Paginanaam (zonder naamruimte) (page_title) | 'Portugal' |
Wikitekst van de oude pagina vóór de bewerking (old_wikitext) | '{{Portugal}}
'''Portugal''', officieel de '''Portugese Republiek''' ([[Portugees]]: ''República Portuguesa''), ligt in het zuidwesten van [[Europa (werelddeel)|Europa]] op het [[Iberisch schiereiland]] en is het meest westelijk gelegen land in Europa. Portugal grenst aan [[Spanje]] in het noorden en het oosten. In het zuiden en het westen aan de [[Atlantische Oceaan]]. Twee eilandengroepen in de Atlantische Oceaan, de [[Azoren]] en [[Madeira]], horen bij Portugal.
Portugal werd lid van de [[Europese Unie]] in 1986 en heeft sinds 1999 de [[euro]] als munteenheid. Er wordt in het hele land [[Portugees]] gesproken. In de steek rond [[Miranda do Douro]] is het [[Mirandees]] erkend als minderheidstaal. Portugal is de grootste [[export]]eur van [[kurk]] ter wereld.
Portugal heeft ongeveer 10,5 [[miljoen]] inwoners. De [[hoofdstad]] van Portugal is [[Lissabon]]. Deze stad is omringd door [[heuvel]]s en ligt aan de monding van de [[rivier]] de [[Taag]]. In de 15<sup>de</sup> eeuw was het een belangrijke [[haven]] waar [[goud]] en [[specerij]]en verhandeld werden. In [[1755]] verwoestte een hevige [[aardbeving]] het centrum van de stad. Later werd het volgens het [[dambordpatroon]] heropgebouwd.
==Geschiedenis==
De geschiedenis van Portugal is er een van [[ontdekkingsreis|ontdekkingsreizen]], [[kolonie]]s en [[visserij]].
Doorheen een lange geschiedenis heeft Portugal altijd al meer oog gehad voor zijn westelijke buur, de [[Atlantische Oceaan]], dan voor [[Spanje]] of de rest van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. De [[oceaan]] was de broodwinning voor vele [[generatie]]s [[visser]]s. Ontdekkers en handelaars scheepten in en stichtten een groot rijk in de 15de en 16de eeuw. Na de [[Spaanse overheersing]], die eindigde in [[1640]], ging het bergaf met Portugal en werd het één van de armste Europese landen. Het leed bovendien onder [[dictatuur]].
Vandaag heeft het land zich van zijn koloniale en [[militair]]e verleden afgeschud en is het een groeiende [[democratie]].
===Oude geschiedenis===
====Het begin====
Portugal is zeker al 500.000 jaar bewoond. In de vroegste periode leefden de [[neanderthaler]]s en later de [[homo sapiens]] er. Vanaf 3.000 v. Chr. ontstonden aan de [[Atlantische kust]] [[Foeniciërs|Fenicische]] handelssteden. In de achtste eeuw v. Chr. vielen de [[Kelten]] uit [[Centraal-Europa]] het noordelijk deel binnen. De binnenvallers leefden tussen de plaatselijke bevolking, zo ontstonden de "[[Keltiberiërs]]". In de vierde eeuw v. Chr. werden aan de [[kust]]lijn kleine [[nederzetting]]en gesticht door de [[Grieken]] en de [[Carthagers]]. Deze nederzettingen stonden er niet het hele jaar door.
====Romeinen====
In 219 v. Chr. vielen de eerste Romeinse troepen het [[Iberisch Schiereiland]] aan. Na 200 jaar was het hele schiereiland veroverd en werd het een deel van het [[Romeinse Rijk]], Lusitania genaamd. De Carthagers, die van deze streek hun [[kolonie]] hadden gemaakt, werden door hun tegenstanders verdreven. In deze periode was het goed leven in [[Lusitania]] en veel dorpen werden gesticht. In 27 v. Chr. werd Lusitania een [[Romeinse provincie]] met [[Mérida]] als [[hoofdstad]]. Later ontstond uit het noorden van Lusitania de provincie [[Gallaecia]] met de hoofdstad [[Bracara]], dat nu [[Braga]] heet.
===Middeleeuwen===
====Germanen====
In de vijfde eeuw vielen Germaanse stammen het schiereiland binnen. Na de veroveringen door de [[Visigoten]], een Germaanse stam, bleef alleen het koninkrijk van de Sueben overeind. In [[585]] werd ook dit koninkrijk en de hoofdstad [[Bracara]] veroverd.
====Moren====
In [[711]] vielen de [[islam|islamitische]] [[Moren]] het Iberische Schiereiland binnen en viel het Visigotische koninkrijk. Veel van de [[Gotiek|Gotische]] [[edelman]]nen vluchtten naar het [[Asturische hoogland]] in het noorden dat niet veroverd was. Van daar uit deden ze verschillende pogingen om hun land te heroveren. Deze strijd heet de [[Reconquista]]. In [[868]] veroverde [[Vímara Peres]], een graaf, het gebied tussen de [[Minho]] en de [[Douro]]. Dit land werd bekend als ''Potucale''.
Portugal krijgt voor het eerst volledige onafhankelijkheid in [[1065]] onder het bewind van [[Garcia II]].
====Portugese onafhankelijkheid====
In [[1095]] gaf [[Alfonso VI van Castilië]] het graafschap Portucale aan zijn schoonzoon [[Hendrik van Bourgondië]] als dank voor zijn hulp in de strijd tegen de Moren. Hendrik voegde Portucale en [[Coimbra]] samen en verklaarde Portugal in [[1109]] onafhankelijk. Maar een [[burgeroorlog]] in [[Léon]] en [[Castilië]] zorgde ervoor dat de aandacht voor een Portugees grondgebied er simpelweg niet was. Hendrik kon niet voor vrede binnen Portugal zorgen en stierf. Zijn zoon, [[Alfonso Henriques]] volgde hem op.
De Portugezen vinden de [[Slag van São Mamede]] op [[24 juni]] [[1128]] het begin van hun onafhankelijkheid. Alfonso Henriques riep zichzelf uit tot "Prins van Portugal" en in [[1139]] tot Koning van Portugal. In [[1179]] werd Afonso I door paus [[Alexander III]] tot koning uitgeroepen. Na de Slag van São Mamede werd [[Guimarães]] de eerste hoofdstad. [[Coimbra]] volgde deze stad later op.
In 1249 en 1250 werd de Algarve heroverd op de Moren en in [[1255]] werd [[Lissabon]] de hoofdstad. Portugal kijkt al eeuwen alleen maar naar de zee. Het land had maar één landsgrens (die met [[Spanje]]) en die was al sinds de 13e eeuw onveranderd. Het [[Verdrag van Windsor]], een verdrag tussen [[Engeland]] en [[Portugal]] waarin staat dat men elkaar steunt in tijden van [[oorlog]], staat nog steeds in de [[Grondwet]].
De vele ontdekkingsreizen zorgden ervoor dat de wereld steeds beter in kaart werd gebracht.
===Ontdekkingsreizen en heerschappij: De glorie van het rijk===
[[File:Portugal Império total.png|thumb|400px|Alle gebieden die ooit Portugees zijn geweest]]
In de 15de eeuw begonnen de Portugezen aan hun ontdekkingsreizen overzee. Zeilers reisden naar het zuiden langs de westkust van Afrika. In [[1488]] voeren ze rond [[Kaap de Goede Hoop]]. Delen van Afrika, [[Brazilië]], [[Goa]] ([[Indië]]) en [[Macao]] ([[China]]) behoorden al snel tot het Portugese handelsrijk. Het valt op dat de Portugezen enkel en alleen in de handel geïnteresseerd waren en niet in grondgebied.
Daardoor stichtten ze enkel haven- en bevoorradingssteden voor hun schepen aan de [[kust]]lijn. Bovendien waren ze niet met genoeg om hele landen te veroveren.
Op [[25 juli]] [[1415]] vertrok de Portugese [[Armada]] (een "leger" schepen) met koning [[Johan I van Portugal|Johan I]] en zijn zonen [[Eduard van Portugal|Eduard]], Peter, [[Hendrik de Zeevaarder]], Alfons en met de mythische held [[Nuno Alvares Pereira]] naar [[Ceuta]] in [[Noord-Afrika]]. Op [[21 augustus]] werd de stad veroverd. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van het [[Portugese koloniën|Portugese Rijk]].
In [[1418]] kwamen twee kapiteins van Hendrik de Zeevaarder door een storm op een eiland terecht dat ze [[Porto Santo]] ("Heilige Haven") noemden omdat dit eiland hen redde. In [[1419]] zette [[João Gonçalves Zarco]] voet op [[Madeira]]. Tussen [[1427]] en [[1431]] werden de meeste eilanden van de [[Azoren]] ontdekt. In [[1434]] rondde [[Gil Eanes]] [[Kaap Bojador]], ten zuiden van [[Marokko]]. Deze reis was het begin van de Portugese ontdekkingen in [[Afrika]].
In [[1484]] vroeg [[Christoffel Columbus]] aan Portugal of hij [[India]] mocht proberen te bereiken via het westen, maar Portugal vond het idee onmogelijk en verwierp Columbus' voorstel. Columbus ontdekte Amerika dus per ongelijk met een vloot Spaanse schepen.
De [[Kaap de Goede Hoop]] ([[Zuid-Afrika]]) werd voorbijgevaren door [[Bartolomeus Diaz]] in [[1487]]; de rijkdommen van [[India]] lagen nu dichtbij. [[Vasco da Gama]] zette koers naar India en bereikte [[Calicut]] op [[20 mei]] [[1498]]. In [[1500]] zag [[Pedro Álvares Cabral]] de Braziliaanse kust; tien jaar later veroverde Afonso de Alburquerque [[Goa (deelstaat)|Goa]], in India.
[[João da Nova]] ontdekte [[Ascension (eiland)|Ascension]] in [[1501]] en [[Sint-Helena (eiland)|Sint-Helena]] in [[1502]]; [[Tristão da Cunha]] zag als eerste de [[archipel]] die naar hem is vernoemd. In Oost-Afrika werden kleine staatjes aan de kust van [[Mozambique]], [[Kilwa]], [[Brava]] en [[Mombassa]] vernietigd of onderworpen of bondgenoot gemaakt.
De twee miljoen Portugezen heersten over een groot rijk met miljoenen inwoners in Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië. In [[1514]] bereikten de Portugezen [[China]] en [[Japan]]. In de [[Indische Oceaan]] ontdekte één van Cabrals schepen [[Madagaskar]] ([[1501]]), dat voor een deel verkend werd door Tristão da Cunha ([[1507]]). [[Mauritius]] werd ook ontdekt in 1507.
In [[1578]] sneuvelde koning [[Sebastiaan van Portugal|Sebastiaan]] in een slag en hij had geen kinderen. Portugal had geen wettelijke leider meer, en dat leidde tot een crisis. Hendrik van Portugal werd heerser, maar stierf twee jaar later. In [[1580]] veroverde [[Filips II van Spanje]] en werd hij ook heerser van Portugal.
====Hendrik de Zeevaarder====
[[Hendrik de Zeevaarder]] ([[1394]] - [[1460]]) moedigde het verkennen van [[Afrika]] aan. Hij stichtte een scheepvaartschool in [[Sagres]] met de beste [[astronomie|astronomen]] en [[navigator]]s. Toen hij stierf, hadden de Portugese zeilers de hele Afrikaanse kust verkend.
===Nieuwe Tijd===
====Verarming====
In de laatste tientallen jaren van de 16e eeuw daalde de glorie van Portugal langzaam. Ookal was het officieel een zelfbesturend land, het moest luisteren naar [[Spanje]] en de Portugese kolonies werden aangevallen door vijanden van Spanje ([[Nederland]] en [[Engeland]]), om Spanje dwars te zitten.
In het begin van de 17e eeuw probeerde [[Filips IV van Spanje]] van Portugal een Spaanse [[provincie]] te maken. De Portugese adel kwam in opstand en op [[1 december]] [[1640]] werd [[Johan IV van Portugal]] tot koning "gebombardeerd". Spanje ging hier niet mee akkoord en dit leidde tot een oorlog om onafhankelijkheid.
Ook in de 17e eeuw emigreerden vele Portugezen naar [[Brazilië]]. In [[1709]] verbood [[Johan V van Portugal|Johan V van Portugal]] dit, omdat Portugal anders volledig zou leeglopen.
====Achtiende eeuw====
In [[1755]] werd Sebastião de Melo [[markies]] van [[Pombal]] tot eerste minister (minister-president) door [[Jozef I]]. Hij schafte de slavernij in de Portugese kolonies in India af, hervormde het Portugeese leger en stopte de [[discriminatie]] van een paar [[sekte]]s.
In de ochtend van [[1 november]] [[1755]] werd Portugal getroffen door een [[aardbeving van Lissabon|zeer zware aardbeving]] met een geschatte kracht van 9 op de [[Schaal van Richter]]. [[Lissabon]] werd volledig met de grond gelijk gemaakt, de Melo overleefde de ramp en begon onmiddellijk met de herbouw van Lissabon. Soms zorgen [[aardbeving]]en ervoor dat [[ziekte]]s zich verspreiden, maar dat was nu niet het geval. Na een jaar werd een deel van Lissabon al herbouwd, dit gedeelte (de benedenstad) is ontworpen om aardbevingen te overleven om nog zo'n ramp te voorkomen.
Na de aardbeving gaf [[Jozef I]] zijn eerste minister nog meer macht en Sebastião de Melo werd een [[dictator]] die steeds meer vijanden kreeg. In [[1758]] raakte Jozef I gewond bij een moordaanslag. De familie Tavora en de graaf van Aveiro werden als de schuldigen gezien en werden na een [[proces]] geëxecuteerd. Sebastião de Melo vervolgde elke mogelijke betrokkene, zelfs vrouwen en kinderen.
Na de aanslag werd hij benoemd tot graaf van Oeiras en heerste hij over Portugal tot de dood van Jozef I in [[1777]].
De opvolgster van Jozef I, koningin [[Maria I van Portugal]] had echter een hekel aan Sebastião de Melo en verbood hem dichter bij haar te komen dan dertig kilometer (!). Zo werd zijn macht verkleint.
===Moderne Portugal===
Na Maria volgde nog vele koningen, waaronder de populaire [[Peter V van Portugal]]. De laatste koning, [[Emanuel II van Portugal]], was echter niet zo populair. In [[1910]] veranderde de Portugese [[monarchie]] in een [[republiek]] door een [[revolutie]]. Het land bleef neutraal tijdens beide
[[Wereldoorlogen]]. Het werd steeds armer toen het zijn inkomsten uit de Afrikaanse kolonies kwijtspeelde. In de jaren '70 en '80 verbeterde de situatie en in [[1986]] kon Portugal toetreden tot de [[Europese Unie]].
====[[Antonio Salazar]]====
De [[economie|econoom]] Anton Salazar ([[1889]] - [[1970]]) werd in [[1928]] minister van [[Financiën]] nadat een militair regime de macht had gegrepen. In [[1932]] werd hij eerste minister en president, maar eigenlijk was hij dat al. Hij regeerde het land als een [[dictator]], maar deed ook goede dingen. Salazar was bijvoorbeeld een goed econoom: hij had de financiën al na drie jaar op orde. Salazar veranderde de [[grondwet]] zodat hij het land alleen kon regeren. De val van Salazar was letterlijk een val, hij viel van een stoel en kreeg een hersenbloeding en kon nooit meer regeren. Ondanks zijn alleenheersing werd Salazar uitgeroepen tot grootste Portugees allertijden.
==Geografie==
[[File:Alto Douro.jpg|400px|thumb|Landbouw aan de rivier de [[Douro]] in Noord-Portugal]]
Portugal heeft een aantal [[rivier]]en, bijna allemaal ontspringen ze in [[Spanje]]. De bekendste rivieren zijn de [[Taag]] en de [[Douro]]. Er zijn ook bossen. Ieder jaar hebben ze wel een paar keer last van grote [[bosbrand]]en omdat het er daar vaak warm is. Portugal heeft 832 [[Kilometer|km]] [[kust]]lijn. In het noorden van Portugal is het frisser en vochtiger dan in het zuiden. Daar is het meestal het hele jaar door [[droog]] en zonnig. Daarom is de [[Algarve]], de zuidkust van Portugal, zo'n populaire vakantiebestemming. Naarmate je van de kust weggaat en de Spaanse grens nadert, stijgt de [[temperatuur]]. Portugal kent vaak lange droogtes.
===Grootste steden===
De grootste steden van Portugal zijn:
{| class="infobox" style="text-align:center; width:40%; margin-right:10px; font-size:90%"
! colspan="11" align="center" | Grootste steden van Portugal
|-
! rowspan="23" width:150 |<br>
! align="center" style="background:#f5f5f5;" |
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Naam
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Regio
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1. || [[Lissabon]] || 545.245 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2.|| [[Porto]] || 237.559 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3.|| [[Vila Nova da Gaia]] || 186.502 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4.|| [[Amadora]] || 175.136 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5.|| [[Braga]] || 136.885 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6.|| [[Funchal]] || 111.541 || [[Madeira]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7.|| [[Coimbra]] || 105.842 || [[Centro (Portugal)|Centro]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8.|| [[Setúbal]] || 98.131 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|}
==Bevolking==
[[File:Cristiano Ronaldo (L), Luka Modric (R) - Croatia vs. Portugal, 10th June 2013.jpg|thumb|400px|[[Cristiano Ronaldo]] in het rood in actie tegen Kroatië]]
Ongeveer 96% van de bevolking bestaat uit Portugezen. De overige inwoners zijn [[immigrant]]en die afkomstig zijn Portugese ex-[[kolonie|koloniën]] zoals [[Angola]]. In de voorbije jaren zijn ongeveer drie miljoen Portugezen vertrokken om werk te zoeken. Een derde van de Portugezen leeft op het [[platteland]], de rest leeft in steden. De meeste mensen zijn [[Christendom|rooms-katholiek]] en familiebanden zijn erg belangrijk.
Portugezen houden van [[voetbal]]. Ze hebben wereldberoemde clubs zoals [[Benfica]]. Ze houden ook van [[tenis]]sen, [[golf]]en, [[motorrace]]n en allerlei [[watersport]]en. [[Stierengevecht]]en maken deel uit van een eeuwenoude [[traditie]]. Maar sommige [[mens]]en vinden dat dat nu verboden moet worden.
Bekende [[muziek]] uit Portugal is de [[fadomuziek]].
===Beroemde Portugezen===
*[[Nelly Furtado]], Portugees-[[Canada|Canadees]] zangeres
*[[Cristiano Ronaldo]], [[voetbal]]ler
*[[Ferdinand Magellaan]], zeevaarder
*[[Vasco da Gama]], zeevaarder
==Fotogalerij==
<gallery>
Afbeelding:Portugal map.gif|Kaart van Portugal
File:Iberian peninsula.jpg|Satelietfoto van het [[Iberisch Schiereiland]]
File:Lisboa, Vista sobre a Baixa e Tejo.jpg|De hoofdstad,[[Lissabon]]
</gallery>
{{Sjabloon:Navigatie Europese Unie}}
{{Navigatie Landen Europa}}
[[Categorie:Landen]]
[[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]]
[[Categorie:Landen van Europa]]
[[es:Portugal]]
[[it:Portogallo]]
[[fr:Portugal]]
[[en:Portugal]]
[[de:Portugal]]' |
Wikitekst van de nieuwe pagina ná de bewerking (new_wikitext) | '{{Portugal}}
'''Portugal''', officieel de '''Portugese Republiek''' ([[Portugees]]: ''República Portuguesa''), ligt in het zuidwesten van [[Europa (werelddeel)|Europa]] op het [[Iberisch schiereiland]] en is het meest westelijk gelegen land in Europa. Portugal grenst aan [[Spanje]] in het noorden en het oosten. In het zuiden en het westen aan de [[Atlantische Oceaan]]. Twee eilandengroepen in de Atlantische Oceaan, de [[Azoren]] en [[Madeira]], soory mensen ik heb het nu heel druk hahahahahahahahahahahahahahahahahahhahahahahahahahahhahahahahahhahahahahahahahhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaahoeraaaaaaaa hihihoren bij Portugal.
Portugal werd lid van de [[Europese Unie]] in 1986 en heeft sinds 1999 de [[euro]] als munteenheid. Er wordt in het hele land [[Portugees]] gesproken. In de steek rond [[Miranda do Douro]] is het [[Mirandees]] erkend als minderheidstaal. Portugal is de grootste [[export]]eur van [[kurk]] ter wereld.
Portugal heeft ongeveer 10,5 [[miljoen]] inwoners. De [[hoofdstad]] van Portugal is [[Lissabon]]. Deze stad is omringd door [[heuvel]]s en ligt aan de monding van de [[rivier]] de [[Taag]]. In de 15<sup>de</sup> eeuw was het een belangrijke [[haven]] waar [[goud]] en [[specerij]]en verhandeld werden. In [[1755]] verwoestte een hevige [[aardbeving]] het centrum van de stad. Later werd het volgens het [[dambordpatroon]] heropgebouwd.
==Geschiedenis==
De geschiedenis van Portugal is er een van [[ontdekkingsreis|ontdekkingsreizen]], [[kolonie]]s en [[visserij]].
Doorheen een lange geschiedenis heeft Portugal altijd al meer oog gehad voor zijn westelijke buur, de [[Atlantische Oceaan]], dan voor [[Spanje]] of de rest van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. De [[oceaan]] was de broodwinning voor vele [[generatie]]s [[visser]]s. Ontdekkers en handelaars scheepten in en stichtten een groot rijk in de 15de en 16de eeuw. Na de [[Spaanse overheersing]], die eindigde in [[1640]], ging het bergaf met Portugal en werd het één van de armste Europese landen. Het leed bovendien onder [[dictatuur]].
Vandaag heeft het land zich van zijn koloniale en [[militair]]e verleden afgeschud en is het een groeiende [[democratie]].
===Oude geschiedenis===
====Het begin====
Portugal is zeker al 500.000 jaar bewoond. In de vroegste periode leefden de [[neanderthaler]]s en later de [[homo sapiens]] er. Vanaf 3.000 v. Chr. ontstonden aan de [[Atlantische kust]] [[Foeniciërs|Fenicische]] handelssteden. In de achtste eeuw v. Chr. vielen de [[Kelten]] uit [[Centraal-Europa]] het noordelijk deel binnen. De binnenvallers leefden tussen de plaatselijke bevolking, zo ontstonden de "[[Keltiberiërs]]". In de vierde eeuw v. Chr. werden aan de [[kust]]lijn kleine [[nederzetting]]en gesticht door de [[Grieken]] en de [[Carthagers]]. Deze nederzettingen stonden er niet het hele jaar door.
====Romeinen====
In 219 v. Chr. vielen de eerste Romeinse troepen het [[Iberisch Schiereiland]] aan. Na 200 jaar was het hele schiereiland veroverd en werd het een deel van het [[Romeinse Rijk]], Lusitania genaamd. De Carthagers, die van deze streek hun [[kolonie]] hadden gemaakt, werden door hun tegenstanders verdreven. In deze periode was het goed leven in [[Lusitania]] en veel dorpen werden gesticht. In 27 v. Chr. werd Lusitania een [[Romeinse provincie]] met [[Mérida]] als [[hoofdstad]]. Later ontstond uit het noorden van Lusitania de provincie [[Gallaecia]] met de hoofdstad [[Bracara]], dat nu [[Braga]] heet.
===Middeleeuwen===
====Germanen====
In de vijfde eeuw vielen Germaanse stammen het schiereiland binnen. Na de veroveringen door de [[Visigoten]], een Germaanse stam, bleef alleen het koninkrijk van de Sueben overeind. In [[585]] werd ook dit koninkrijk en de hoofdstad [[Bracara]] veroverd.
====Moren====
In [[711]] vielen de [[islam|islamitische]] [[Moren]] het Iberische Schiereiland binnen en viel het Visigotische koninkrijk. Veel van de [[Gotiek|Gotische]] [[edelman]]nen vluchtten naar het [[Asturische hoogland]] in het noorden dat niet veroverd was. Van daar uit deden ze verschillende pogingen om hun land te heroveren. Deze strijd heet de [[Reconquista]]. In [[868]] veroverde [[Vímara Peres]], een graaf, het gebied tussen de [[Minho]] en de [[Douro]]. Dit land werd bekend als ''Potucale''.
Portugal krijgt voor het eerst volledige onafhankelijkheid in [[1065]] onder het bewind van [[Garcia II]].
====Portugese onafhankelijkheid====
In [[1095]] gaf [[Alfonso VI van Castilië]] het graafschap Portucale aan zijn schoonzoon [[Hendrik van Bourgondië]] als dank voor zijn hulp in de strijd tegen de Moren. Hendrik voegde Portucale en [[Coimbra]] samen en verklaarde Portugal in [[1109]] onafhankelijk. Maar een [[burgeroorlog]] in [[Léon]] en [[Castilië]] zorgde ervoor dat de aandacht voor een Portugees grondgebied er simpelweg niet was. Hendrik kon niet voor vrede binnen Portugal zorgen en stierf. Zijn zoon, [[Alfonso Henriques]] volgde hem op.
De Portugezen vinden de [[Slag van São Mamede]] op [[24 juni]] [[1128]] het begin van hun onafhankelijkheid. Alfonso Henriques riep zichzelf uit tot "Prins van Portugal" en in [[1139]] tot Koning van Portugal. In [[1179]] werd Afonso I door paus [[Alexander III]] tot koning uitgeroepen. Na de Slag van São Mamede werd [[Guimarães]] de eerste hoofdstad. [[Coimbra]] volgde deze stad later op.
In 1249 en 1250 werd de Algarve heroverd op de Moren en in [[1255]] werd [[Lissabon]] de hoofdstad. Portugal kijkt al eeuwen alleen maar naar de zee. Het land had maar één landsgrens (die met [[Spanje]]) en die was al sinds de 13e eeuw onveranderd. Het [[Verdrag van Windsor]], een verdrag tussen [[Engeland]] en [[Portugal]] waarin staat dat men elkaar steunt in tijden van [[oorlog]], staat nog steeds in de [[Grondwet]].
De vele ontdekkingsreizen zorgden ervoor dat de wereld steeds beter in kaart werd gebracht.
===Ontdekkingsreizen en heerschappij: De glorie van het rijk===
[[File:Portugal Império total.png|thumb|400px|Alle gebieden die ooit Portugees zijn geweest]]
In de 15de eeuw begonnen de Portugezen aan hun ontdekkingsreizen overzee. Zeilers reisden naar het zuiden langs de westkust van Afrika. In [[1488]] voeren ze rond [[Kaap de Goede Hoop]]. Delen van Afrika, [[Brazilië]], [[Goa]] ([[Indië]]) en [[Macao]] ([[China]]) behoorden al snel tot het Portugese handelsrijk. Het valt op dat de Portugezen enkel en alleen in de handel geïnteresseerd waren en niet in grondgebied.
Daardoor stichtten ze enkel haven- en bevoorradingssteden voor hun schepen aan de [[kust]]lijn. Bovendien waren ze niet met genoeg om hele landen te veroveren.
Op [[25 juli]] [[1415]] vertrok de Portugese [[Armada]] (een "leger" schepen) met koning [[Johan I van Portugal|Johan I]] en zijn zonen [[Eduard van Portugal|Eduard]], Peter, [[Hendrik de Zeevaarder]], Alfons en met de mythische held [[Nuno Alvares Pereira]] naar [[Ceuta]] in [[Noord-Afrika]]. Op [[21 augustus]] werd de stad veroverd. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van het [[Portugese koloniën|Portugese Rijk]].
In [[1418]] kwamen twee kapiteins van Hendrik de Zeevaarder door een storm op een eiland terecht dat ze [[Porto Santo]] ("Heilige Haven") noemden omdat dit eiland hen redde. In [[1419]] zette [[João Gonçalves Zarco]] voet op [[Madeira]]. Tussen [[1427]] en [[1431]] werden de meeste eilanden van de [[Azoren]] ontdekt. In [[1434]] rondde [[Gil Eanes]] [[Kaap Bojador]], ten zuiden van [[Marokko]]. Deze reis was het begin van de Portugese ontdekkingen in [[Afrika]].
In [[1484]] vroeg [[Christoffel Columbus]] aan Portugal of hij [[India]] mocht proberen te bereiken via het westen, maar Portugal vond het idee onmogelijk en verwierp Columbus' voorstel. Columbus ontdekte Amerika dus per ongelijk met een vloot Spaanse schepen.
De [[Kaap de Goede Hoop]] ([[Zuid-Afrika]]) werd voorbijgevaren door [[Bartolomeus Diaz]] in [[1487]]; de rijkdommen van [[India]] lagen nu dichtbij. [[Vasco da Gama]] zette koers naar India en bereikte [[Calicut]] op [[20 mei]] [[1498]]. In [[1500]] zag [[Pedro Álvares Cabral]] de Braziliaanse kust; tien jaar later veroverde Afonso de Alburquerque [[Goa (deelstaat)|Goa]], in India.
[[João da Nova]] ontdekte [[Ascension (eiland)|Ascension]] in [[1501]] en [[Sint-Helena (eiland)|Sint-Helena]] in [[1502]]; [[Tristão da Cunha]] zag als eerste de [[archipel]] die naar hem is vernoemd. In Oost-Afrika werden kleine staatjes aan de kust van [[Mozambique]], [[Kilwa]], [[Brava]] en [[Mombassa]] vernietigd of onderworpen of bondgenoot gemaakt.
De twee miljoen Portugezen heersten over een groot rijk met miljoenen inwoners in Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië. In [[1514]] bereikten de Portugezen [[China]] en [[Japan]]. In de [[Indische Oceaan]] ontdekte één van Cabrals schepen [[Madagaskar]] ([[1501]]), dat voor een deel verkend werd door Tristão da Cunha ([[1507]]). [[Mauritius]] werd ook ontdekt in 1507.
In [[1578]] sneuvelde koning [[Sebastiaan van Portugal|Sebastiaan]] in een slag en hij had geen kinderen. Portugal had geen wettelijke leider meer, en dat leidde tot een crisis. Hendrik van Portugal werd heerser, maar stierf twee jaar later. In [[1580]] veroverde [[Filips II van Spanje]] en werd hij ook heerser van Portugal.
====Hendrik de Zeevaarder====
[[Hendrik de Zeevaarder]] ([[1394]] - [[1460]]) moedigde het verkennen van [[Afrika]] aan. Hij stichtte een scheepvaartschool in [[Sagres]] met de beste [[astronomie|astronomen]] en [[navigator]]s. Toen hij stierf, hadden de Portugese zeilers de hele Afrikaanse kust verkend.
===Nieuwe Tijd===
====Verarming====
In de laatste tientallen jaren van de 16e eeuw daalde de glorie van Portugal langzaam. Ookal was het officieel een zelfbesturend land, het moest luisteren naar [[Spanje]] en de Portugese kolonies werden aangevallen door vijanden van Spanje ([[Nederland]] en [[Engeland]]), om Spanje dwars te zitten.
In het begin van de 17e eeuw probeerde [[Filips IV van Spanje]] van Portugal een Spaanse [[provincie]] te maken. De Portugese adel kwam in opstand en op [[1 december]] [[1640]] werd [[Johan IV van Portugal]] tot koning "gebombardeerd". Spanje ging hier niet mee akkoord en dit leidde tot een oorlog om onafhankelijkheid.
Ook in de 17e eeuw emigreerden vele Portugezen naar [[Brazilië]]. In [[1709]] verbood [[Johan V van Portugal|Johan V van Portugal]] dit, omdat Portugal anders volledig zou leeglopen.
====Achtiende eeuw====
In [[1755]] werd Sebastião de Melo [[markies]] van [[Pombal]] tot eerste minister (minister-president) door [[Jozef I]]. Hij schafte de slavernij in de Portugese kolonies in India af, hervormde het Portugeese leger en stopte de [[discriminatie]] van een paar [[sekte]]s.
In de ochtend van [[1 november]] [[1755]] werd Portugal getroffen door een [[aardbeving van Lissabon|zeer zware aardbeving]] met een geschatte kracht van 9 op de [[Schaal van Richter]]. [[Lissabon]] werd volledig met de grond gelijk gemaakt, de Melo overleefde de ramp en begon onmiddellijk met de herbouw van Lissabon. Soms zorgen [[aardbeving]]en ervoor dat [[ziekte]]s zich verspreiden, maar dat was nu niet het geval. Na een jaar werd een deel van Lissabon al herbouwd, dit gedeelte (de benedenstad) is ontworpen om aardbevingen te overleven om nog zo'n ramp te voorkomen.
Na de aardbeving gaf [[Jozef I]] zijn eerste minister nog meer macht en Sebastião de Melo werd een [[dictator]] die steeds meer vijanden kreeg. In [[1758]] raakte Jozef I gewond bij een moordaanslag. De familie Tavora en de graaf van Aveiro werden als de schuldigen gezien en werden na een [[proces]] geëxecuteerd. Sebastião de Melo vervolgde elke mogelijke betrokkene, zelfs vrouwen en kinderen.
Na de aanslag werd hij benoemd tot graaf van Oeiras en heerste hij over Portugal tot de dood van Jozef I in [[1777]].
De opvolgster van Jozef I, koningin [[Maria I van Portugal]] had echter een hekel aan Sebastião de Melo en verbood hem dichter bij haar te komen dan dertig kilometer (!). Zo werd zijn macht verkleint.
===Moderne Portugal===
Na Maria volgde nog vele koningen, waaronder de populaire [[Peter V van Portugal]]. De laatste koning, [[Emanuel II van Portugal]], was echter niet zo populair. In [[1910]] veranderde de Portugese [[monarchie]] in een [[republiek]] door een [[revolutie]]. Het land bleef neutraal tijdens beide
[[Wereldoorlogen]]. Het werd steeds armer toen het zijn inkomsten uit de Afrikaanse kolonies kwijtspeelde. In de jaren '70 en '80 verbeterde de situatie en in [[1986]] kon Portugal toetreden tot de [[Europese Unie]].
====[[Antonio Salazar]]====
De [[economie|econoom]] Anton Salazar ([[1889]] - [[1970]]) werd in [[1928]] minister van [[Financiën]] nadat een militair regime de macht had gegrepen. In [[1932]] werd hij eerste minister en president, maar eigenlijk was hij dat al. Hij regeerde het land als een [[dictator]], maar deed ook goede dingen. Salazar was bijvoorbeeld een goed econoom: hij had de financiën al na drie jaar op orde. Salazar veranderde de [[grondwet]] zodat hij het land alleen kon regeren. De val van Salazar was letterlijk een val, hij viel van een stoel en kreeg een hersenbloeding en kon nooit meer regeren. Ondanks zijn alleenheersing werd Salazar uitgeroepen tot grootste Portugees allertijden.
==Geografie==
[[File:Alto Douro.jpg|400px|thumb|Landbouw aan de rivier de [[Douro]] in Noord-Portugal]]
Portugal heeft een aantal [[rivier]]en, bijna allemaal ontspringen ze in [[Spanje]]. De bekendste rivieren zijn de [[Taag]] en de [[Douro]]. Er zijn ook bossen. Ieder jaar hebben ze wel een paar keer last van grote [[bosbrand]]en omdat het er daar vaak warm is. Portugal heeft 832 [[Kilometer|km]] [[kust]]lijn. In het noorden van Portugal is het frisser en vochtiger dan in het zuiden. Daar is het meestal het hele jaar door [[droog]] en zonnig. Daarom is de [[Algarve]], de zuidkust van Portugal, zo'n populaire vakantiebestemming. Naarmate je van de kust weggaat en de Spaanse grens nadert, stijgt de [[temperatuur]]. Portugal kent vaak lange droogtes.
===Grootste steden===
De grootste steden van Portugal zijn:
{| class="infobox" style="text-align:center; width:40%; margin-right:10px; font-size:90%"
! colspan="11" align="center" | Grootste steden van Portugal
|-
! rowspan="23" width:150 |<br>
! align="center" style="background:#f5f5f5;" |
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Naam
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Regio
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1. || [[Lissabon]] || 545.245 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2.|| [[Porto]] || 237.559 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3.|| [[Vila Nova da Gaia]] || 186.502 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4.|| [[Amadora]] || 175.136 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5.|| [[Braga]] || 136.885 || [[Norte (Portugal)|Norte]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6.|| [[Funchal]] || 111.541 || [[Madeira]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7.|| [[Coimbra]] || 105.842 || [[Centro (Portugal)|Centro]]
|-
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8.|| [[Setúbal]] || 98.131 || [[Lissabon (regio)|Lissabon]]
|}
==Bevolking==
[[File:Cristiano Ronaldo (L), Luka Modric (R) - Croatia vs. Portugal, 10th June 2013.jpg|thumb|400px|[[Cristiano Ronaldo]] in het rood in actie tegen Kroatië]]
Ongeveer 96% van de bevolking bestaat uit Portugezen. De overige inwoners zijn [[immigrant]]en die afkomstig zijn Portugese ex-[[kolonie|koloniën]] zoals [[Angola]]. In de voorbije jaren zijn ongeveer drie miljoen Portugezen vertrokken om werk te zoeken. Een derde van de Portugezen leeft op het [[platteland]], de rest leeft in steden. De meeste mensen zijn [[Christendom|rooms-katholiek]] en familiebanden zijn erg belangrijk.
Portugezen houden van [[voetbal]]. Ze hebben wereldberoemde clubs zoals [[Benfica]]. Ze houden ook van [[tenis]]sen, [[golf]]en, [[motorrace]]n en allerlei [[watersport]]en. [[Stierengevecht]]en maken deel uit van een eeuwenoude [[traditie]]. Maar sommige [[mens]]en vinden dat dat nu verboden moet worden.
Bekende [[muziek]] uit Portugal is de [[fadomuziek]].
===Beroemde Portugezen===
*[[Nelly Furtado]], Portugees-[[Canada|Canadees]] zangeres
*[[Cristiano Ronaldo]], [[voetbal]]ler
*[[Ferdinand Magellaan]], zeevaarder
*[[Vasco da Gama]], zeevaarder
==Fotogalerij==
<gallery>
Afbeelding:Portugal map.gif|Kaart van Portugal
File:Iberian peninsula.jpg|Satelietfoto van het [[Iberisch Schiereiland]]
File:Lisboa, Vista sobre a Baixa e Tejo.jpg|De hoofdstad,[[Lissabon]]
</gallery>
{{Sjabloon:Navigatie Europese Unie}}
{{Navigatie Landen Europa}}
[[Categorie:Landen]]
[[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]]
[[Categorie:Landen van Europa]]
[[es:Portugal]]
[[it:Portogallo]]
[[fr:Portugal]]
[[en:Portugal]]
[[de:Portugal]]' |