Alice in Spiegelland
| Alice in Spiegelland Through the Looking-Glass | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Through the Looking-Glass and What Alice Found There |
| Schrijver | Lewis Carroll |
| Taal (origineel) | Engels |
| Land | .svg){kind=small} Verenigd Koninkrijk
|
| Genre | Kinderboek, fantasyboek, schaakroman |
| Datum | December 1871 |
Portaal  Literatuur
| |
Alice in Spiegelland of Through the Looking-Glass (and What Alice Found There) is een kinderboek van de Britse schrijver Lewis Carroll. Het is het vervolg op Alice in Wonderland (1865) en werd gepubliceerd in 1871. Alice in Spiegelland vindt plaats na de gebeurtenissen in Alice in Wonderland. Verschillende personages uit het eerste boek keren terug in dit vervolg.
In het verhaal klimt Alice door de spiegel boven de openhaard en komt terecht in Spiegelland. Hierna ontmoet ze een serie van vreemde personages en komt in onzinnige situaties terecht. Het verhaal wordt vaak onderbroken door kleine verhaaltjes en gedichten, zoals Jabberwocky. Alice in Spiegelland is een schaakroman, wat betekent dat schaken een belangrijke rol speelt.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Alice zit in de woonkamer te spelen met haar twee katten. Boven de openhaard hangt een grote spiegel. Alice raakt gefascineerd door het object en wil weten tot hoever de reflectie doorloopt. Daarom klimt ze op de schoorsteenmantel en klimt door het spiegelglas heen. Ze komt vervolgens in een gespiegelde versie van haar woonkamer terecht. Ze leest vervolgens een gespiegelde versie van het onzingedicht Jabberwocky voor. De schaakstukken op de tafel zijn tot leven gekomen. Alice en de schaakstukken praten over mogelijke zetten, maar dit draait uit op onzin.
Vervolgens loopt Alice door naar de tuin van het huis. Hier ontdekt zij pratende bloemen. Ook staat de Rode Koningin daar; een schaakstuk maar dan ter grootte van Alice. De koningin kan heel erg snel rennen, maar zij blijft steeds op hetzelfde punt staan. Zij vertelt Alice dat het gehele land de vorm heeft van een gigantisch schaakbord. Zij belooft Alice koningin te maken als zij het schaakspel weet te winnen. Alice krijgt hierdoor de positie van witte pion. Met een trein wordt zij naar haar juiste positie gebracht. Hier leert zij wezens kennen die deels dier en deels object zijn. Vervolgens gaat zij naar het bos waar dingen geen naam hebben. Hier kan zij niets benoemen en vergeet zelfs haar eigen naam. Uiteindelijk ontmoet zij een faun. De faun helpt haar herinneren dat zij een mens is. Faunen zijn echter bang voor mensen, waardoor deze meteen wegrend.
Hierna ontmoet zij de tweeling Tweedledum en Tweedledee. Alice herkent hen, aangezien zij de rol spelen in een bekend kinderliedje. Ze begint het liedje te zingen, waarna ze ontdekt dat de Rode Koning onder een boom slaapt. De tweeling spoort haar aan om de koning wakker te maken, maar hem te laten denken dat zij een personage in zijn droom is. De tweeling bereidt zich vervolgens voor op een gevecht, maar een grote kraai maakt hen te bang om te vechten. Alice gaat verder en ontmoet de Witte Koningin. Zij is erg dromerig, maar heeft de gave om de toekomst te voorspellen. Zij zegt dat zij een klein stroompje moet oversteken om naar een nieuw veld te gaan. Alice moet hiervoor een roeiboot besturen, terwijl de Witte Koningin in een schaap veranderd en haar irriteert. Eenmaal aan land komt Alice aan op de verjaardag van Humpty Dumpty (een gigantisch ei-vormig mannetje). Humpty Dumpty vertelt haar zijn eigen interpretatie van Jabberwocky. Hij legt haar het concept van een porte-manteauwoord uit, waarna hij uiteindelijk op de grond valt en breekt.
De Witte Koning komt Humpty Dumpty helpen. Hij wordt geholpen door een leeuw en een eenhoorn die een gevecht houden. Ook de Gekke Hoedenmaker en Maartse Haas komen helpen, maar vermommen zich als oud-Engelse boodschappers. Alice gaat naar een nieuw veld, waar een Rode Ridder haar wil verslaan. Zij wordt echter gered door de Witte Ridder. Hij begeleid haar door het bos, terwijl hij een gedicht voordraagt en regelmatig van zijn paard valt. Hierna komt ze in het laatste veld terecht. Ze wordt automatisch koningin en een kroon verschijnt op haar hoofd. De Witte en Rode Koningin komen plotseling te voorschijn en hebben een gesprek over logica. Zij vertellen dat ze naar een feestje gaan, wat door Alice georganiseerd wordt. Alice weet hier niets vanaf en het feest mondt uit in een grote chaos. Ze pakt de Rode Koningin vast en begint haar hevig te schudden.
Hierdoor wordt Alice plotseling wakker en ontdekt zij dat ze alles gedroomd had. Ze denkt dat haar twee katten de Rode en Witte Koningin voorstelden. Hierna begint ze te denken aan de slapende Rode Koning: Misschien was zij toch onderdeel van zijn droom?
Gedichten en liedjes
In het verhaal komen verschillende gedichtjes voor. In het boek hebben deze gedichtjes geen naam, maar via andere media weten we deze namen wel:
- Jabberwocky: Dit is waarschijnlijk het bekendste gedicht uit het boek. Jabberwocky is een nonsensgedicht, wat betekent dat het onzinnig is. Jabberwocky gaat over een jongen die een monster (de Jabberwocky) verslaat. In het gedicht komen een hoop fantasiewoorden voor. Hierdoor is het moeilijk te volgen wat er precies gebeurt. Later geeft Humpty Dumpty zijn eigen uitleg van het gedicht.
- Tweedledum and Tweedledee: Dit is een kinderliedje over tweelingbroers die ruzie hebben. Ze besluiten zich voor te bereiden op een gevecht, maar hun gevecht wordt onderbroken door een kraai. Deze kraai maakt hen zo erg bang dat ze meteen hun ruzie vergeten. Het liedje bestond al jaren voor de publicatie van Alice in Spiegelland.
- The Walrus and the Carpenter: Dit gedicht van Lewis Carroll gaat over een walrus en een timmerman. Zij ontmoeten elkaar op een strand en besluiten een eindje te gaan lopen. Onderweg komen ze oesters tegen die met hen meelopen. Uiteindelijk worden ze allemaal opgegeten.
- Humpty Dumpty: Dit is een kinderliedje wat al bestond voor de publicatie van het boek. Humpty Dumpty is een eivormig mannetje dat op een muur zit. Hij verliest echter zijn balans en valt op de grond. De mannen en paarden van de koning moeten hem vervolgens weer "in elkaar zetten", maar dit lukt niet.
- The Lion and the Unicorn: Dit kinderliedje bestond ook al en gaat over een leeuw en een eenhoorn. Deze twee dieren hebben ruzie over een kroon. Uiteindelijk verslaat de leeuw de eenhoorn. In het boek hebben zij ruzie over de kroon van de Witte Koning, wat hun ruzie erg vreemd maakt.
- Haddocks' Eyes: Een gedicht dat door de Witte Ridder verteld wordt.
- Red Queen's lullaby: Een slaapliedje gezongen door de Rode Koningin.
- To the Looking-Glass world it was Alice that said…: Dit gedicht is een eigen versie van Lewis Carroll. Hij baseerde zich op een bestaand gedicht van Walter Scott.
- White Queen's riddle: Een raadsel wat door de Witte Koningin verteld wordt.
- A boat beneath a sunny sky: Dit gedicht bevindt zich in het nawoord van het boek. Het gaat over Alice Liddell; een meisje wat Lewis Carroll kende en dat de inspiratie voor het boek vormde.
Sommige van deze gedichten werden later ook apart uitgegeven in dicht- en verhalenbundels.
Personages
In het boek komen veel personages voor, maar de belangrijkste personages zijn:
Achtergrondinformatie
Titelverklaring
Het boek staat in het Engels bekend onder de titel Through the Looking-Glass and What Alice Found There. Dit kan vertaald worden als Door het kijkglas en wat Alice daar vond. Het woord "kijkglas" (Looking-Glass) is een verouderd woord voor een spiegel. Het verwijst naar de spiegel waardoor Alice een nieuwe wereld binnenkomt. In de Engelstalige wereld wordt het boek vaak afgekort tot Through the Looking-Glass of Alice Through the Looking-Glass.
Vertalingen naar het Nederlands noemen het boek vaak "Alice in Spiegelland". Deze naam maakt duidelijk dat het een vervolg op Alice in Wonderland is. Toch wordt de wereld achter de spiegel nergens "Spiegelland" genoemd.
Inspiratie
.jpg)
Lewis Carroll publiceerde het boek zes jaar na het eerste boek. Net als zijn eerste boek haalde hij inspiratie uit Alice Liddell. Zij was een meisje met wie Lewis Carroll bevriend was. Carroll was haar wiskundeleraar en een vriend van haar familie. Hierdoor bracht Carroll ook de vakanties met hen door. Tijdens tochtjes in de roeiboot vertelde Carroll haar allerlei verhalen. Deze verhalen werden later gepubliceerd in Alice in Wonderland en Alice in Spiegelland. Tegen de tijd dat zijn eerste boek gepubliceerd werd, was de vriendschap al voorbij. In 1863 verbrak Alices familie alle contacten met Carroll. Waarom dit gebeurde is onduidelijk, aangezien er pagina's uit Carrolls dagboeken missen.
Alice uit het boek is gebaseerd op Alice Liddell. Toch gaat het niet om dezelfde persoon. Lewis Carroll claimde later dat de personen niets met elkaar te maken. Toch laat wetenschappelijk onderzoek iets anders zien. Zo zijn er dingen die Alice in het boek verteld die in het leven van de echte Alice voorkwamen.
Aan het einde van Alice in Spiegelland voegde Lewis Carroll een gedicht toe. Dit gedicht is opgedragen aan Alice Liddell. De eerste letters van de versregels spellen haar naam (een acrostichon).
Vergelijking met Alice in Wonderland
Alice in Spiegelland is het directe gevolg op Alice in Wonderland. Het speelt zich af na de belevenissen van het eerste boek. Sommige personages uit Wonderland komen ook voor in Spiegelland. Naast Alice zijn dit haar kat Kitty, de Gekke Hoedenmaker en de Maartse Haas (de laatste twee zijn vermomd). Soms wordt gedacht dat de Rode Koningin ook in het eerste boek voorkomt, maar dit is niet zo. De koningin uit het eerste boek is namelijk de Hartenkoningin (Queen of Hearts). Hoewel zij ook rood draagt, is het een ander personage dan de Rode Koningin.
Het is onduidelijk of Wonderland en Spiegelland dezelfde wereld zijn of met elkaar verbonden zijn. Desondanks heeft Spiegelland wel veel elementen uit Wonderland, zoals mythische wezens, pratende dieren en vooral vreemde personages. Het plot van beide boeken is min of meer gelijk. Het begint met Alice die zich verveeld en op een vreemde manier in een andere wereld terechtkomt. Hierna ontmoet zij een reeks van onzinnige personages en dingen lopen uit de hand. Uiteindelijk komt ze erachter dat het allemaal een droom was. Waar kaarten een grote rol speelt in het eerste boek, richt het tweede boek zich tot schaken.
Symbolisme
De spiegel is een belangrijk symbool in het boek. In Spiegelland is alles "gespiegeld" (omgedraaid) in vergelijking met de echte wereld. Alice valt dit meteen op als ze door de spiegel loopt. Haar woonkamer is precies hetzelfde, maar dan omgedraaid. Als ze een tekst moet oplezen, heeft ze hier moeite mee. De tekst is immers ook gespiegeld.
Schaken speelt ook een belangrijke rol in het boek. Alice neemt de rol aan van witte pion en krijgt de opdracht om naar de overkant van het schaakbord te lopen. Iedere vakje is een compleet veld dat door middel van wegen, rivieren en andere grenzen van de ander gescheiden wordt. Alice neemt eerst de trein en mag daardoor meteen twee vakjes naar voren. Het immers de regel dat de pion bij de eerste zet twee velden naar voren gezet kan worden. De Witte Koningin, Rode Koningin, Witte Koning en Rode Koning verwijzen ook naar schaakstukken. De Witte en Rode Ridder stellen ook schaakstukken voor, namelijk het paard. Zij bewegen zich ook allemaal volgens de schaakregels door Spiegelland. Eenmaal aan de overkant wordt Alice tot koningin gekroond. Dit is ook een schaakregel; een pion die de overkant bereidt kan koningin worden. Zoals je misschien gelezen hebt zijn de schaakstukken in het boek rood en wit. Veel moderne schaakspellen gebruiken echter zwart en wit.
Volgens sommigen stelt ieder personage ook bepaalde persoon voor die echt bestaan heeft. Dit is het meest duidelijk met de leeuw en de eenhoorn. De eenhoorn moet de Britse premier Benjamin Disraeli (van de Conservatieve Partij) voorstellen, terwijl de leeuw politicus William Ewart Gladstone (van de Liberale Partij) voorstelt. De Conservatieve en Liberale Partij waren toentertijd de twee grootste partijen van het Verenigd Koninkrijk. Ze streden dus tegen elkaar om de macht (gesymboliseerd door de kroon). Illustrator John Tenniel verwerkte de gezichten van Disraeli en Gladstone in de tekening van twee personages voor het boek. Het is onduidelijk of Lewis Carroll dit zo bedoeld heeft.
Thema's
In Alice in Spiegelland komen verschillende thema's voor, zoals:
- Identiteit: Het boek stelt vragen over identiteit. Als Alice door het bos waar dingen geen naam hebben loopt, vergeet zij haar eigen namen. Ook lukt het haar niet om iets te benoemen. Doordat Alice haar naam niet kan herinneren, heeft zij geen idee van haar eigen identiteit. Volgens Humpty Dumpty moeten namen altijd iets betekenen. Alices naam betekent niets, waardoor hij haar naam "stom" vindt. Ook komt de simulatiehypothese ter sprake in het boek. Tweedledee en Tweedledum sporen Alice aan om de Rode Koning wakker te maken. Zij moet doen alsof de koning nog droomt en Alice slechts een personage in de konings droom is. Aan het einde van het boek vraagt Alice zich af of dit niet echt waar is.
- Opgroeien: In Spiegelland heeft Alice het doel om koningin te worden. Dit doel kan worden gezien als een vorm van opgroeien. Als ze eenmaal koningin is, blijkt dit helemaal niet leuk te zijn. Het is hard werken en Alice begrijpt niets van de wereld van de volwassene. In Spiegelland komt Alice verschillende volwassenen tegen. Geen van de volwassenen wil haar echter helpen en ze gedragen zich allemaal als kinderen.
- Etiquettes: Lewis Carroll schreef dit boek tijdens het Victoriaanse tijdperk. Dit tijdperk in de Engelse geschiedenis staat bekend om zijn strikte regels. Deze strikte regels komen terug in het schaakspel. In schaken zijn er namelijk ook regels, waarnaar Spiegelland georganiseerd is. Toch zijn deze regels niet erg behulpzaam voor Alice, aangezien ze niet altijd gelden.
Adaptaties
Alice in Spiegelland is verschillende keren verfilmd, waaronder in 1928, 1966, 1973, 1982, 1998 en 2007. De bekendste verfilming van het boek is de Disney-speelfilm Alice Through the Looking-Glass (2016) van Tim Burton. Deze film was het vervolg op de speelfilm Alice in Wonderland (2010). Alice Through the Looking-Glass gebruikt elementen het boek, maar heeft een totaal ander plot en andere personages. Hierdoor is de film niet vergelijkbaar met het boek.
Vaak worden elementen uit Alice in Spiegelland gebruikt voor films over Alice in Wonderland. In de Disney-animatiefilm Alice in Wonderland (1951) komen ook personages en scenes uit het vervolgboek voor. Een voorbeeld is de tweeling Tweedledee en Tweedledum. Disney plande om meer personages uit het vervolgboek op te nemen in de film. Zo moest er scene komen met Humpty Dumpty, maar deze werd uiteindelijk geschrapt.
Het boek inspireerde ook verschillende televisieseries en toneelstukken. In 1977 werd er een film gemaakt over het gedicht Jabberwocky. Walt Disney maakte in 1936 een korte film, waarin Mickey Mouse door een spiegel stapt en in een bizarre wereld terechtkomt. Ook in de videogame Epic Mickey komt deze scene voor.
Bronnen
- (en) Carroll, Lewis (1871). "Through the Looking-Glass and What Alice Found There". Project Gutenberg. Online gepubliceerd in februari 1991.
- (en) Het artikel op de Engelstalige Wikipedia
- "Alice Liddell, het meisje achter ‘Alice in Wonderland’". (19 augustus 2023). Historiek. Gelezen op 20 februari 2024.
- (en) Gray, Margaret (5 februari 2015). "Review: Exploring what happened between the real Alice and Lewis Carroll". Los Angeles Times. Gelezen op 20 februari 2024.
- (en) "The Unicorn Found: Through the Looking-Glass". Brown University Library. Gelezen op 20 februari 2024.