Shock

Gezondheidsklachten? Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op.

Als iemand in een shock is, kan hij of zij niet meer reageren. Je kan in een shock komen, doordat je iets engs ziet gebeuren of als je erg schrikt. Maar meestal spreken van een shock in de medische wereld dat iemand niet maar aanspreekbaar is door hele erger verwonding of vergiftiging.

Wat is een shock

Het bloed stroomt rond in de bloedsomloop, in bloedvaten. Bloed moet zuurstof naar de organen brengen en koolstofdioxide ophalen. Het bloed moet nog veel meer doen. De organen halen bijvoorbeeld ook voedingsstoffen uit het bloed. Het bloed moet afvalstoffen uit de organen meenemen en naar de lever, de nieren vervoeren. Dat zijn organen die afval verwerken. Slagaders zijn bloedvaten die bloed naar een orgaan brengen. Het bloed stroomt van het hart af. Bloedvaten die bloed uit een orgaan afvoeren en terugbrengen naar het hart heten aders. Het bloed stroomt daar naar het hart toe. In de organen zelf stroomt het bloed in heel kleine bloedvaten, die noemt men haarvaten.Het hart houdt het bloed in de bloedvaten in beweging. Het hart is de motor van de bloedsomloop. Als het hart stopt, valt het leven stil. Het hart zorgt voor de snelheid van het bloed. Shock is een toestand waarin de doorbloeding van alle weefsels onvoldoende is, met zuurstoftekort als gevolg. De bloedsomloop schiet ernstig tekort. Het hart werkt wel, het staat beslist niet stil, maar het lukt het hart niet om de bloedsomloop goed op gang te houden. De bloeddruk in de aorta daalt.Alle patiënten in shock hebben met elkaar gemeen:

• dalende bloeddruk,
• •snelle pols, waarbij de pols zo slecht gevuld is dat het moeilijk te voelen wordt,

• sneller ademen,

• afgenomen urineproductie en

• rusteloosheid. De patiënt kan geeuwen, zuchten en misselijk zijn, of klagen over dorst.

Oorzaken

Oorzaken van shock zijn bijvoorbeeld:

• ernstig inwendig of uitwendig bloedverlies

• verloren gaan van bloedplasma via brandwonden of in de buikholte (acute buik)

• plotseling afgenomen kracht van de hartspier door een infarctBij deze vormen van shock is de patiënt bleek en kunnen de handen en voeten bleek-blauw worden. De polsslag wordt steeds slechter te voelen. De neus wordt spits en de ogen liggen diep. Bij kleine kinderen kan dehydratie door diarree snel uitmonden in een shock.

Wat stel je vast?

Het slachtoffer is onrustig en angstig

Heeft een bleke, koude klamme /zweterige huid.

Heeft misselijk /ziek gevoel maak zieke indruk.

Heeft dorst en is krachteloos.

Krijgt verminderd bewustzijn of raakt bewusteloos.

Bloedvergiftiging of allergie

Ook bij een ernstige infectie met bloedvergiftiging (sepsis) of bij een ernstige acute allergie kan shock ontstaan. De huid wordt dan eerder rood dan wit. Bronnen voor de bloedvergiftiging kunnen bijvoorbeeld zijn:

• een longontsteking

• een urineweginfectie

• een wondinfectie, ook een decubituswond

• een wondroos (erysipelas)Een anafylactische shock kan bijvoorbeeld gemakkelijk ontstaan als iemand penicilline krijgt terwijl we weten dat iemand er eerder allergisch voor was. Als shock te lang duurt gaan overal in het lichaam de haarvaatjes steeds meer lekken. De weefsels zwellen op. Dat maakt de toestand alleen maar erger en de shock wordt dan onomkeerbaar. Steeds meer organen stoppen met werken. Daarom moet bij shock de oorzaak snel worden opgespoord en behandeld. Soms is daar een operatie voor nodig. De patiënt mag niets eten of drinken, ondanks de dorst die hij voelt. Ook al heeft hij het koud, hij mag niet zomaar opgewarmd worden. Dat zou het bloed alleen maar naar verkeerde plaatsen lokken.

Wat moet je doen

Stop een mogelijk actieve bloeding door druk uit te oefenen op de wond.

Bel of laat 112 bellen (met melding van vermoede van shock)

Laat het slachtoffer met zo min mogelijk inspanning doen.

Voorkom afkoeling gebruik een reddingsdeken.

Laat het slachtoffer niet eten of drinken of roken.

Wanneer het slachtoffer liever op de zij ligt of met opgetrokken knieën is dat geen probleem.

Controleer regelmatig bewustzijn en ademhaling.