Kelten: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(Oude artikel was volledig plagiaat) |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | [[Bestand:Celts in Europe.png|right|300px|thumb|Gebieden waar ooit Keltische volken hebben gewoond]] |
||
| − | {{opmaak}} |
||
| + | [[Bestand:Ceremonial Celtic Helmet from III century BC Gaul (Agris Charente).png|right|250px|thumb|Bronzen helm, gemaakt rond 300 v. Chr in Keltisch Gallië]] |
||
| − | == Wie zijn de kelten? == |
||
| + | De '''Kelten''' waren een verzameling van volken die in de [[prehistorie]] en [[oudheid]] grote delen van [[Europa]] bewoonden. Zij spraken een [[Keltische talen|Keltische taal]] en verschilden soms heel erg van elkaar. Er is dan ook nooit een ''Keltisch Rijk'' geweest of een Keltische staat, de naam Kelten was alleen een naam voor volkeren die een Keltische taal spraken. Op hun hoogtepunt in de 4de eeuw v. Chr. bewoonden zij de Britse eilanden, het [[Iberisch schiereiland]], Centraal-[[Turkije]] en een stuk land dat van [[Frankrijk]] tot [[Roemenië]] liep. |
||
| + | Keltische talen worden nu alleen nog gesproken in [[Ierland]], [[Schotland]], [[Man (eiland)|Man]], [[Wales]], [[Cornwall]] en [[Bretagne]]. |
||
| − | De Kelten worden gevormd door verschillende stammen en volkeren die maar één ding gemeen hadden met elkaar: de Keltische taal. Een paar volkeren die tot de Kelten behoren zijn: |
||
| − | *de Galliërs |
||
| − | *de Ieren |
||
| − | *de Welsh |
||
| − | *de Britten |
||
| − | *Cumbriërs |
||
| − | Vanaf ongeveer 800 voor Christus verspreidden de Kelten zich richting het westen over Europa. In de 6e eeuw voor Christus kwamen er Kelten in Oostenrijk en daarna in Frankrijk. In de 4e eeuw voor Christus was het Keltische rijk het grootste. Ze leefden toen in delen van wat nu Spanje, Portugal, Frankrijk, België, Nederland, Groot-Brittannië, Ierland, Oostenrijk, Zwitserland en Italië is. |
||
| − | In Nederland waren het de Keltische stammen uit Gallië die zich hier vestigden, in Noord-Brabant en Limburg. De Kelten wonen op verschillende plekken in Europa en gingen regelmatig de strijd met elkaar aan. Omdat er vele volkeren en stammen waren en er geen centraal bestuur was en dus geen eenheid, vonden er regelmatig conflicten plaats tussen de stammen onderling. |
||
| + | Vrijwel alle gebieden met ''Wal-'' of ''Gal-'' in hun naam werden of worden bewoond door Keltische stammen. Bijvoorbeeld: [[Wallonië]], [[Gallië]], [[Wales]] en [[Galicië]]. |
||
| − | == Hoe leefden de Kelten? == |
||
| + | ==Geschiedenis== |
||
| − | De Kelten hadden verschillende goden waar zij in geloofden. [[Polytheïsme]] was een kenmerk van de gehele Keltische cultuur. Elk stam had zijn eigen goden die bij andere volkeren niet zo bekend waren. Een god die niet maar bij één volk bekend was, dat was Daghdha, ook wel: de goede god. Daghdha bepaalde de oogsten en het weer. Ook kon het in oorlog voor een succesvolle strijd zorgen. Er werden offers gebracht om de goden te vereren. Hiervoor hadden zij druïden, ook wel [[priester]]s. |
||
| + | Het is onduidelijk waar de Kelten precies vandaan kwamen, maar waarschijnlijk was hun kerngebied de streek ten noorden van de [[Alpen]], ongeveer in [[Beieren]] en [[Baden-Württemberg]]. Vanuit dit gebied verspreidden ze zich over heel Europa. Ze bewoonden op hun hoogtepunt de [[Po]]vlakte, de Alpen, Centraal-Turkije, het Iberisch Schiereiland, Gallië, delen van de Balkan, de Lage Landen ten zuiden van de [[Rijn]] en de Britse eilanden. In die tijd bedreigden ze ook het nog kleine [[Romeinse Rijk]], maar veroverd hebben ze het nooit. |
||
| − | De natuur was erg belangrijk voor de Kelten. Ze hadden waterbronnen en bepaalde bomen die erg belangrijk waren. Kelten maakten veel heuvelforten. De muren waren gemaakt van hout of steen en daar om heen aarden wallen of greppels om hen te beschermen tegen de vijanden. In een heuvelfort werden huizen gemaakt. Houten ronde huizen van takken en modder, de daken werden gemaakt van stro. Andere huizen werden gemaakt van leem of van natuursteen. Hierin leefden de Kelten samen met de dieren die ze hadden. De Kelten waren goede metaalbewerkers. Ze maakten sieraden, drinkbekers of hoorns en hun wapens waren versierd met allerlei details. Er zijn veel voorwerpen bewaard gebleven door de tijd heen. |
||
| − | Hun levensonderhoud bestond vooral uit het fokken van vee en het bebouwen van grond. Ze bewerkten ijzer en zorgden ervoor dat die kennis over hun hele rijk verspreid werd. Ze hadden hun eigen mijnen om de ijzererts uit te verkrijgen. Hiermee konden ze hun eigen wapens maken. |
||
| + | In de [[Gallische Oorlogen]] werden de Keltische Galliërs door [[Julius Caesar]] onderworpen. Hierna was het afgelopen met de macht van de Kelten. Op het Iberisch Schiereiland, de Povlakte en in Gallië werden de Kelten [[romanisatie|geromaniseerd]]. Ze gingen Latijn spreken en zich Romeins gedragen. Alleen de Britse eilanden bleven nog lange tijd Keltisch. Tijdens de [[Grote Volksverhuizing]] werden de meeste daar echter verjaagd naar de afgelegen en wilde delen van de eilanden, zoals de Schotse Hooglanden, westelijk Ierland en Wales. Ierland bleef nog het langst Keltisch, maar na eeuwen van Brits bestuur verloor ook Ierland een deel van z'n Keltische cultuur. |
||
| − | == De taal van de Kelten == |
||
| + | ==Cultuur== |
||
| − | De Keltische taal komt uit de taalstam Indo-Europees. Het Indo-Europees is zo ongeveer 2500 jaar voor Christus ontstaan in het gebied tussen de Karpathen in Oost-Europa en de Oeral in Rusland. Dit wordt gedacht, omdat er overeenkomsten zijn tussen Keltische plaatsnamen en Griekse plaatsnamen. De taal van de Grieken stamt ook uit de [[Indo-Europese talen]]. |
||
| + | ===Geloof=== |
||
| − | Er worden nog maar weinig Keltische talen gesproken. Een paar zijn er nog actief, deze leven voort in Bretagne en op de Britse eilanden. |
||
| − | Het bretons wordt nog in Bretagne gesproken, dat is een Keltische taal die in de vroege Middeleeuwen werd meegebracht door de Britten die vluchtten van de Britse eilanden voor de Angelen en de [[Saksen]]. |
||
| + | ===Bouwwerken=== |
||
| − | == De ondergang van de Kelten == |
||
| + | ===Metaalbewerking=== |
||
| − | Al vroeg kwamen de [[Romeinen]] en de Kelten met elkaar in aanraking. De Galliërs plunderden in 390 voor Christus Rome. Jaren laten zorgden de Romeinen voor de ondergang van de Kelten. De Romeinen wilden hun eigen rijk uitbreiden en ze probeerden om de Keltische volkeren te verslaan om hun doel te kunnen bereiken. De onderlinge verdeeldheid tussen de Keltische volkeren maakte het de Romeinen makkelijker om de Kelten te kunnen verslaan. |
||
| − | Vanaf ongeveer 100 voor Christus lukte het de Romeinen om een groot deel van de Keltische gebieden in handen te krijgen. Veel Kelten werden hierbij vermoord. Andere werden deel van het Romeinse rijk. Rond de jaren 60 tot 50 voor Christus slaagde Julius Caesar er in om heel Gallië (het huidige Frankrijk) te veroveren. Caesar was namelijk een groot strateeg, hij had al snel door dat de volken misschien wel dezelfde taal spraken maar niet samenwerkten in tijden van oorlog. Daarnaast waren de wapens van de Kelten zwakker dan die van de Romeinen. Ze werden afgemaakt. 200 jaar waren de Keltische volkeren met hun cultuur voor een groot deel verdwenen of opgegaan in de Romeinse cultuur. |
||
| − | |||
| − | == De Kelten in Nederland == |
||
| − | |||
| − | Van oudsher wordt Nederland gezien als een Germaans land. Vooral bekend als de bakermat van de [[Bataven]]. De meningen zijn enigszins bijgesteld. In de afgelopen 20 jaar zijn er in het rivierengebied, het gebied tussen de Maas en de Rijn, archeologische vondsten gedaan die veel lijken op de typische Keltische woongebieden in Zuid-Duitsland en Frankrijk. De theorie op dit moment is dat de inheemse bevolking on het rivierengebied dus Keltisch was. Er woonden mensen genaamd de Eburonen, een Keltische stam. Julius Caesar versloeg deze stam rond het jaar 50 voor Christus. |
||
| + | ==Zie ook== |
||
| + | *[[Germanen]] |
||
| + | *[[Romeinen]] |
||
[[Categorie:Volk]] |
[[Categorie:Volk]] |
||
| + | [[Categorie:Prehistorie]] |
||
| + | [[Categorie:Oudheid]] |
||
Versie van 27 dec 2017 14:13
.png)
De Kelten waren een verzameling van volken die in de prehistorie en oudheid grote delen van Europa bewoonden. Zij spraken een Keltische taal en verschilden soms heel erg van elkaar. Er is dan ook nooit een Keltisch Rijk geweest of een Keltische staat, de naam Kelten was alleen een naam voor volkeren die een Keltische taal spraken. Op hun hoogtepunt in de 4de eeuw v. Chr. bewoonden zij de Britse eilanden, het Iberisch schiereiland, Centraal-Turkije en een stuk land dat van Frankrijk tot Roemenië liep.
Keltische talen worden nu alleen nog gesproken in Ierland, Schotland, Man, Wales, Cornwall en Bretagne.
Vrijwel alle gebieden met Wal- of Gal- in hun naam werden of worden bewoond door Keltische stammen. Bijvoorbeeld: Wallonië, Gallië, Wales en Galicië.
Geschiedenis
Het is onduidelijk waar de Kelten precies vandaan kwamen, maar waarschijnlijk was hun kerngebied de streek ten noorden van de Alpen, ongeveer in Beieren en Baden-Württemberg. Vanuit dit gebied verspreidden ze zich over heel Europa. Ze bewoonden op hun hoogtepunt de Povlakte, de Alpen, Centraal-Turkije, het Iberisch Schiereiland, Gallië, delen van de Balkan, de Lage Landen ten zuiden van de Rijn en de Britse eilanden. In die tijd bedreigden ze ook het nog kleine Romeinse Rijk, maar veroverd hebben ze het nooit.
In de Gallische Oorlogen werden de Keltische Galliërs door Julius Caesar onderworpen. Hierna was het afgelopen met de macht van de Kelten. Op het Iberisch Schiereiland, de Povlakte en in Gallië werden de Kelten geromaniseerd. Ze gingen Latijn spreken en zich Romeins gedragen. Alleen de Britse eilanden bleven nog lange tijd Keltisch. Tijdens de Grote Volksverhuizing werden de meeste daar echter verjaagd naar de afgelegen en wilde delen van de eilanden, zoals de Schotse Hooglanden, westelijk Ierland en Wales. Ierland bleef nog het langst Keltisch, maar na eeuwen van Brits bestuur verloor ook Ierland een deel van z'n Keltische cultuur.