Afleggen (laatste zorg)
Afleggen is het aantal handelingen die worden gedaan bij een overleden persoon. Als een persoon is overleden zal veelal een laatste verzorging plaatsvinden. Dit wordt afleggen genoemd. Het lichaam van de overledene wordt gewassen, eventueel worden de haren gekamt en de overleden persoon wordt netjes aangekleed.
Het afleggen kan en mag door iedereen gedaan worden, bijvoorbeeld door familieleden. Maar meestal wordt dit door twee personen van de uitvaartonderneming gedaan. Vervolgens wordt de overledene (in overleg met de familie) in bijvoorbeeld een kist opgebaard, zodat men voor de begrafenis of crematie nog afscheid kan nemen (condoleance).
Afleggen mag pas als een arts of schouwarts heeft vastgesteld dat de persoon inderdaad is overleden (doodverklaard). Is de persoon niet op een natuurlijke manier overleden, dan moet er namelijk eerst een onderzoek plaatsvinden.
Soms is een persoon overleden door een ongeval, waarbij er beschadigingen aan het lichaam en het gezicht ontstaan zijn. Op zich wordt de overledene dan wel afgelegd, maar kan deze niet altijd meer getoond worden.
Wat is afleggen
Het afleggen gebeurt dus meestal door een uitvaartverzorger. Hierbij wordt dan meestal door middel van een protocol gewerkt. Een protocol is een soort handleiding waarin staat hoe je het moet doen. Zo kan voorkomen worden dat er fouten worden gemaakt of wettelijke regels worden overtreden. Heel soms wordt er van het protocol afgeweken vanwege het geloof of om andere redenen, zoals is aangegeven door familie of de persoon zelf, maar dan moet dat tevoren zijn vastgelegd.
Handelingen bij het afleggen
- Het lichaam van de overleden persoon wordt gewassen. Hierbij worden de sieraden en kledingstukken uitgedaan en wordt het lichaam met een washand gewassen en als het nodig is worden ook de nagels geknipt.
- Wanneer iemand overleden is, zit er geen spanning meer op de spieren waardoor ook je sluitspieren van je blaas en darmen alles kunnen laten lopen. Om dit vochtverlies tegen te gaan, worden de holtes waar het vocht uit komt dicht geplakt en wordt er vaak een incontinentie broekje aangedaan. Dat is een soort luier.
- De ogen en de mond staan vaak na het overlijden open. De ogen worden gesloten en mond wordt dicht gemaakt.
- De (liefst nette) kleding wordt aangedaan die al ver van te voren is uitgezocht of wat de overledene het liefst aan had. Het doel van afleggen is dat de overledene er zo natuurlijk mogelijk uitziet en hij of zij er vredig bij ligt.
- Als allerlaatste worden de haren goed gekamt en als iemand veel make-up droeg wordt er make-up op gedaan. Anders wordt er een klein beetje make-up opgedaan om het grouwe van een dood iemand een beetje te maskeren.