Klepper
.jpg)
De klepper, klepel of zweep is een slaginstrument, gemaakt van twee plankjes. Het kortere plankje is met een scharnier vastgemaakt aan het langere plankje. Je hebt ze ook met twee planken van gelijke lengte. Door de plankjes op elkaar te klappen, ontstaat er een geluid dat op een zweepslag of knal lijkt. In het Engels wordt het een slapstick genoemd. Mogelijk is het klapbord (clapperboard) of filmklapper wat bij de film wordt gebruikt hiervan afgeleid.
De naam "slapstick" is afkomstig van het Italiaanse Batacchio of Bataccio - genaamd de " slapstick " in het Engels - een slaghout achtig voorwerp dat gebruikt werd in de commedia dell'arte. In deze theatervorm gebruikte men het bij het zogenaamde elkaar slaan van de acteurs. Deze kunnen elkaar dus herhaaldelijk 'raken' met een groot hoorbaar effect, terwijl ze er geen schade of pijn van krijgen. Een derde persoon achter de gordijnen (coulissen) keek goed wanneer deze met de klepper een klap moest geven.
Dit instrument behoorde tot de vroegste voorbeelden van de special effects. Later werd het ook gebruikt als geluidseffect in de stomme film of een hoorspel. Bijvoorbeeld om een schot van een geweer te laten horen, een klap die de acteur krijgt enzovoorts. De term "slapstick" is ook gebruikt om de komische stomme film mee aan te duiden.
Verschillende specifieke vormen van de klepper hebben hun eigen namen, zoals de Chinese guban, de Japanse Hyoshigi of Shakubyoshi en de Koreaanse bak. In de klassieke muziek van Thailand wordt een soortgelijk instrument krap genoemd. In India wordt in veel culturen vaak een zogeheten kooktang of चिमटा gebruikt om het ritme te geven tijdens het zingen van religieuze hymnen (soms zijn speciaal voor dit doel gemaakte tangen ook uitgerust met bellen). In Vietnam wordt de muntklep sinh tiền genoemd. In middeleeuwse Franse muziek werden kleppers gebruikt die tablettes of cliquettes werden genoemd.
Ook het woodblock wordt vaak voor dergelijke geluidseffecten gebruikt.
Een andere manier van klepperen is met twee of drie houtjes van ongeveer 20 cm lang en 3 cm breed tussen de vingers van één hand houden aan het uiteinde, en door een zwaaiende beweging te maken krijg je een klepperend geluid. Hetzelfde doet met ook wel eens met eetlepels, waarbij de bolle kanten tegen elkaar worden geslagen. Ook werd er vroeger door de kinderen een liedje over het klepperen gezongen: "Klepperde, klepperde, klep, klep, klep, ik ben zo blij dat ik 'm heb"
Ook de klepperman of dorpsomroeper had een apparaat waarmee hij de aandacht van de mensen kon trekken om naar zijn mededelingen te luisteren. Dit kon ook een ratel zijn.
Links
- YouTube - Uitleg slapstick (Engels), Voorbeeld van een slapstick filmpje met geluidseffecten