COVID-19

Zie ook: COVID-19-pandemie en SARS-CoV-2

Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken!

COVID-19, voluit coronavirus disease 2019 en voorheen 2019-nCoV, is een ziekte die wordt veroorzaakt door het virus SARS-CoV-2 ('het coronavirus').

Een virus is een cel die een gastheer, dat is een ander wezen, nodig heeft. Dit virus is waarschijnlijk eind 2019 ontstaan op de Huananvismarkt in de Chinese stad Wuhan, waar ook levende dieren werden verkocht. Waarschijnlijk is het van dieren op mensen overgesprongen.

Veel mensen die COVID-19 krijgen worden hier niet zo erg ziek van. Het virus kan echter ook heel gevaarlijk zijn, vooral voor ouderen en kwetsbaren. De meest voorkomende symptomen zijn koorts, kortademigheid en hoesten. Jongeren krijgen meestal milde klachten, al is er soms sprake van llangdurige klachten van maanden tot zelfs jaren. In 2020 en 2021 zijn 39.552 mensen overleden aan COVID-19 en heeft bijna de helft van de Nederlandse bevolking COVID-19 gehad.

Symptomen en complicaties

Een schematische weergave van symptomen en compilaties van het COVID-19 virus.

De meest voorkomende symptomen bij COVID-19 zijn:

• Koorts (meer dan 38,5 graden Celsius)
• Neusverkoudheid
• Droge hoest
• Kortademigheid
• Spierpijn
• Hoofdpijn
• In sommige gevallen ook darmklachten.

In enkele gevallen kunnen er (ernstige) complicaties optreden:

• Atypische longontsteking
• Nierfalen
• Zuurstoftekort
• Er wordt onderzoek gedaan naar een mogelijk verband tussen hartontsteking bij kinderen en COVID-19.

Besmetting

Het besmetten gaat nagenoeg gelijk als bij een verkoudheid. Het vervelende is dat je anderen al kunt besmetten vlak voordat je zelf klachten krijgt. Bijvoorbeeld als je schreeuwt en er kleine druppeltjes met virus uit neus en mond in de lucht komen. Dit kan ook door praten, niezen en hoesten gebeuren. Jijzelf en andere mensen kunnen besmet raken als die druppeltjes worden ingeademd, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen komen.  

Door echter afstand van anderen te houden en regelmatig goed de handen te wassen (Hygiëne maatregelen, zie het voorkomen van COVID-19), is de kans dat je besmet raakt door de druppeltjes erg klein. De kans dat je zelf anderen besmet is erg klein als je afstand houdt van anderen, niest en hoest in je elleboog, papieren zakdoekjes gebruikt en thuis blijft als je klachten hebt. Dat is ook de reden dat als de besmettingskans weer toeneemt, mensen verzocht worden (weer) een mondmasker te dragen.

Mocht je dan toch de eerste verschijnselen van neusloop, en een soort van verkoudheid, niezen, keelpijn, lichte hoest of verhoging tot 38 graden krijgen, doe dan bij klachten altijd een zelftest. Die zijn verkrijgbaar bij de apotheek, drogist en supermarkten.

En heb je toch iemand besmet, dan duurt het 2 tot 14 dagen voordat diegene mogelijk klachten krijgt. Dit noemen we de incubatietijd. Meestal duurt dit 3 tot 6 dagen en heel zelden (1%) meer dan 10 dagen. Het kan bij jezelf dus ook een tijdje duren voor je er last van krijgt.

Hoewel jongeren dus relatief weinig last van de ziekte hebben, zijn zij wel (mogelijk) de medeverspreiders van de ziekte en vormen zij een gevaar voor ouderen en mensen met een onderliggende ziektes als long- en hartklachten. Het is dus met name een sociale houding (attitude) als jongeren zich laten vaccineren ter bescherming van de ouderen. Een ander aspect is dat de economie minder in gevaar komt. Als er minder mensen ziek worden, scheelt dat ook in de personeelsbezetting in bijvoorbeeld het openbaar vervoer, scholen, ziekenhuizen, winkels enzovoorts.

Ziektefase

Omdat jongeren anders op het virus reageren dan mensen van boven de zestig of met onderliggende ziektes, is het lastig om aan te geven wat de ziekte doet. Zoals gezegd lijken de klachten in het begin vaak op een verkoudheid. Het ziekteverloop verschilt dus van mens tot mens. Sommige mensen worden niet of maar een beetje ziek van het virus. Anderen kunnen ernstig ziek worden en soms aan de gevolgen van de ziekte overlijden. Zo kun je luchtwegklachten en koorts krijgen en in ernstige gevallen ademhalingsproblemen. Dit brengt het lichamelijke systeem verder in gevaar en kan ook tot hartklachten lijden. Het lichaam moet heel hard werken om de ziekte te bestrijden. Medicijnen moeten daar bij helpen.

Het genezingsproces is dus ook weer heel verschillend en hangt sterk af van hoe de ziekte is verlopen. Iemand kan weinig klachten hebben gehad zoals de verkoudheidsverschijnselen en slecht of niet kunnen ruiken en toch nog heel lang last houden van de besmetting. Dit wordt Long-COVID of Post-COVID genoemd. Voorbeelden van langdurige gezondheidsklachten na corona zijn vermoeidheid, benauwdheid en pijn. Dit heeft ook weer effect op je functioneren. Denk aan geheugen en concentratieproblemen. Mensen die ernstig ziek zijn geweest hebben lange tijd nodig om te revalideren (op te knappen). Het hele lichamelijke systeem moet als het ware weer helemaal op gang komen. Kracht en conditie moeten weer worden opgebouwd met fysiotherapie. Ook deze patiënten krijgen vaak te maken met Long-COVID. De ernst van Long-COVID begint men langzaam in te zien. Het kan er zelfs voor zorgen dat mensen arbeidsongeschikt raken en dus niet meer kunnen werken. Dit kan ook extra stress geven en ook de inkomsten van de persoon kunnen in gevaar komen.

Veel verplegend personeel heeft in het begin van de pandemie veel risico gelopen. Onder hen zijn dan ook veel Long-COVID patiënten. Dit is natuurlijk ook weer zeer nadelig voor de personeelsbezetting in verzorgingsinstellingen en ziekenhuizen.

Vaccinatie beschermt je vooral tegen (ernstig) ziek worden.

Voorkomen

Het krijgen van COVID-19 kan worden voorkomen door de volgende adviezen op te volgen:

• Was goed je handen.
• Nies en hoest in je elleboog.
• Gebruik papieren zakdoekjes.
• Geef anderen geen hand.
• Als je ziek bent, blijf thuis, zelfs bij een lichte verkoudheid, en laat je testen.
• Afstand houden
• Niet kussen en knuffelen met mensen buiten het gezin
• Blijf thuis als een gezinslid kortademig is of koorts heeft tot 24 uur nadat de symptomen van iedereen over is.
• Probeer zoveel mogelijk thuis te werken.
• Vermijd drukte.
• Probeer de spits te vermijden in het openbaar vervoer.
• Eet gezond en beweeg goed om je immuunsysteem een boost te geven.
• Laat je vaccineren.

Maatregelen

Actuele maatregelen in Nederland:

• Er zijn op dit moment geen maatregelen van kracht in Nederland. Enkel adviezen.
• Basisadviezen zijn om algemene hygiënemaatregelen na te leven, geen handen te schudden, testen en thuisblijven bij klachten, en mondkapjes te dragen op drukke plekken
• Op priklocaties zijn de basisadviezen van kracht

Website van de overheid met alle huidige maatregelen.

Vaccinatieprogramma

Eind 2020 werd in sommige landen al het vaccinatieprogramma opgestart om mensen tegen COVID-19 te vaccineren.

De Verenigde Staten waren al eerder begonnen met vaccineren tegen corona, namelijk op 14 december 2020 en het Verenigd Koninkrijk was al op 8 december begonnen met vaccineren tegen corona.

Nederland begon met vaccineren op 8 januari 2021 tegen corona eerst krijgen ook mensen in verpleegtehuis of mensen die gehandicaptenzorg zijn en in een zorginstelling wonen daarna volgen de 60+'ers met medische reden. Vervolgens de 60+'ers zonder medische redenen en daarna de gewone mensen met medische redenen. Daarna zorgpersoneel die voor de bovenstaande mensen zorgen en daarna het zorgpersoneel die met corona patiënten werken en daarna iedereen vanaf 18 jaar.

De volgende vaccinaties zijn er tegen corona en niet iedereen kreeg hetzelfde. De mensen in de zorg kregen Pfizer en de bewoners in de zorg ook. De mensen die 60-plus waren kregen een Pfizer-, Moderna- of AstraZenecavaccin. Mensen in een GGZ-instelling kregen een Moderna- of AstraZenecavaccinatie. Ouderen die ouder waren dan 60 jaar kregen Pfizer.

Het AstraZenecavaccin is alleen voor mensen die 60 jaar of ouder zijn, nadat blijkt uit onderzoek dat het risico om te overlijden aan COVID-19 dusdanig klein is.

Daarnaast heeft Nederland het merk Janssen ook een vaccinatie gemaakt en dit hebben ook wat mensen gehad. Er is tijdelijk gestopt met het toedienen van het Janssenvaccin met dezelfde reden als het stopzetten van het AstraZenecavaccin. Uit onderzoek blijkt dat het Janssenvaccin veilig is, ook voor mensen onder de 60 jaar. Denemarken is volledig gestopt met het Janssenvaccin en daarom hadden Nederland en Polen interesse in de vaccins.

Daarnaast heeft Rusland ook een vaccinatie gemaakt, namelijk het Sputnik V-vaccin. Nederland heeft dit vaccin niet in gebruik genomen.

Media

• Corona, ambulancerit (EO/Topdoks)
• Corona, anderhalve meter (EO/Topdoks)
• Corona, intensieve zorg (EO/Topdoks)
• Corona, longontsteking (EO/Topdoks)
• Corona, wattenstaafjestest (EO/Topdoks)
• Helpt een mondkapje tegen een virus? (NTR/De Buitendienst)
• Mondkapjes (NTR/Het Klokhuis)
• Video over mondkapjes Mondkapjestest (EO/Topdoks)
• Pandemie (NTR/Het Klokhuis)
• Virusverspreiding (EO/Topdoks)
• Wat gebeurt er bij vaccineren? (EO/Topdoks)

Bron

• RIVM