikkere benen krijgen. Dus kijk of het paard na het rijden nog steeds een dik been heeft. Een zware peesblessure is te herkennen als het paard kreupel gaat lopen. Het paard wil dan niet op het been staan, omdat dit zeer doet. Ze tillen dan het been minder hoog of minder snel op.

Het is heel belangrijk om bij een peesblessure zo snel mogelijk naar een dierenarts te gaan. Als je er te lang mee door blijft rijden kan de schade alleen maar groter worden.

Het eerste waar een dierenarts mee begint als je met een paard komt is een klinisch onderzoek. Ze bekijken hoe kreupel het paard is. Dit doen ze vaak door een buigproef bij het paard te doen. Ze tillen het been op en buigen het. Zo worden de gewrichten en de pezen aangespannen. Na een minuut het been gebogen vastgehouden te hebben moet het paard wegdraven. Het paard mag niet meer dan 3 of 4 passen kreupel wegdraven. Anders zit er iets niet goed in dat been. De dierenarts let hierbij op de gevoeligheid tijdens het buigen en de manier waarop het dier wegloopt.

Met behulp van de echo (peesscan), dit is een soort grote foto toestel waarmee ze de pezen kunnen zien, kijken ze hoe erg de pezen zijn beschadigd en of er een scheur in zit. Het is heel belangrijk om zo’n echo te laten maken, want dan weet je precies op welke plaats de blessure zit. Daarna wordt er tussen elke vier tot twaalf weken weer een echo gemaakt om te kijken hoe de pees zich weer hersteld.

Wat is de behandeling bij een peesblessure?

Bij een peesblessure is het koud afspuiten van het been (minimaal 15 minuten per keer) en boxrust erg belangrijk. Vervolgens kijken ze naar hoe groot de beschadiging of scheur is om een volgend plan te bedenken. Een pees kan worden ingespoten met iets om de beschadiging of scheur te herstellen. Dit kan met PRP (bloedplasma) en/of stamcellen.

• Bij het PRP wordt er bloed afgenomen en op een speciale manier bewerkt, zodat je alleen bloedplaatjes overhoud. Bloedplaatjes zorgen ervoor dat alles in je lichaam sneller geneest. De bloedplaatjes spuiten ze dan precies bij de peesblessure. Hier gebruiken ze de echo weer voor. Ze kunnen dan precies zien op het scherm waar ze prikken met de naald.
• Bij stamceltherapie halen ze stamcellen uit het beenmerg van een paard. Stamcellen kunnen zich nog tot elk soort cel vormen, ook peescellen. Deze peescellen zorgen ervoor dat de beschadiging of scheur weer weg gaat. Deze therapie werkt goed, maar is wel heel duur.
• Shockwave, Er worden schokjes gegeven op de plek van de peesblessure. Hierop reageert het lichaam en maakt allemaal stoffen vrij. Het kan de pijn wegnemen, hersteld de pezen en laat het bloed beter door zijn been
• Vaak wordt er speciaal beslag geadviseerd om de pees te ontlasten. Voor elke pees is dit een ander soort type beslag. Je moet dus eerst van de dierenarts weten over welke pees het gaat door een echo gemaakt te hebben en dit communiceer je door aan de hoefsmid. Zo kan een dierenarts een speciale hoefijzer eronder zetten, maar hij kan ook een rubbertje tussen het hoefijzer en de hoef zetten. Hierdoor zal het paard minder pijn voelen van de pezen.

Na de behandeling is het belangrijk dat een paard gecontroleerde bewegingen maakt op een gelijke grond. Meestal gebeurt dit door middel van een stapschema. De dierenarts geeft dan aan hoelang en waarop een paard mag stappen. De tijd verschild vaak, maar het is altijd verstandig om zoveel mogelijk rechtuit te lopen waardoor die klein kleine draaien maakt met zijn benen.

Bij de meeste peesblessures duurt het ongeveer drie maanden voor dat de beschadiging of de scheur helemaal weg is en soms duurt het meer dan een jaar. Je moet vaak terug voor controle naar de dierenarts om te zien hoe het is hersteld en om eventueel het trainingsschema wat op te bouwen. Ze kijken dan of je weer mag draven en misschien wel weer mag galopperen.

Bronnen

• functie van pezen. (sd). Opgeroepen op november 3, 2019, van medic info: https://encyclopedie.medicinfo.nl/functie-van-pezen
• Gulik, I. v. (sd). peesproblemen bij paarden. Opgeroepen op november 4, 2019, van paardenarts: https://www.paardenarts.nl/kennisbank/peesblessures-peesproblemen-bij-paarden/
• Mathijssen, E. (sd). peesblessures bij paarden. Opgeroepen op november 4, 2019, van bewegen zonder pijn: https://www.bewegenzonderpijn.com/peesblessures-paarden/
• peesblessures. (sd). Opgeroepen op november 3, 2019, van knhs: https://www.knhs.nl/media/13495/ps03_sport_peesblessures.pdf
• wat is een pees. (sd). Opgeroepen op november 4, 2019, van pmckatwijk: https://www.pmckatwijk.nl/k/n72/news/view/309/359/wat-is-een-pees.html
• wat is shockwave therapie. (2019, maart 16). Opgeroepen op november 4, 2019, van enraf nonius: https://www.enraf-nonius.nl/kennis/fysiotherapie-wiki/wat-is-shockwavetherapie/