De hut van Oom Tom
De hut van Oom Tom, vroeger bekend als de negerhut van Oom Tom is een oorspronkelijk Amerikaans boek van Harriet Beecher Stowe, geschreven in 1852 voor de afschaffing van de slavernij. Het is een van de bekendste boeken ooit en heeft de anti-slavernij beweging enorm geholpen. Het is in vele talen vertaald en vaak herdrukt. Ook zijn er films over het leven van Oom Tom gemaakt.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Het boek speelt zich af in de tijd van de slavernij, en het begint op de plantage van meneer Shelby in Kentucky. Shelby is een aardige man en goed voor z'n slaven maar hij verliest veel geld op de beurs. Als z'n schuldeiser komt, moet Shelby van die twee slaven afstaan: Tom, ook wel Oom Tom. Een man van middelbare leeftijd en erg gelovig, aardig, eerlijk, trouw en rechtvaardig. De tweede is Harry, een kind van rond de 9 die erg vrolijk is. Door een toeval hoort de moeder (Eliza) van Harry het slechte nieuws en ze vlucht. Tom hoort het ook van tevoren maar hij besluit niet te vluchten. Als hij zou vluchten dan zien alle slaven verkocht moeten worden. Als hij wordt meegevoerd met de schuldeiser, genaamd Haley, komt hij terecht op een boot. Intussen heeft Haley een vriend met zijn zakenpartner, Tom Loker en meneer Marks achter Eliza aangestuurd, terwijl die al bij haar man is, die ook van een plantage is gevlucht. Eliza en haar man (George Harrison), zijn inmiddels bij de quakers, een soort christelijk geloof waarin vriendschap heel belangrijk is. Zij beschermen hen en als Tom Loker hen eindelijk heeft gevonden valt hij van een rots en staakt hij de jacht. Eliza, George en Harry bereiken veilig het vrije Canada. Intussen is Tom op de boot op de Missisippi belandt waar hij Eva ontmoet. Een bijzonder aardig meisje dat veel geloviger is dan normaal bij kinderen van haar leeftijd. Als zij in het water valt en hij haar er uit redt is de vader van Eva, Augustine St. Clare, zo blij dat hij zich laat overhalen Tom te kopen. Bij St. Clare heeft Tom het goed ook al kan hij het niet verdragen dat Augustine niet echt christelijk is. Ook komt dan Ophelia St. Clare uit New England naar St. Clare om wat dingen te regelen in zijn huishouden. Als blijkt dat Eva een erge ziekte heeft (het wordt niet duidelijk welke) gaat ze nog meer met Tom om. Eva krijgt veel visioenen en ze wil alleen niet dood gaan omdat ze dan afscheid moet nemen van iedereen van wie ze houdt. Ze wil de slaven helpen en begint met leeslessen voor sommige slaven. Als ze op een dag met Tom bij een meer zit zegt ze het "Nieuwe Jeruzalem" te zien en ze straalt. Na een tijdje gaat ze dood en iedereen treurt. Tom blijft dromen van Eva en ze verschijnt als een soort engel voor hem in dromen. Dan lukt het Ophelia om Topsy op te voeden. Topsy is een slaaf die St. Clare aan Ophelia heeft gegeven een die Ophelia vreselijk vindt. Topsy is namelijk heel eigenwijs en ze heeft erg weinig zelfvertrouwen. Dat klinkt gek, maar als je je leven lang zweepslagen legt dan is het niet zo raar. Ophelia is tegen de slavernij maar ze heeft toch een aangeboren angst voor zwarte en bruine mensen. Als Eva dan Topsy heeft omgepraat overwint Ophelia haar angst en ze leert van iedereen te houden. Dan komt goed nieuws voor Tom. Z'n meester heeft besloten hem vrijheid te geven en hij wil de papieren gaan opmaken... s'Avonds wordt hij binnengedragen. Tijdens een vechtpartij in een café probeerde hij de ruziemakers te kalmeren toen hij een dolk in z'n zij kreeg. St. Clare sterft en Tom is net niet vrij gelaten. De harteloze en egoïstische weduwe van St. Clare besluit alle slaven te verkopen. Tom wordt verkocht aan Simon Legree. Een wrede slavenhouder die tegen het christelijk geloof is omdat die regels hem in de weg staan. Hij en zijn opzichters (Sambo en Quimbo) voeren een streng bewind en vluchten is onmogelijk. Eenmaal daar krijgt Tom al gauw problemen. Hij vertikt het om z'n mede-slaven af te ranselen en daarom wordt hij zelf gegeseld. Uiteindelijk helpt Tom om twee vrouwen te laten ontsnappen. Hij ontsnapt zelf niet want hij gelooft dat hij snel in de Hemel zal zijn. Intussen is meneer Shelby gestorven en zijn zoon George en weduwe hebben eindelijk genoeg geld om Tom los te kopen. George gaat naar Tom op zoek en ontdekt uiteindelijk dat hij bij Simon Legree moet zijn. Hij gaat op zoek en vindt Oom Tom, stervende. Hij is zo afgeranseld dat hij stervende is. Hij ziet nog net George en dan is hij gerust en verlaat hij de wereld. Tom is dood. Als Legree zegt dat het een lastige slaaf was slaat George hem tegen de grond en hij neemt Tom mee. Tom wordt begraven een eindje verder buiten de plantage. George keert terug en als eerbetoon aan Oom Tom zijn vanaf dat moment alle slaven op de plantage van Shelby vrij.
En hoe liep het met de anderen af?
In het boek emigreren George Harrison en Eliza met Harry uiteindelijk naar Liberia. Simon Legree gaat steeds meer drinken maar z'n geweten laat hem niet met rust. Hij krijgt vreselijke nachtmerries en het verhaal gaat dat het in zijn huis spookt.
Nasleep
Het boek heeft veel opschudding veroorzaakt in Amerika en de rest van de wereld en het was ook de bedoeling van de schrijfster om de mensen op de gruwelijkheden van de slavernij te wijzen. Het werd bijna een "bijbel" van de anti-slavernijbeweging. In 1852 al werd het vertaald door Jan Goeverneur in het Nederlands en sindsdien is het vaak herdrukt.