Schijf van Vijf
Je lijf gaat je hele leven met je mee en daar moet je dus goed voor zorgen. Maar hoe je dat? Het Voedingscentrum Nederland heeft de schijf van vijf ontworpen. De schijf van vijf helpt mensen om gezond te eten. Maar hoe eet je nou gezond? Wat moet je allemaal eten en welk eten is nou gezond? De schijf van vijf is verdeeld in vijf vakken. Als je elke dag uit alle vakken genoeg eet en drinkt en hierbij genoeg varieert, krijgt je lijf de benodigde voedingsstoffen binnen en eet je gezond. Hieronder bespreken we een voor een de vakken van de schijf van vijf.
Groenten en fruit
Het eerste vak bestaat uit groenten en fruit, dit is het groene vak. Groenten en fruit bevatten allebei andere voedingsstoffen en je hebt ze dus ook allebei nodig om gezond te eten. Je kan dus niet een stuk groenten inwisselen voor een stuk fruit.
Groenten
Er is geen enkele groente die alle voedingsstoffen bevat. Daarom is het belangrijk om te variëren, zodat je ook de andere voedingsstoffen binnen krijgt. Een volwassenen moet ongeveer 250 gram groenten per dag eten. Niet alle groenten staan in de schijf van vijf. De groenten die je wel mag eten en dus gezond voor je zijn:
- Verse groente
- Voorgesneden groente
- Diepvriesgroente zonder toegevoegd suiker en zout
- Groente in blik of glas zonder toegevoegd suiker of zout
- Gepureerde groente zonder toegevoegd suiker of zou
De groenten hieronder staan niet in de schijf van vijf:
- Groente in blik of pot met toegevoegd suiker of zout → Zout verhoogt de bloeddruk en het is dus beter om geen zout te eten.
- Groentesap → Groentesappen bevatten vaak suiker. Door het drinken van dranken met suiker, kan je sneller overgewicht krijgen of diabetes type 2. Daarnaast is er vaak ook zout toegevoegd aan groentesappen van de winkel.
- Groente a la crème → Aan deze groenten is room en suiker toegevoegd, dit is niet gezond.
Fruit
Ook bij fruit is het belangrijk om te variëren. Er zijn heel veel verschillende soorten fruit en elk stuk fruit heeft andere voedingsstoffen. Als je veel verschillende soorten stukken fruit eet, krijg je meer verschillende soorten voedingsstoffen binnen en dat is gezonder voor je. Volwassenen krijgen het advies om 200 gram fruit te eten per dag. Dat zijn ongeveer twee stuks. Hiermee wordt vooral vers fruit of fruit uit de diepvries bedoeld en geen gedroogd fruit en/of fruit in blik op sap.
Het fruit wat wel in de schijf van vijf staat en dus gezond is voor je:
- Vers fruit
- Voorgesneden fruit
- Diepvriesfruit zonder toegevoegd suiker
- Gedroogd fruit zonder toegevoegd suiker (beperkt, maximaal een handje per dag) → Tijdens het drogen gaan er belangrijke stoffen, zoals vitamine C verloren. Daarnaast zit er in een stukje gedroogd fruit veel meer suiker dan in een vers stuk fruit. Met gedroogd fruit krijg je dus snel veel suiker binnen en daarom mag je maar maximaal één handje per dag.
- Fruit in blik op sap (beperkt)
Fruit wat niet in de schijf van vijf staat:
- Fruit in blik op siroop → Er wordt vaak siroop aan het fruit toegevoegd, hierin zitten veel suikers.
- Vruchtensap → In sappen zitten veel suikers. Dit is gelinkt aan diabetes type 2 en overgewicht.
- Appelmoes, compote, fruitmoes (in cups) → Er wordt meestal suiker of sap toegevoegd. Daarnaast is moes makkelijk te eten en hierdoor kan je er veel van eten.
Smeer- en bereidingsvetten
Het tweede en gele vak is het vak smeer- en bereidingsvetten. Vet is een bouwstof en een brandstof voor ons lichaam en levert vitamine A, D en E Brandstoffen zorgen ervoor dat het lichaam energie heeft en bouwstoffen zorgen ervoor dat het lichaam zichzelf kan onderhouden en opbouwen. Vet bestaat uit onverzadigde en verzadigde vetten. In elk product zitten deze met een andere hoeveelheid. Onverzadigde vetten zijn de 'gezonde vetten', deze zorgen ervoor dat het cholesterol gehalte goed blijft. Verzadigde vetten zijn ongezonde vetten en deze kunnen er dan ook voor zorgen dat het cholestrolgehalte te hoog wordt en dit is slecht voor je hart.
Het tweede vak is smeer en bereidingsvetten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de boter die je op je brood smeert of de boter waar je vlees in bakt. In boter zit vet. Het is de bedoeling dat je de juiste vetten eet.
Het derde vak is vis, peulvruchten, vlees en ei.
Door elke dag iets van deze producten te eten zorg je ervoor dat je minder snel ziek wordt. In het eten zitten erg voedingstoffen en vitamines.
Het vierde vakje is brood, graanproducten en aardappelen.
Door van het bovenstaande eten te kiezen voor volkoren, denk dan aan volkorenbrood, verlaag je de kans op ziektes. Ook zit in dit eten veel energie en dat heeft je lichaam nodig.
Het vijfde vakje is dranken.
Het is belangrijk om genoeg te drinken. Zo kunnen alle stoffen die je lichaam niet nodig heeft uitgeplast worden. Het beste wat je kan drinken is zwarte en groene thee. Door dit te drinken blijven je aders schoon. Het drinken van frisdrank en andere dranken is niet goed voor je lichaam omdat daar teveel suiker in zit.
Tips om te zorgen dat je alle voedingsstoffen binnen krijgt:
- Groenten kan je heel de dag door nemen, ook bijvoorbeeld als snack.
- Groenten kan je variëren door het rauw te eten of te koken.
Bronnen:
https://www.fitsociety.nl/gezonde-voeding/brandstoffen-en-bouwstoffen-voeding/