Filterlogboek

'{{Portaal beschikbaar|Verenigde Staten|Flag of the United States.svg}} {{Verenigde Staten}} De '''Verenigde Staten van Amerika''', in de volksmond vaak gewoonweg '''Amerika''' genoemd, zijn een land in [[Noord-Amerika]]. Hoewel het land informeel vaak Amerika wordt genoemd, is dit officieel fout. Amerika is namelijk de naam van Noord- en [[Zuid-Amerika]] elkaar. De Verenigde Staten bestaan, zoals de naam al zegt, uit 50 staten. Daarnaast zijn er nog zes overzeese gebieden en één federaal district. De Verenigde Staten grensen in het noorden aan [[Canada]] en in het zuiden aan [[Mexico (land)|Mexico]]. Via [[Alaska]] grensen de Verenigde Staten ook aan [[Rusland]]. Er wordt [[Engels]] gesproken en de hoofdstad is [[Washington D.C.]] Oorspronkelijk waren de Verenigde Staten een Britse kolonie en bestonden toen nog uit 13 staten in het westen. Na de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] werden de Verenigde Staten een onafhankelijk land. Wat uniek voor die tijd was, dat de Verenigde Staten een republiek werden met een grondwet en een parlement. In de 19e eeuw wisten de Verenigde Staten zich naar het westen uit te breiden door de aankoop en verovering van gebieden van Frankrijk, Spanje, Rusland en Mexico. Dit werden later staten van de Verenigde Staten. Midden in de 19e eeuw werd deze groei gestopt door de [[Amerikaanse Burgeroorlog]], die eindigde in de afschaffing van de [[slavernij]]. Hierna volgde een periode van welvaart, maar ook corruptie en discriminatie van voormalige slaven. In deze periode werden de Verenigde Staten een van de rijkste en machtigste landen ter wereld. De Verenigde Staten werden een supermacht na de [[Eerste Wereldoorlog]]. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werden de Verenigde Staten de vertegenwoordiger van [[democratie]] en [[kapitalisme]] in de wereld. Ze waren de tegenstander van de [[Sovjet-Unie]] tijdens de [[Koude Oorlog]], die eindigde met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de val van het [[communisme]]. De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht en, na [[China]], de grootste economische macht ter wereld. In de internationale politiek spelen de Verenigde Staten een belangrijke rol door hun deelname aan de [[Verenigde Naties]], de [[NAVO]] en de [[Wereldbank]]. Amerikaanse films, series, boeken en muziek zijn in de hele wereld bekend. De Verenigde Staten zijn een republiek met aan het hoofd een president, anno 2021 [[Joe Biden]]. ==Geschiedenis== {{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van de Verenigde Staten}} De VS is sinds 1776 onafhankelijk. Het was daarvoor een kolonie van de Engelsen. De eerste mensen die al veel langer in wat nu de VS is woonden waren wat wij vaak [[indianen]] noemen. Zij waren daar lange tijd de baas. Pas in ongeveer de 16e eeuw kwamen er echte kolonisten uit Europa die zich daar vestigden. Sinds die tijd waren de indianen niet meer de baas in hun land, wat toen nog helemaal niet echt een land met bestuur te noemen was. ==Bevolking== In de Verenigde Staten leven zo'n 328.000.000 Amerikanen (in 2019). Hierna zijn de Verenigde Staten na China en India het meest bevolkte land ter wereld. De bevolking van de Verenigde Staten groeit nog steeds een beetje, vooral door [[immigratie]]. De gemiddelde levensverwachting is 77,8 jaar, met 75 jaar voor mannen en 80 jaar voor vrouwen. De Verenigde Staten zouden zonder immigratie met [[vergrijzing]] te maken hebben. Dit heeft te maken met het feit dat steeds meer Amerikanen besluiten geen of minder kinderen dan vroeger te krijgen. De bevolking is niet gelijk verspreid, waarbij de meeste Amerikanen in de steden aan de kusten wonen. Californië en Texas zijn de meest bevolkte staten en Wyoming de minst bevolkte. [[New York City]] is de meest bevolkte stad. Buiten de Verenigde Staten leven nog zo'n 9 miljoen Amerikanen. Het grootste gedeelte hiervan woont in Mexico, Canada, India, Duitsland en de Filipijnen. In de Amerikaanse samenleving speelt religie een grote rol in vergelijking met andere westerse landen. De reden hiervoor is dat de Verenigde Staten met meer economische ongelijkheid te maken hebben. Sinds de jaren 80 zijn de prijzen harder gestegen dan het minimuminkomen. Daarnaast zijn de rijken ook steeds rijker geworden. In 2019 leefde zo'n 11% van de bevolking in armoede. Sinds de jaren 60 is dit percentage gedaald. Toch is het verschil in inkomen toegenomen. Dit leidde in 2011 tot massale protesten door de [[Occupybeweging]], die zich inzet voor meer belasting voor de rijke 1% van de bevolking. Aan de andere kant is er ook de [[Tea Party]]-beweging, die juist de belastingen voor iedereen wil verlagen. Over het algemeen leven niet-blanke minderheden, zoals Afro-Amerikanen en Latino's, vaker in armoede dan blanke Amerikanen. De [[sociale zekerheid]] in de Verenigde Staten is minder uitgebreid dan in veel Europese landen. Dit komt doordat veel Amerikanen erg gesteld zijn op [[individualisme]] en vrijheid. Ook is er een groot wantrouwen tegenover de overheid, dat ook leidt tot [[complottheorie]]ën. Zelfvoorziening wordt erg belangrijk gezien, maar ook gemeenschapsgevoel is belangrijk. In plaats van de overheid wordt in de Verenigde Staten verwacht dat familie, vrienden of buren voor ziek of oud persoon zorgen. Een bekend begrip in de Amerikaanse samenleving is de ''[[American Dream]]'' (''Amerikaanse droom''). Dit idee houdt in dat arm iemand van lagere klasse zich kan opwerken tot de directeur van een bedrijf of miljonair. Men zou door hard te werken een droom kunnen uitwerken. In werkelijkheid is de American Dream door economische ongelijkheid steeds moeilijker te verwezenlijken. Sommigen zeggen zelfs dat de American Dream niet bestaat. Het mislukken van iemands droom wordt als iemands eigen schuld gezien. ===Bevolkingsgroepen=== De Verenigde Staten een multiculturele samenleving met veel verschillende bevolkingsgroepen: * Blanke Amerikanen, die Europese voorouders hebben (voornamelijk uit Groot-Brittannië). Hieronder vallen ook Italiaanse, Oost-Europese en Ierse Amerikanen. Veel van hen bestaat uit de nakomelingen van de Europese kolonisten. * [[Afro-Amerikanen]], die Afrikaanse voorouders hebben. Een deel van de Afro-Amerikanen zijn de nakomelingen van voormalige slaven, terwijl een ander deel door immigratie naar de Verenigde Staten zijn gekomen. * [[Latino's]] of hispanics, die uit Latijns-Amerikaanse landen komen. Het grootste gedeelte komt uit Mexico, Cuba en de landen van Midden-Amerika. Zij leven vooral in het zuiden van de Verenigde Staten, zoals Californië, Florida en Texas. * Inheemse Amerikanen (verouderd: ''Indianen''), die al oorspronkelijk in de Verenigde Staten leefden. Deze bestaan uit verschillende volkeren, zoals de [[Cherokee]] en de [[Navajo]]. In Alaska gebruikt men echter de benaming ''Alaska Native'' voor deze groep. * Aziatische Amerikanen, die Aziatische voorvaderen hebben. Deze kwamen in de tweede helft van de 19e eeuw naar de Verenigde Staten. Aziatische Amerikanen zijn de grootst groeiende bevolkingsgroep. * Hawaïaanse of Pacifische Amerikanen, die van Hawaï of de eilanden in de [[Stille Oceaan]] komen. Het grootste deel van hen wordt in de staat Hawaï en de gebieden Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam. ===Religie=== [[File:National_Cathedral_in_DC.jpg|right|300px|thumb|[[Washington National Cathedral]]]] In de Verenigde Staten is er vrijheid van religie en is er een scheiding tussen religie en staat. In vergelijking met andere westerse landen zijn de Verenigde Staten religieuzer. Het [[christendom]] is de grootste religie. 42% van de Amerikanen is protestants, maar er zijn veel verschillende protestantse stromingen in de Verenigde Staten. Zo is er het [[methodisme]], het [[baptisme]] en het [[escopalisme]]. Het aantal protestantse religies krimpt vandaag de dag. 21% van de Amerikanen is katholiek en 2% behoort tot de christelijke minderheid van de [[mormonen]]. De mormonen zijn een vrij strenge christelijke stroming, die tussen 1820 en 1830 ontstond. De mormoonse kerk is gevestigd in Salt Lake City in Utah. 28% van de Amerikanen hebben geen religie. Zij geloven niet in een God of hangen geen specifieke religie aan. Kleinere geloven zijn het [[jodendom]], de [[islam]], het [[boeddhisme]] en het [[hindoeïsme]]. Ondanks het feit dat de Verenigde Staten officieel een land is met godsdienstvrijheid, speelt het christendom een grote rol sinds de jaren 1950. Zo is het motto van de Verenigde Staten ''In God we trust'' en spelen christelijke tradities een grote rol in de Verenigde Staten. Veel inheemse Amerikanen geloven in inheemse geloven, maar dit is een kleine minderheid. Daarnaast zijn er nog kleinere geloven zoals het [[pastafarisme]] (''Kerk van het Heilige Spaghettimonster''), [[wicca]] en [[scientology]]. ===Taal=== [[File:Early_Indian_Languages_USA.jpg|left|300px|thumb|De inheemse talen van de Verenigde Staten tijdens de vroege Europese kolonisatie. Veel van deze talen zijn tegenwoordig uitgestorven of bedreigd.]] Officieel hebben de Verenigde Staten geen officiële bestuurstaal, aangezien dit nergens staat vastgesteld. Toch wordt [[Engels]] als de landstaal gezien, aangezien de Amerikaanse overheid in het Engels werkt. In de Verenigde Staten wordt het [[Amerikaans-Engels]] gesproken, dat verschilt van het [[Brits-Engels]] qua spelling en woordenschat. In individuele staten en gebieden hebben allemaal ook het Engels erkent als officiële taal. In Puerto Rico en de staat New Mexico is daarnaast nog het [[Spaans]] officieel, in de staat [[Louisiana]] is het [[Frans]] officieel, de staat [[Hawaï]] heeft het [[Hawaiaans]] officieel erkent en de staat Alaska erkent naast het Engels nog 20 inheemse talen. Daarnaast worden in de staten Maine, Vermont en New Hampshire nog door een minderheid Frans gesproken en in North en South Dakota door een minderheid [[Duits]] gesproken. In de staat [[Pennsylvania]] wordt door de [[Amish]] [[Pennsylvania-Duits]] gesproken. Aan de Mexicaanse grens zijn er veel Spaanstalige minderheden, net als in de staat Florida. Andere immigrantentalen zijn [[Chinees]], [[Koreaans]], [[Vietnamees]], [[Russisch]], [[Perzisch]] en [[Thai]]. In veel staten worden ook inheemse talen erkent, zoals [[Cherokee]] en [[Navajo]]. Doordat Engels de belangrijkste taal in de wereld is, kunnen veel Amerikanen geen andere vreemde taal. De meeste Amerikanen spreken Spaans als tweede taal en daarna volgt het Frans. ===Onderwijs=== [[File:Sanders_theater_2009y.JPG|right|300px|thumb|Een van de gebouwen van de [[Harvard University]], een de bekendste Amerikaanse universiteiten.]] In de Verenigde Staten kan het onderwijs verdeeld worden in drie soorten scholen. Er zijn openbare scholen (waar 87% van de scholieren naartoe gaat), privéscholen (10%) en thuisonderwijs (3%). Openbare scholen worden betaald door de overheid van de staten en de federale overheid. De staten zetten zelf de eindtermen op. Hierdoor er een verschil in kwaliteit tussen de verschillende staten. Privéscholen en thuisonderwijs moeten door de staten worden goedgekeurd. Kinderen worden verdeeld in klassen. Tussen 5 en 6 jaar zitten kinderen in de zogeheten ''Kindergarten'' (''kleuterschool''). Hierna gaan ze naar de basisschool (''elementary school''), vervolgens de ''junior high school'' en daarna ''high school'' (''middelbare school''). Aan het einde zijn de leerlingen 18 als ze van school gaan. Tussen 7 en 18 zijn er 12 leerjaren, die klassen genoemd worden. Na hun high school gaan veel leerlingen naar de universiteit of een ''college'' (soort van hogeschool). Veel leerlingen kunnen dit niet betalen, aangezien hoger onderwijs in de Verenigde Staten duurder is dan in Europa. Hierdoor nemen veel leerlingen een lening. Leerlingen die goed in sport of kunst zijn, kunnen een studiebeurs krijgen. Deze studiebeurs vergoedt de kosten gedeeltelijk of zelfs helemaal. De Verenigde Staten hebben de beste universiteiten ter wereld. Voorbeelden zijn [[Yale]], [[Harvard]] en andere [[Ivy League]]-scholen. Anders dan in Nederland en België zijn er in de Verenigde Staten geen scholen met een religieuze grondslag van de overheid. De religieuze scholen die er zijn, zijn privéscholen. Dit heeft te maken met de scheiding tussen kerk en staat in de Verenigde Staten. In de gehele Verenigde Staten is de taal van uitleg [[Engels]] met uitzondering van [[Puerto Rico]], waar dit [[Spaans]] is. Spaans wordt vaak als vreemde taal geleerd in de rest van de Verenigde Staten. ===Gezondheidszorg=== Vaak wordt gedacht dat in de Verenigde Staten geen landelijke gezondheidszorg bestaat, die door de overheid wordt gefinancierd. Dit fout, aangezien dit wel bestaat door programma's als [[Medicare]] en [[Mediaid]]. Maar, in vergelijking met veel andere westerse landen is het Amerikaans gezondheidssysteem door de overheid minder uitgebreid. Hierdoor wordt meer geregeld door de verzekeringsmaatschappijen. In de Verenigde Staten is men ook niet verplicht om een zorgverzekering te hebben. Veel mensen met een laag inkomen of een chronische ziekte hebben hierdoor geen verzekering. De kosten van gezondheidszorg zijn ook vaak duurder dan in Europa. Aan de andere kant hebben de Verenigde Staten wel veel vernieuwingen in de gezondheidszorg. Zo zijn er behandelingen mogelijk voor bepaalde ziekten die in Europa niet mogelijk zijn. In de Verenigde Staten gaat er al jarenlang de discussie om een landelijke, verplichte zorgverzekering te maken, aangezien dit een hoop geld zou besparen en de zorg voor iedereen toegankelijk zou maken. Veel Amerikanen zijn hier echter tegen. In 2010 werd de ''Affordable Care Act'' (beter bekend als [[Obamacare]]) door het Amerikaans Congres aangenomen. Deze wet zorgt voor een zorgverzekering voor mensen die dit anders niet kunnen betalen. De kwaliteit van de gezondheidszorg verschilt erg per staat, aangezien de staten hier verantwoordelijk voor zijn. De staat Vermont is de enige staat met een verplichte zorgverzekering vergelijking met in Europa. == Geografie == === Bestuurlijke indeling === {{Kolommen2 | Kolom2= [[Bestand:Staten VS.png|475px|center|De staten van de Verenigde Staten]] '''Overzeese gebieden''' * {{VI}} - [[Charlotte Amalie]] * {{AS}} - [[Pago Pago]] * {{GU}} - [[Hagåtña]] * {{UM}} - ''Geen hoofdstad'' * {{MP}} - [[Saipan]] * {{PR}} - [[San Juan (Puerto Rico)|San Juan]] '''Federaal district''' * [[Bestand:Flag_of_the_District_of_Columbia.svg|20px|border]] [[Washington D.C.]] | Kolom1= {{Kolommen | Kolom1= * [[Bestand:Flag_of_Alabama.svg|20px|border]] [[Alabama]] - [[Montgomery]] * [[Bestand:Flag_of_Alaska.svg|20px|border]] [[Alaska]] - [[Juneau]] * [[Bestand:Flag_of_Arizona.svg|20px|border]] [[Arizona (staat)|Arizona]] - [[Phoenix]] * [[Bestand:Flag_of_Arkansas.svg|20px|border]] [[Arkansas (staat)|Arkansas]] - [[Little Rock]] * [[Bestand:Flag_of_California.svg|20px|border]] [[Californië]] - [[Sacramento]] * [[Bestand:Flag_of_Colorado.svg|20px|border]] [[Colorado (staat)|Colorado]] - [[Denver]] * [[Bestand:Flag_of_Connecticut.svg|20px|border]] [[Connecticut]] - [[Hartford]] * [[Bestand:Flag_of_Delaware.svg|20px|border]] [[Delaware]] - [[Dover]] * [[Bestand:Flag_of_Florida.svg|20px|border]] [[Florida (staat)|Florida]] - [[Tallahassee]] * [[Bestand:Flag_of_Georgia_(U.S._state).svg|20px|border]] [[Georgia (staat)|Georgia]] - [[Atlanta]] * [[Bestand:Flag_of_Hawaii.svg|20px|border]] [[Hawaï]] - [[Honolulu]] * [[Bestand:Flag_of_Idaho.svg|20px|border]] [[Idaho]] - [[Boise]] * [[Bestand:Flag_of_Illinois.svg|20px|border]] [[Illinois (staat)|Illinois]] - [[Springfield]] * [[Bestand:Flag_of_Indiana.svg|20px|border]] [[Indiana]] - [[Indianapolis]] * [[Bestand:Flag_of_Iowa.svg|20px|border]] [[Iowa (staat)|Iowa]] - [[Des Moines]] * [[Bestand:Flag_of_Kansas.svg|20px|border]] [[Kansas (staat)|Kansas]] - [[Topeka]] * [[Bestand:Flag_of_Kentucky.svg|20px|border]] [[Kentucky]] - [[Frankfort]] * [[Bestand:Flag_of_Louisiana.svg|20px|border]] [[Louisiana (staat)|Louisiana]] - [[Baton Rouge]] * [[Bestand:Flag_of_Maine.svg|20px|border]] [[Maine]] - [[Augusta (Maine)|Augusta]] * [[Bestand:Flag_of_Maryland.svg|20px|border]] [[Maryland]] - [[Annapolis]] * [[Bestand:Flag_of_Massachusetts.svg|20px|border]] [[Massachusetts]] - [[Boston]] * [[Bestand:Flag_of_Michigan.svg|20px|border]] [[Michigan]] - [[Lansing]] * [[Bestand:Flag_of_Minnesota.svg|20px|border]] [[Minnesota]] - [[Saint Paul]] * [[Bestand:Flag_of_Mississippi_"New_Magnolia_Flag".svg|20px|border]] [[Mississippi (staat)|Mississippi]] - [[Jackson]] * [[Bestand:Flag_of_Missouri.svg|20px|border]] [[Missouri (staat)|Missouri]] - [[Jefferson City]] | Kolom2= * [[Bestand:Flag_of_Montana.svg|20px|border]] [[Montana (staat)|Montana]] - [[Helena]] * [[Bestand:Flag_of_Nebraska.svg|20px|border]] [[Nebraska]] - [[Lincoln (Nebraska)|Lincoln]] * [[Bestand:Flag_of_Nevada.svg|20px|border]] [[Nevada (staat)|Nevada]] - [[Carson City]] * [[Bestand:Flag_of_New_Hampshire.svg|20px|border]] [[New Hampshire]] - [[Concord]] * [[Bestand:Flag_of_New_Jersey.svg|20px|border]] [[New Jersey]] - [[Trenton]] * [[Bestand:Flag_of_New_Mexico.svg|20px|border]] [[New Mexico]] - [[Santa Fe]] * [[Bestand:Flag_of_New_York.svg|20px|border]] [[New York (staat)|New York]] - [[Albany]] * [[Bestand:Flag_of_North_Carolina.svg|20px|border]] [[North Carolina]] - [[Raleigh]] * [[Bestand:Flag_of_North_Dakota.svg|20px|border]] [[North Dakota]] - [[Bismarck]] * [[Bestand:Flag_of_Ohio.svg|20px|border]] [[Ohio (staat)|Ohio]] - [[Columbus (Ohio)|Columbus]] * [[Bestand:Flag_of_Oklahoma.svg|20px|border]] [[Oklahoma]] - [[Oklahoma City]] * [[Bestand:Flag_of_Oregon.svg|20px|border]] [[Oregon]] - [[Salem (Oregon)|Salem]] * [[Bestand:Flag_of_Pennsylvania.svg|20px|border]] [[Pennsylvania]] - [[Harrisburg]] * [[Bestand:Flag_of_Rhode_Island.svg|20px|border]] [[Rhode Island (staat)|Rhode Island]] - [[Providence]] * [[Bestand:Flag_of_South_Carolina.svg|20px|border]] [[South Carolina]] - [[Columbia (South Carolina)|Columbia]] * [[Bestand:Flag_of_South_Dakota.svg|20px|border]] [[South Dakota]] - [[Pierre]] * [[Bestand:Flag_of_Tennessee.svg|20px|border]] [[Tennessee]] - [[Nashville]] * [[Bestand:Flag_of_Texas.svg|20px|border]] [[Texas]] - [[Austin]] * [[Bestand:Flag_of_Utah.svg|20px|border]] [[Utah]] - [[Salt Lake City]] * [[Bestand:Flag_of_Vermont.svg|20px|border]] [[Vermont]] - [[Montpelier]] * [[Bestand:Flag_of_Virginia.svg|20px|border]] [[Virginia]] - [[Richmond]] * [[Bestand:Flag_of_Washington.svg|20px|border]] [[Washington (staat)|Washington]] - [[Olympia]] * [[Bestand:Flag_of_West_Virginia.svg|20px|border]] [[West Virginia]] - [[Charleston]] * [[Bestand:Flag_of_Wisconsin.svg|20px|border]] [[Wisconsin]] - [[Madison]] * [[Bestand:Flag_of_Wyoming.svg|20px|border]] [[Wyoming]] - [[Cheyenne]] }} }} === Landschap === [[File:Western_Kansas-High_Plains_Nicodemus.JPG|right|300px|thumb|De [[Great Plains]]]] De staten op het vasteland van de Verenigde Staten worden de ''48 aaneengesloten staten'' genoemd, aangezien ze alleemaal aan minstens één andere staat grenzen. [[Alaska]] en [[Hawaï]] zijn hierdoor de enige staten die niet aan een andere staat grenzen. De 48 aaneengesloten staten kunnen weer verdeeld worden in zeven gebieden. In het westen is er de [[Pacific Coast Range]] aan de [[Stille Oceaan]]. Dit is een kustgebergte, waardoor kust hier erg bergachtig is. Ten oosten van de Pacific Coast Range liggen de [[Rocky Mountains]], die ook van het noorden naar het zuiden lopen. De Rocky Mountains zijn het hoogste gebergte van Verenigde Staten met [[Mount Elbert]] als hoogste punt. Tussen de Rocky Mountains en de [[Mississippi]] liggen de [[Great Plains]] die ook wel bekend staan als de [[prairi]]'s. Veel landbouwproducten komen uit dit gebied. De Mississippi-vlakte in het zuiden is ook een belangrijk landbouwgebied voor bijvoorbeeld katoen. Dit gebied bestaat uit laagland en heeft ook te make met veel moerassen en meren. In het noordoosten ligt de streek [[New England]], dat een kleinschalig landbouwgebied is. In het zuiden hiervan ligt de Amerikaanse oostkust, die grenst aan de [[Atlantische Oceaan]]. Hier vindt men veel grote steden. Ten westen van deze streek liggen de [[Appalachen]]. [[File:Canyon_River_Tree_(165872763).jpeg|left|300px|thumb|De [[Grand Canyon]]]] Aan de grens met Canada liggen de zogeheten [[Grote Meren]], waaronder het [[Michiganmeer]], het [[Ontariomeer]] en het [[Eriemeer]]. Hier vindt men ook de [[Niagarawatervallen]]. Op het Michiganmeer na worden alle meren gedeeld tussen Canada en de Verenigde Staten. De grens in het zuiden wordt gevormd door de [[Rio Grande]]. De Mississippi is de grootste en belangrijkste rivier in de Verenigde Staten (en Noord-Amerika). Deze rivier mondt uit in de [[Golf van Mexico]]. Andere belangrijke rivieren zijn de [[Missouri (rivier)|Missouri]], de [[Yukon]], de [[Colorado (rivier)|Colorado]], de [[Arkansas (rivier)|Arkansas]] en de [[Columbia River]]. De rivieren kunnen grote delen wegslijten uit het land zo ontstaan vele kloven in de VS. Een voorbeeld daarvan is de [[Grand Canyon]], die is al flink weggesleten door de Colorado. Alaska heeft in het noorden te maken met [[toendra]]'s, waardoor het grootste gedeelte van de bevolking in het zuiden woont. De kust van Alaska heeft veel inhammen en eilanden. Alaska staat bekend om zijn grote bosgebieden, maar ook vanwege zijn rijkdom in grondstoffen, zoals aardolie, goud en andere metalen. Hawaï bestaat uit meerdere eilanden in de Stille Oceaan en ligt als enige staat niet in Noord-Amerika, maar in [[Oceanië]]. Hawaï staat bekend om zijn tropische landschappen, maar ook vanwege zijn vulkanen. Hawaï heeft het hoogste aantal actieve vulkanen van alle Amerikaanse staten. ===Steden=== {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" ! colspan="11" align="center" | 25 grootste Amerikaanse steden |- ! rowspan="26" width:150 |<br /> [[File:New_york_times_square-terabass.jpg|200px|New York City]]<br />[[New York City]]<br /> [[File:Chicago_River_ferry.jpg|200px|Chicago]]<br />[[Chicago]]<br /> [[File:Saint_Mary's_Basilica001.jpg|200px]]<br />[[Phoenix]]<br /> [[File:Casa_Rio_in_San_Antonio.jpg|200px]]<br />[[San Antonio]]<br /> ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Staat/district ! rowspan="26" width:150 | [[File:Venice_Beach,_Los_Angeles,_CA_01_(cropped).jpg|200px|Los Angeles]]<br />[[Los Angeles]]<br /> [[File:Texas_medical_center.jpg|200px|Houston]]<br />[[Houston]]<br /> [[File:North_facade_of_College_Hall,_Penn_Campus.jpg|200px]]<br />[[Philadelphia]]<br /> [[File:Balboa_Park,_San_Diego,_CA,_USA_-_panoramio_(9).jpg|200px]]<br />[[San Diego]]<br /> |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="left" | '''[[New York City]]''' || align="left" | {{formatnum:8,336,817}} || [[New York (staat)|New York]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="left" | '''[[Los Angeles]]''' || align="left" | {{formatnum:3,979,576}} || [[Californië]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="left" | '''[[Chicago]]''' || align="left" | {{formatnum:2,693,976}} || [[Illinois]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="left" | '''[[Houston]]''' || align="left" | {{formatnum:2,320,268}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="left" | '''[[Phoenix]]''' || align="left" | {{formatnum:1,680,992}} || [[Arizona]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="left" | '''[[Philadelphia]]''' || align="left" | {{formatnum:1,584,064}} || [[Pennsylvania]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7 || align="left" | '''[[San Antonio]]''' || align="left" | {{formatnum:1,547,253}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8 || align="left" | '''[[San Diego]]''' || align="left" | {{formatnum:1,423,851}} || [[Californië]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 9 || align="left" | '''[[Dallas]]''' || align="left" | {{formatnum:1,343,573}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="left" | '''[[San Jose]]''' || align="left" | {{formatnum:1,021,795}} || [[Californië]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 11 || align="left" | '''[[Austin]]''' || align="left" | {{formatnum:978,908}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 12 || align="left" | '''[[Jacksonville]]''' || align="left" | {{formatnum:911,507}} || [[Florida]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 13 || align="left" | '''[[Fort Worth]]''' || align="left" | {{formatnum:909,585}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 14 || align="left" | '''[[Columbus (Ohio)|Columbus]]''' || align="left" | {{formatnum:898,553}} || [[Ohio]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 15 || align="left" | '''[[Charlotte]]''' || align="left" | {{formatnum:885,708}} || [[North Carolina]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 16 || align="left" | '''[[San Francisco]]''' || align="left" | {{formatnum:881,549}} || [[Californië]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 17 || align="left" | '''[[Indianapolis]]''' || align="left" | {{formatnum:876,384}} || [[Indiana]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 18 || align="left" | '''[[Seattle]]''' || align="left" | {{formatnum:753,675}} || [[Washington (staat)|Washington]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 19 || align="left" | '''[[Denver]]''' || align="left" | {{formatnum:727,211}} || [[Colorado]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 20 || align="left" | '''[[Washington D.C.]]''' || align="left" | {{formatnum:705,749}} || ''District of Columbia'' |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 21 || align="left" | '''[[Boston]]''' || align="left" | {{formatnum:692,600}} || [[Massachusetts]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 22 || align="left" | '''[[El Paso]]''' || align="left" | {{formatnum:681,728}} || [[Texas]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 23 || align="left" | '''[[Nashville]]''' || align="left" | {{formatnum:670,820}} || [[Tennessee]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 24 || align="left" | '''[[Detroit]]''' || align="left" | {{formatnum:670,031}} || [[Michigan]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 25 || align="left" | '''[[Oklahoma City]]''' || align="left" | {{formatnum:655,057}} || [[Oklahoma]] |- |} ===Klimaat=== [[File:Katrina-new-orleans-flooding3-2005.jpg|right|300px|thumb|New Orleans na de orkaan Katrina in 2005]] De Verenigde Staten hebben veel verschillende soorten klimaten. Het zuidwesten heeft een [[woestijnklimaat]], waar weinig neerslag valt. Dit is de staten Arizona en het zuiden van Californië. Het noordwesten heeft een [[zeeklimaat]] met koele zomers en zachte winters. Meer naar het oosten liggen de Rocky Mountains met een [[hooggebergteklimaat]]. Hier is het over het algemeen erg koud en valt veel sneeuw. Ten oosten ligt een [[steppeklimaat]], dat ook erg droog is. Het noordoosten van de Verenigde Staten hebben een [[landklimaat]] tot een gematigd zeeklimaat. Afhankelijk van het gebied heeft men zachte tot zware winters met koele zomers. Het zuidoosten heeft een [[subtropisch klimaat]] waarin vaak niet tot nauwelijks sneeuw valt. Alaska heeft in het zuiden een landklimaat en in het noorden een [[toendraklimaat]] en [[poolklimaat]]. Hawaï heeft een [[tropisch klimaat]]. Daarnaast hebben de Verenigde Staten nog met extreme weersomstandigheden hebben. Zo zijn er nog het hele land zware onweersbuien met grote hagelstenen, zware windstoten en harde regen. In het zuidoosten zijn er vaak [[orkaan|orkanen]]. Orkanen zijn enorme windhozen met veel regen en hoge windsnelheden, die ontstaan op de oceaan en vervolgens naar het landgaan. Als zij aan land komen lossen ze vrij snel op, maar ze kunnen wel veel schade veroorzaken. Vooral Florida en de staten aan de [[Golf van Mexico]] hebben hier last van. Hoewel veel gebouwen zijn aangepast om orkanen te weerstaan en er schadefondsen zijn, kunnen ze wel veel schade veroorzaken. Een bekend voorbeeld hiervan is de orkaan [[Katrina]], die in 2005 zorgde voor een overstroming van de stad [[New Orleans]]. Het midden van het land heeft veel te maken met [[tornado|tornado's]], dat windhozen zijn op land met een kleiner oppervlak hebben. Het gebied dat hier last van heeft wordt de [[Dust Bowl]] genoemd. Tornado's zorgen over het algemeen voor minder schade dan orkanen, aangezien ze een kleiner oppervlak hebben. ===Natuur=== [[File:Bald_Eagle,_Ontario_forest.jpg|left|300px|thumb|De [[Amerikaanse zeearend]], het nationale symbool van de Verenigde Staten.]] De Verenigde Staten hebben een speciale dienst voor nationale park en andere natuurgebieden, de [[National Park Service]]. Deze dienst onderhoudt 423 gebieden, waaronder zo'n 50 nationale parken. Het eerste nationale park in de Verenigde Staten (en in de wereld) is [[Yellowstone]], dat in 1872 gesticht is. Yellowstone is tevens een van de grootste nationale parken. Het park staat bekend om zijn [[geiser]]s en zijn warme bronnen. Onder het park ligt namelijk een enorm grote vulkaan, die momenteel slaapt. Een ander bekend nationaal park is de [[Grand Canyon]], dat bekend staat om zijn kloven. Deze zijn door de eeuwen geslepen door de rivier de Colorado. [[Yosemite]] is ook een bekend nationaal park en is een van de drukst bezochte nationale parken. Andere nationale parken zijn [[Death Valley]], [[Sequioa]], [[Redwood]], [[Everglades]], [[Great Smoky Mountains]] en [[Olympic National Park]]. Door de grootste van het land en de veelzijdigheid aan klimaat en landschappen komen er maar liefst 21.717 soorten dieren en planten voor in de Verenigde Staten. De [[Amerikaanse zeearend]] is de nationale vogel van de Verenigde Staten en een symbool voor het land. Een deel van de dieren in de Verenigde Staten zijn geïntroduceerd door Europese kolonisten, zoals paarden. Hierdoor komen diersoorten uit Europa nu (in het wild) voor in de Verenigde Staten. Toch zijn er ook veel dieren die enkel in de Verenigde Staten voorkomen. Voorbeelden zijn de [[wasbeer]], de [[coyote]], de [[grizzlybeer]], de [[Amerikaanse krokodil]], het [[prairihondje]], de [[bizon]], de [[kalkoen]] en het [[stinkdier]]. Daarnaast komen er nog verschillende soorten bevers, vossen, beren, herten, eekhoorns en wolven voor. == Cultuur == [[File:Grant_Wood_-_American_Gothic_-_Google_Art_Project.jpg|left|250px]] ===Beeldende kunst=== De eerste Amerikaanse kunst werd gemaakt door de inheemse inwoners van het land, waarvan veel nog steeds aanwezig is. In de 18e eeuw begon de bloei van de Amerikaanse kunst. Veel schilderijen en beelden stonden in het teken van de onafhankelijkheidsoorlog en de Amerikaanse Revolutie. Zij beeldden belangrijke figuren en monumenten van de revolutie uit. Hierdoor werd een nationaal gevoel teweeggebracht. Hierna kwam de [[romantiek]] naar de Verenigde Staten, die als doel had het bijzondere, Amerikaanse landschap uit te beelden. [[Thomas Cole]] is een belangrijke schilder van deze Amerikaanse renaissance. Na de Burgeroorlog ging men zich echter meer richten op het realisme, dat alles zo realistisch (als een foto) wilde afbeelden. Het Amerikaanse realisme bleef belangrijk tot aan de 20e eeuw. Het schilderij ''[[American Gothic]]'' van [[Grant Wood]] is een bekend voorbeeld van Amerikaanse, realistische kunst. Een andere bekende Amerikaanse schilder is [[Andy Warhol]]. Warhol is bekend vanwege zijn [[pop art]]. Zij schilderij ''[[Marilyn Diptych]]'', dat filmactrice [[Marilyn Monroe]] uitbeeldt, is wereldberoemd. [[Thomas Kinkade]], ook wel bekend als de ''lichtschilder'' wordt vaak de meest gehate Amerikaanse kunstenaar genoemd. Hij schilderde veel afbeeldingen voor puzzels, ansichtkaarten en posters en zijn kunst vaak als [[kitsch]] gezien. Toch zijn schilderijen van Kinkade wereldwijd bekend. ===Feestdagen=== In de Verenigde Staten worden net als in veel westerse landen de christelijke feestdagen gevierd; namelijk [[Pasen]] en [[Kerst]]. Daarnaast zijn er nog een aantal feestdagen die enkel (of bijna alleen) in de Verenigde Staten gevierd worden, namelijk: [[Bestand:Balles-à-leunettes_Halloween.jpg|right|300px|thumb|In de Verenigde Staten is het traditie om een [[pompoen]] uit te hollen, een gezicht erin te snijden en een kaars erin te zetten tijden Halloween.]] [[Bestand:Obama_ThanksGiving_Turkey_Pardon_2009.jpg|right|300px|thumb|Tijdens Thanksgiving Day is het de traditie dat de Amerikaanse president een [[kalkoen]] gratie verleent. Deze kalkoen wordt dan niet geslacht.]] * [[Columbusdag]] (12 oktober) - op deze dag herdenkt men de aankomst van [[Christoffel Columbus]] op het Amerikaanse continent. In sommige delen van de Verenigde Staten herdenkt men echter de inheemse inoners. * [[Groundhog Day]] (2 februari) - op deze dag zou de [[bosmarmot]] uit zijn winterslaap ontwaken. Als de marot uit zijn hol komt en zijn eigen schaduw ziet en terug zou keren in zijn hol, zou de winter nog zes weken duren. Doet hij dit niet, dan is de winter bijna afgelopen. * [[Halloween]] (31 oktober) - deze feestdag komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, maar wordt tegenwoordig wereldwijd gevierd. Op deze dag gaan kinderen de deuren verkleed langs om snoep te vragen. Jongeren en jongvolwassenen gaan vaak op deze dag naar Halloweenfeestjes. * [[Independence Day]] (4 juli) - op deze dag herdenkt men het verklaren van de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten. Op deze dag worden vaak parades, picknicks en barbecues gehouden. * [[Labor Day]] (5 september) - op deze dag zijn mensen die werken vaak vrij. Dit wordt gezien als het einde van de zomer. * [[Martin Luther Kingdag]] (derde maandag van januari) - op deze dag eert men de Amerikaanse mensenrechtenactivist [[Martin Luther King]]. Op deze dag zijn vaak demonstraties voor vrede, gelijkheid en rechtvaardigheid. Ook houdt men veel vrijwilligersactiviteiten. * [[Memorial Day]] (laatste maandag van mei) - op deze dag herdenkt men alle overleden Amerikaanse militairen. Veel Amerikanen bezoeken dan een van de militaire begraafplaatsen in de Verenigde Staten. Ook worden de graven voorzien van een Amerikaans vlaggetje. * [[Patriot Day]] (11 september) - op deze dag herdenkt men de [[aanslagen op 11 september 2001]]. Dit is een dag van nationale rouw en is opgedragen aan de slachtoffers van de aanslagen. * [[President's Day]] (22 februari/12 februari) - op deze dag worden alle Amerikaanse presidenten herdacht, voornamelijk presidenten [[George Washington]] en [[Abraham Lincoln]]. * [[Thanksgiving Day]] (vierde donderdag van november) - op deze dag herdenkt men de hulp die de inheemse inwoners gaven aan de pelgrims tijdens hun eerste winter in de Verenigde Staten. Traditioneel wordt de hele familie uitgenodigd voor een diner, waarbij de kalkoen het belangrijkste is. * [[Veterans Day]] (11 november) - op deze dag herdenkt men alle Amerikaanse veteranen die in oorlogen hebben meegevochten. Daarnaast worden er nog buitenlandse feestdagen in de Verenigde Staten gevierd, door het hoge aantal immigranten. In de grote steden wordt vaak de Ierse feestdag [[St. Patrick's Day]] (17 maart) gevierd en in het zuidwesten de Mexicaanse feestdag [[Cinco de mayo]] (5 mei). ===Film=== [[File:81st_Academy_Awards_Ceremony.JPG|left|300px|thumb|Hollywood staat ook bekend om zijn filmpremieres en awarduitreikingen. De [[Acamedy Awards]] (beter bekend als de ''Oscars'') zijn de bekendste awards.]] De Verenigde Staten zijn wereldwijd de belangrijkste maker en verspreider van films. De Amerikaanse filmindustrie is wereldwijd bekent. Na [[India]] maken de Verenigde Staten de meeste films wereldwijd. Deze positie kregen de Verenigde Staten in de jaren 1920, toen films nog geluidloos waren. Amerikaanse filmbedrijven, zoals [[MGM]], [[20th Century Fox]], [[Universal]] en [[Paramount Pictures]], hebben bij gedragen aan veel filmtechnieken, zoals de kleurenfilm en de geluidsfilm. De filmindustrie van de Verenigde Staten zit grotendeels in [[Hollywood]] in de staat Californië. Hier wonen ook veel filmsterren en andere beroemdheden. Oude Amerikaanse films, van de jaren 1920 tot aan de jaren 1960, worden ook aangeduid als de ''Old Hollywood Cinema''. Vaak wordt het jaar 1939 gezien als het hoogtepunt van de Amerikaanse film, toen de epische dramafilm ''[[Gone with the Wind]]'' als beste film werd gezien. Andere bekende films uit het gouden tijdperk van de Amerikaanse film zijn o.a. ''[[King Kong]]'', ''[[The Wizard of Oz]]'', ''[[Citizen Kane]]'' en ''[[West Side Story]]''. De Amerikaanse [[musicalfilm]] was toen het dominante genre. Uit deze tijd komen ook veel van de klassieke films van [[Walt Disney]], die veel betekent voor de technieken in de animatiefilm. Vanaf de jaren 70 gingen filmmakers zich meer richten op [[blockbuster]]s. Dit had met de opkomst van de [[televisie]] te maken. De blockbuster moest ervoor zorgen dat meer mensen naar de bioscoop zouden gaan en bood dingen aan die de televisie toentertijd niet kon bieden. Blockbusters stonden bijvoorbeeld bekend om hun enorme sets en speciale effecten. Bekende voorbeelden van deze films zijn ''[[Indiana Jones]]'', ''[[Star Wars]]'' (beide door [[George Lucas]]) en ''[[Jaws]]''. Veel van deze films hebben tot op de dag van vandaag een grote impact in de populaire cultuur. ===Literatuur=== [[Bestand:Moby_Dick_p510_illustration.jpg|right|220px|thumb|De walvis Moby-Dick, uit het gelijknamige boek van Herman Melville, is waarschijnlijk een van de bekendste figuren uit de Amerikaanse literatuur.]] Al voor de onafhankelijkheid waren er Amerikaanse schrijvers en verhalen, maar deze waren internationaal niet bekend. Tijdens de Amerikaanse Revolutie werden de boeken van [[Benjamin Franklin]] en [[Thomas Paine]] (een Brit die naar de VS verhuisde) bekend. Hierna begon een periode waarin de Amerikaanse literatuur zich vormde met verhalen van [[Washington Irving]] (''[[The Legend of Sleepy Hollow]]'') en de gedichten van [[Edgar Allan Poe]] (''[[The Raven]]''). Poe was de eerste Amerikaanse schrijvers die van zijn gedichten kon leven. Toen de [[romantiek]] de Verenigde Staten bereikten hield men zich meer bezig met activisme en de natuur. De belangrijkste figuren van het [[transcendentalisme]] zijn [[Ralph Waldo Emerson]] en [[Henry David Thoreau]]. Dit maakte de weg vrij voor de Amerikaanse renaissance, met de bekende schrijvers [[Herman Melville]] (''[[Moby-Dick]]'') en [[Nathaniel Hawthorne]] (''[[The Scarlet Letter]]''). Beide boeken zijn voorbeelden van de [[grote Amerikaanse roman]], die de ziel van de Verenigde Staten weergeeft. Later in de 19e eeuw werden dichteres [[Emily Dickenson]] en schrijvers [[Henry James]] en [[Mark Twain]] (''[[De avonturen van Tom Sawyer]]'') bekend. ''[[De hut van Oom Tom]]'' van [[Harriet Baker Stowes]] was de grootste bestseller van de 19e eeuw in Engelstalige literatuur. De 20e eeuw zag schrijvers als [[Theodore Dreiser]], [[Jack London]] en [[Gertrude Stein]]. Tussen de wereldoorlogen werd de [[Lost Generation]] bekend, waartoe de bekendste Amerikaanse schrijvers behoren. Voorbeelden zijn [[F. Scott Fritzgerald]] (''[[The Great Gatsby]]''), [[Ernest Hemingway]] (''[[The Sun Also Rises]]''), [[John Steinbeck]] (''[[East of Eden]]'') en [[William Faulkner]] (''[[The Sound and the Fury]]''). Na de Tweede Wereldoorlog zag men veel dystopische romans opkomen, die een vreselijke toekomst voorspellen, zoals ''[[Fahrenheit 451]]'' van [[Ray Bradbury]]. Daarnaast werden de immigrantenliteratuur van [[Vladimir Nabokov]], de onthullende literatuur van [[Sylvia Plath]] (''[[The Bell Jar]]'') en [[J.D. Salinger]] (''[[The Catcher in the Rye]]''), de fictie van [[Kurt Vonnegut]] (''[[Slaughterhous Five]]'') en [[Harper Lee]] (''[[To Kill a Mockingbird]]'') en de literatuur van minderheden (zoals ''[[The Invisible Man]]'' van [[Ralph Ellison]]) internationaal bekend. Tegenwoordig zijn [[Stephen King]], [[Stephenie Meyer]] en [[Suzanne Collins]] enkele van de bekendste Amerikaanse schrijvers. Daarnaast staan de Verenigde Staten nog bekend om hun [[stripboek]]en. Bekende strips volgen superhelden ''[[Superman]]'' en ''[[Spiderman]]'' en grappige strips, zoals ''[[Garfield]]'' en ''[[Peanuts]]''. ===Werelderfgoed=== In de Verenigde Staten zijn er 24 monumenten, plaatsen en parken die als werelderfgoed zijn aangewezen. Dit zijn: {{Kolommen2 | Kolom1= * [[Mesa Verde National Park]] * [[Yellowstone National Park]] * [[Grand Canyon|Grand Canyon National Park]] * [[Everglades National Park]] * [[Independence Hall]] * [[Kluane]]/[[Wrangell-St. Elias]]/[[Glacier Bay]]/[[Tatshenshini-Alsek]] (gedeeltelijk in Canada) * [[Redwood National Park]] * [[Mammoth Cave National Park]] * [[Olympic National Park]] * [[Historisch Cahokia Mounds]] * [[Great Smoky Mountains National Park]] * [[La Fortaleza]] en de nationale historische site van [[San Juan]] in [[Puerto Rico]] | Kolom2= * [[Vrijheidsbeeld]] * [[Yosemite National Park]] * [[Monticello]] en [[University of Virginia]] in [[Charlottesville]] * [[Chaco-cultuur]] * [[Hawaii Volcanoes National Park]] * [[Taos Pueblo]] * [[Carlsbad Caverns National Park]] * [[Waterton Glacier International Peace Park]] (gedeeltelijk in Canada) * [[Papahānaumokuākea]] * [[Monumentale grondwerken van Poverty Point]] * [[Missies van San Antonio]] * De [[20e-eeuwse architectuur van Frank Lloyd Wright]] }} [[File:Redwood_Creek_Overlook.jpg|center|900px|thumb|Uitzicht op het [[Redwood National Park]]]] ===Eten=== [[File:Carnegie_Deli_Strawberry_Cheesecake.jpg|right|300px|thumb|Een stuk [[cheesecake]]. De cheesecake komt oorspronkelijk uit New York.]] De Amerikaanse keuken is beïnvloedt door de Europese, inheemse en Latijns-Amerikaanse keuken. Ook zijn er veel invloeden van de gerechten, die immigranten uit Azië en Afrika. Internationaal is de Amerikaanse keuken vooral bekend door zijn [[fastfood]]. Bekende gerechten, zoals de [[hotdog]], de [[hamburger]] en de [[milkshake]], zijn hier voorbeelden van. Fastfoodketens als [[McDonald's]], [[Kentucky Fried Chicken]] en [[Burger King]] zijn dan ook internationaal bekend. Ook ketens als koffiehuis [[Starbucks]] zitten in veel landen. De [[cheesecake]] (soort van kwarktaart), de [[brownie]], [[popcorn]], [[cornflakes]] en [[chickenwings]] zijn hierdoor ook internationaal bekend. Het ontbijt is een echte maaltijd met vruchtensap, cornflakes, eieren met spek en pancakes (dat zijn kleine, dikke pannenkoeken met stroop). De lunch is heel weinig; een sandwich, een hamburger of een hotdog en soms een stuk cheesecake (dat is een kwarktaart) of apple pie (appeltaart). Het diner, waar ze ruim een uur mee bezig zijn, is heel veel, vaak met rund- of kippenvlees. Daarbij worden enorme steaks (stuk vlees) zoals de T-Bone (soort steak) gegeten. Als je het in een restaurant niet op kan dan vraag je de serveerster om een doggy bag (dat is een plastic zak waar je het restant in kunt doen voor de hond). Elke streek in Amerika heeft zijn eigen specialiteiten. In Texas zijn veel gerechten beïnvloed door de Mexicaanse keuken. Hierdoor ontstond een combinatie die de [[Tex-Mex]]-keuken wordt genoemd. Voorbeelden van gerechten uit deze keuken zijn [[nacho's]] en [[chili con carne]]. In [[New Orleans]] zijn vis, rijst, en schaaldieren heel beroemd. Mensen die naar Amerika verhuizen (immigranten) hebben hun gerechten meegebracht en vandaar dat je nu in het hele land Italiaanse pizzeria's en Chinese, Griekse of Franse restaurants kunt vinden. ===Muziek=== [[Bestand:Louis_Armstrong_restored.jpg|left|300px|thumb|[[Louis Armstrong]]]] De Verenigde Staten zijn ook de grootste muziekproducer ter wereld. Amerikaanse artiesten zijn daarom ook wereldberoemd. Amerikaanse muziek is beïnvloed door allerlei verschillende culturen uit Europa, Azië, Afrika en Latijns-Amerika. In de jaren 1920 werd onder meer [[jazz]]muziek bekend. [[Ella Fitzgerald]] wordt ook wel de ''Koningin van de Jazz'' genoemd. Jazz komt oorspronkelijk uit New Orleans, maar verspreidde zich door de gehele Verenigde Staten. Een ander belangrijk figuur in jazz is [[Louis Armstrong]]. Ondertussen werd ook de [[country]]muziek bekend. Countrymuziek komt uit de landelijke gebieden van de Verenigde Staten en had [[Johnny Cash]] als belangrijkste figuur. De bekendste Amerikaanse artiest is waarschijnlijk [[Elvis Presly]]; ''the King of Rock 'n Roll''. Hij is nog altijd een cultureel icoon. Zijn muziek is kenmerkend voor de jaren 50 en 60. In de jaren 50 ontstond de 'Motown-sound'. Dit is een muzieksoort die vooral werd gemaakt door getinte popsterren zoals [[Stevie Wonder]], [[the Jackson 5]], en [[the Supremes]]. Van the Jackson 5 zou uiteindelijk [[Michael Jackson]] wereldberoemd worden als de ''King of Pop''. Andere bekende Amerikaanse zangers en zangeressen zijn [[Tina Turner]], [[Whitney Houston]], [[Prince]], [[Mariah Carey]], [[Ariana Grande]], [[Janet Jackson]], [[Bob Dylan]], [[Aerosmith]], [[Eminem]], [[Kanye West]], [[Katy Perry]], [[Christina Aguilera]], [[Demi Lovato]], [[Frank Sinatra]], [[Billy Joel]], [[Britney Spears]], [[Lana Del Rey]], [[Lady Gaga]] en [[Billie Elish]]. ===Sport=== [[File:Patriots-Steelers_2005.jpg|right|300px|thumb|Een wedstrijd [[American football]]]] Sport is een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse cultuur. De vier belangrijkste en populairste sporten zijn [[baseball]], [[basketbal]], [[American football]] en [[ijshockey]]. De Verenigde Staten zijn hierdoor een van de weinige landen, waar [[voetbal]] niet echt bekend is. American football is namelijk iets heel anders dan het voetbal dat men in de rest van de wereld kent. Het bekendste Amerikaanse jaarlijkse sportevenement is de [[Super Bowl]], dat de eindwedstrijd is voor NFL Championship Game (voor American football). De Super Bowl is vaak het best bekeken sportevenement van het jaar. Internationaal is het evenement ook bekend vanwege de halfuur-durende show in de pauze, waarbij veel beroemdheden optreden. Andere populaire sporten zijn zaalvoetbal, [[lacrosse]], [[volleybal]], [[rugby]], [[cricket]], [[handbal]] en [[atletiek]]. Autoraces zijn ook populair en worden veel gehouden. Ze trekken veel toeschouwers. Naast de officiële wedstrijden op het beroemde circuit van [[Indianapolis]] worden er ook races gehouden met opgevoerde, supersnelle, opgelapte wagens die in volle vaart op elkaar botsen. Sport speelt ook in het onderwijs een grote rol en er zijn vaak meerdere sportteams op middelbare scholen, hogescholen en universiteiten. Op middelbare scholen wordt nadruk gelegd op sport om een [[studiebeurs]] te krijgen. Student-atleten kunnen namelijk gesponsord worden en op deze manier hoeven ze zelf niet hun kosten om te gaan studeren te betalen (of volledig te betalen). Tussen verschillende scholen zijn er ook vaak wedstrijden. ===Media=== [[File:2012_DNC_day_3_Fox_News_(7959676796).jpg|left|300px|thumb|Vandaag de dag is [[Fox News Channel]] de populairste nieuwszender in de Verenigde Staten. Zij staan bekend om hun nieuwsuitzendingen, praatprogramma's en live-uitzendingen van bijvoorbeeld de presidentsverkiezingen.]] De Verenigde Staten zijn de grootste producent van (televisie)series ter wereld. De Verenigde Staten zijn daarom ook de geboorteplaats van veel televisiegenres, zoals de [[talentenjacht]], de [[realityshow]], de [[soap]] en de [[sitcom]]. Een sitcom is een comedyprogramma dat in een dagelijkse setting (zoals een huishouden of een werkplaats) zit. Sitcoms zijn erg populair in de Verenigde Staten en bekende sitcoms zijn ''[[Friends]]'', ''[[How I Met Your Mother]]'' en ''[[Modern Family]]''. De vier grootste televisienetwerken van de Verenigde Staten zijn [[ABC]], [[NBC]], [[CBS]] en [[Fox]]. Daarnaast zijn er nog televisiezenders die zich speciaal op kinderen ([[Nickelodeon]], [[Disney Channel]] en [[Cartoon Network]]) of jongeren ([[The CW]]) richten. Ook zijn er speciale nieuwszenders waar 24 uur per dag het laatste nieuws wordt uitgezonden, zoals [[CNN]] en [[Fox News Channel]]. Al sinds de jaren 80 zijn er in de Verenigde Staten speciale betaalzenders, zoals [[HBO]]. Sinds 2010 zijn ook de streamingdiensten in opkomst, zoals [[Netflix]], [[Disney+]] en [[Hulu]]. Sinds de 18e eeuw zijn er al kranten en tijdschriften actief in de Verenigde Staten. Nog steeds worden er veel kranten gelezen. De belangrijkste kranten zijn ''[[USA Today]]'', ''[[The Wall Street Journal]]'', ''[[The New York Times]]'' en ''[[The Washington Post]]''. Deze kranten worden verspreid door de gehele Verenigde Staten en sommige landen buiten de Verenigde Staten. Net als in veel andere landen verdienen veel kranten hun geld ook online. Veel staten en steden hebben hun eigen kranten, die veel gelezen worden. Bekende tijdschriften zijn ''[[Time]]'' en ''[[Newsweek]]''. Veel internationaal bekende websites, zoals [[Wikipedia]], [[Google]] en social-medianetwerken, zoals [[Twitter]], [[Facebook]] en [[Instagram]], komen uit de Verenigde Staten. ==Politiek== [[File:Scene_at_the_Signing_of_the_Constitution_of_the_United_States.jpg|right|300px|thumb|De ondertekening van de Amerikaanse grondwet gebeurde op 17 september 1787. Veel landen hebben een grondwet die geïnspireerd is door de Amerikaanse grondwet.]] De Verenigde Staten zijn constitutionele republiek met een presidenteel stelsel. Dit betekent dat het staatshoofd van het land een gekozen president is en het land een grondwet heeft. De [[Amerikaans grondwet]] is de oudste grondwet ter wereld en is aangenomen in 1787. De grondwet verteld de taken van de president, het parlement en het Hooggerechtshof. Daarnaast maakt de grondwet een onderscheidt tussen de taken van de individuele staten en die van de federale (landelijke) overheid. Aan de Amerikaanse grondwet zijn artikelen toegevoegd, die de ''amendementen'' worden genoemd. Dit zijn er in totaal 27 en zijn toevoegingen aan de grondwet. De amendementen hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de slavernij officieel werd afgeschaft en vrouwen kunnen stemmen. De eerste tien amendementen werden tegelijkertijd met de grondwet aangenomen en worden de ''[[Bill of Rights]]'' genoemd. Hierin staan de vrijheden van burgers, waaronder de vrijheid van meningsuiting en het recht op het bezit van wapens. De grondwet is gebaseerd op het idee van de [[trias politici]] van de Fransman [[Montesquieu]]. De politieke macht in de Verenigde Staten is hierdoor gescheiden in drie machten: * De uitvoerende macht, bestaande uit de president en zijn regering. Op statelijk niveau is dit de gouverneur en zijn regering. * De wetgevende macht, bestaande uit het Amerikaans Congres. Op statelijk niveau is dit het congres van die staat. * De rechtsprekende macht, bestaande uit een heel rechtssysteem, waarvan het Hooggerechtshof de hoogste rechter is. Op statelijk niveau is dit het hooggerechtshof van die staat. In de volgende kopjes wordt functie iedere instantie beschreven. ===President en zijn regering=== {{Zie artikel|Lees ook [[president van de Verenigde Staten]] en [[vicepresident van de Verenigde Staten]]}} [[File:President_Joe_Biden_signs_executive_orders_on_health_care_access_and_affordability.jpg|left|300px|thumb|[[Joe Biden]] is sinds 20 januari 2021 de president van de Verenigde Staten.]] De president van de Verenigde Staten wordt internationaal gezien als ''de machtigste man ter wereld''. Aangezien de Verenigde Staten een [[supermacht]] zijn, heeft de president internationaal een belangrijke functie. De president heeft veel macht op het gebied van defensie (het leger) en buitenlandse zaken, maar heeft op binnenlands gebied weinig te zeggen. De president wordt eens in de vier jaar gekozen tijdens de presidentsverkiezingen. Een president mag sinds 1967 zich maar twee termijnen dienen als president. Dit betekent dat een zittend president zich een tweede keer verkiesbaar mag stellen. Als hij/zij dit wint, mag hij/zij dit niet voor een derde keer. Dit is bedacht na het presidentschap van Franklin D. Roosevelt, die maar liefst vier termijnen president was. Een president moet minstens 35 jaar oud zijn, de Amerikaanse nationaliteit hebben en in de Verenigde Staten geboren zijn of één van de ouders moet in de Verenigde Staten geboren zijn. De huidige president van de Verenigde Staten is [[Joe Biden]] namens de Democratische Partij. De ambtswoning van de president is het [[Witte Huis]]. De president wordt gesteund door de vicepresident, een soort van helper van de president. De Amerikaanse grondwet is onduidelijk over wat het vicepresidentschap precies inhoudt, waardoor het per president verschilt. Vaak is de vicepresident een belangrijke adviseur van de president. Daarnaast is vervangt de vicepresident de president bij ziekte of afwezigheid. De vicepresident volgt de president op als president (minstens tot aan de volgende verkiezingen) als de president overlijdt, wordt afgezet of aftreed. In de Amerikaanse geschiedenis zijn 4 presidenten vermoord, 4 presidenten zijn overleden tijdens hun presidentschap en 1 president trad vrijwillig af. In alle gevallen volgende de vicepresident hen op. Naast de vicepresident bestaat de Amerikaanse regering ook uit een verzameling van ministers, adviseurs, ambassadeurs en directeurs van agentschappen. ===Het Amerikaans Congres=== {{Zie hoofdartikel|Amerikaans Congres}} [[Bestand:Capitol,_Washington,_D.C._USA13.jpg|right|300px|thumb|Het [[Capitool]] is de plaats waar het Amerikaans Congres vergaderd.]] Het Amerikaans Congres is de wetgevende macht van de Verenigde Staten. Het congres zetelt in het [[Capitool]] en bestaat uit twee kamers: * Het [[Huis van Afgevaardigden (Verenigde Staten)|Huis van Afgevaardigden]] bestaande uit 435 leden, die iedere twee jaar door middel van verkiezingen worden gekozen. Ieder lid vertegenwoordigt een zogeheten kiesdistrict (een bepaald gebied in de Verenigde Staten). Het Huis van Afgevaardigden stemt als eerste over een wetsvoorstel, waarna het doorgaat naar de Senaat. Naast de 435 leden zijn er nog 6 leden die niet kunnen stemmen over wetten. Deze leden vertegenwoordigen Puerto Rico, Washington D.C., de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans-Samoa, de Noordelijke Marianen en Guam. Enkel leden uit de 50 staten kunnen stemmen. Hoeveel afgevaardigden een staat krijgt hangt af van het aantal inwoners een staat heeft. * De [[Senaat (Verenigde Staten)|Senaat]] bestaande uit 100 leden, waarvan elke twee jaar een derde opnieuw wordt gekozen. Een senator blijft dus normaal zes jaar zitten. Iedere staat stuurt twee senatoren. De Senaat stemt als tweede over een wetsvoorstel. Toch wordt de Senaat als belangrijker gezien, aangezien de Senaat ook benoemingen voor ministers en rechters in het Hooggerechtshof goed moet keuren. De voorzitter van de Senaat is de vicepresident. Hij/zij geeft ook de beslissende stem als 50 senatoren voor en 50 senatoren tegenstemmen. Iedere twee jaar is er de zogeheten [[Election Day]]. Dit is de dag waarop Amerikanen naar de stembus gaan. Iedere twee jaar stemmen zij voor een afgevaardigde in hun kiesdistrict en daarnaast stemmen bepaalde staten in de senatorverkiezingen. Eens in de vier jaar worden op dezelfde dag de presidentverkiezingen gehouden. Politieke campagnes in de Verenigde Staten zijn over het algemeen harder dan in veel Europese landen. De twee dominante politieke partijen in de Verenigde Staten zijn de [[Republikeinse Partij]] en de [[Democratische Partij]]. Daarnaast zijn er nog derde partijen, zoals de [[Libertarische Partij]] of de [[Groene Partij]], maar deze hebben op nationaal niveau haast geen invloed. In de Amerikaanse politiek is de Republikeinse Partij centrumrechts tot extreemrechts en de Democratische Partij centrum tot extreemlinks. Beide partijen hebben zowel extreme als gematigde kandidaten, die soms erg qua standpunten verschillen. Hoewel de gematigden van de partijen vrij weinig van elkaar verschillen, gaat het soms erg hard tussen de partijen. Zo worden de Republikeinen vaak beschuldigt van [[gerrymandering]] en het onderdrukken van stemmen, terwijl de Democraten weer beschuldigt worden van stemfraude. ===Het Hooggerechtshof=== {{Zie hoofdartikel|Hooggerechtshof van de Verenigde Staten}} [[File:Panorama_of_United_States_Supreme_Court_Building_at_Dusk.jpg|left|300px|thumb|Het Hooggerechtshof vergadert in de ''Supreme Court Building'' tegenover het Capitool.]] De derde belangrijke instantie van de Amerikaanse overheid is het hooggerechtshof. Het hooggerechtshof bestaat uit negen rechters. De president kan rechters nomineren en de Senaat keurt deze vervolgens goed of af. Het hooggerechtshof heeft in tegenstelling tot veel andere landen veel invloed in de Amerikaanse politiek. Hoewel de rechters officieel neutraal zijn, is er een scheiding tussen progressieve rechters (vaak in verband gebracht met de Democraten) en conservatieve rechters (vaak in verband gebracht met de Republikeinen). De rechters interpreteren de Amerikaanse grondwet bij belangrijke rechtszaken. Door de [[fillibuster]] in de Amerikaanse Senaat duurt sommige wetgeving erg lang of wordt verworpen. Het hooggerechtshof kan de wet veranderen door te oordelen dat een wet niet grondwettelijk is. Deze rechtszaken zijn onder de Amerikanen over het algemeen goed bekend. Een voorbeeld was de zaak ''[[Roe v. Wade]]'' uit 1973, waardoor [[abortus]] in de gehele VS werd gelegaliseerd. Ook ''[[Obergefell v. Hodges]]'' uit 2015 is een bekende zaak, die het homohuwelijk in de gehele Verenigde Staten legaal maakte. Het hooggerechtshof heeft het recht om eerdere uitspraken terug te draaien, maar dit gebeurd vrij weinig. ===Federalisme=== [[File:Idaho_Capitol_Building.JPG|right|300px|thumb|Het ''state capitol'' van de staat [[Idaho]]. Zoals je ziet lijkt deze erg op het Amerikaans Capitool. Eigenlijk zijn de Amerikaanse staten op precies dezelfde manier georganiseerd als de federale overheid.]] De Verenigde Staten zijn daarnaast nog een [[federatie]]. Een federatie is een verzameling van staten die samen één land vormen. De Verenigde Staten bestaan uit 50 staten, 6 overzeese gebieden en 1 federaal district. De landelijke overheid van de Verenigde Staten alle macht als het op buitenlands beleid en defensie aankomt. Daarnaast heeft de landelijke overheid nog op bepaalde vlakken macht, zoals onderwijs, gezondheidszorg en economie, maar deelt deze met de staten. Iedere staat heeft zijn eigen regering, gouverneur, parlement en hooggerechtshof. Het parlementsgebouw van iedere staat wordt zelfs een ''state capitol'' genoemd. Eigenlijk is de overheid van iedere staat precies zo ingericht als die van de landelijke overheid. De staat [[Nebraska]] is hierop de uitzondering, aangezien het parlement hier slechts uit één kamer bestaat en niet uit twee. Iedere staat heeft ook zijn eigen grondwet. Op sommige vlakken is het onduidelijk of een beslissing genomen moet worden door de landelijke overheid of door de staten zelf. Voordat het Amerikaans Hooggerechtshof oordeelde in de zaak Obergefell v. Hodges was het zo dat het homohuwelijk in bepaalde staten (zoals [[Massachusetts]]) wel toegestaan was, terwijl het in andere staten (zoals [[Georgia]]) niet toegestaan was. Het Amerikaans hooggerechtshof kan dus ook de wetgeving van staten omverwerpen. De zes overzeese gebieden zijn precies zo ingericht als de staten, maar hebben meer zeggenschap over hun eigen zaken. De Amerikaanse overheid is wel verantwoordelijk voor hun bescherming en hun buitenlands beleid. Ook moeten de overzeese gebieden zich aan de Amerikaanse grondwet houden. Aan de andere kant zijn de overzeese gebieden niet vertegenwoordigt in het Amerikaans congres en kunnen niet stemmen op de president. De kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten vormen hierop de uitzondering. Deze worden rechtstreeks door de Amerikaanse overheid bestuurd, aangezien ze onbewoond zijn. Het federaal district Washington D.C. heeft weer minder rechten dan de staten. Het Amerikaans Congres moet namelijk hun budget goedkeuren en regelgeving voor het district veranderen. De inwoners van het district kunnen niet voor het Amerikaans Congres stemmen, maar weer wel voor de president. In voornamelijk Washington D.C. en Puerto Rico zijn er bewegingen om van die gebieden een staat te maken. ===Defensie=== [[File:2010_Moscow_Victory_Day_Parade-6.jpeg|right|300px|thumb|Een militaire parade. Veel Amerikanen zijn trots op hun leger. Militairen en veteranen krijgen ook vaak gratis toegang tot bijvoorbeeld dieren- en pretparken.]] De Verenigde Staten zijn de grootste militaire macht ter wereld. De Amerikaanse president is de leider van het Amerikaans leger, maar de dagelijkse organisatie van het leger loopt via het ministerie van Defensie en het ministerie van Binnenlandse Veiligheid. De Verenigde Staten spenderen het grootste gedeelte van hun budget (maar liefst 36%) aan defensie. Het Amerikaans leger bestaat uit zes takken: * United States Army - dat zich richt op oorlogsvoering op het land. Dit is het oudste en grootste onderdeel van het leger en zo'n 1 miljoen mensen zijn ervan in dienst. * United States Navy - dat zich richt op oorlogsvoering op zee. Voor de marine zijn zo'n 300.000 mensen actief. * United States Air Force - dat zich richt op oorlogsvoering in de lucht. Voor de luchtmacht zijn zo'n 317.000 mensen actief. * United States Marine Corps - dat zich richt op oorlogsvoering aan de kusten en de veiligheid aan oorlogsschepen. Voor deze dienst zijn zo'n 182.000 mensen actief. * United States Coast Guard - dat zich richt op de bescherming van de Amerikaanse kusten. Voor deze dienst zijn zo'n 40.992 mensen actief. * United States Space Force - deze dienst is in 2019 opgericht door president Trump. Het richt zich op (toekomstige) oorlogsvoering in de ruimte. Voor deze dienst zijn zo'n 2.500 mensen actief, waarmee het de kleinste tak van het Amerikaans leger is. Het Amerikaans leger heeft in verschillende oorlogen gevochten, waaronder beide wereldoorlogen, de [[Irakoorlog]] en de [[Vietnamoorlog]]. Een deel van het Amerikaans leger bevindt zich in het buitenland, vanwege missies, maar ook omdat de Verenigde Staten veel basissen in bevriende landen hebben. Zo is er bijvoorbeeld een Amerikaans legerbasis in Polen en eentje in Duitsland. Samen met Canada en een groot aantal Europese landen vormen de Verenigde Staten de [[NAVO]], een militaire samenwerking. Daarnaast zijn er nog militaire samenwerkingen met Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, Taiwan, India en veel landen in Afrika, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika. Het Amerikaans leger beschermt naast de Verenigde Staten ook de landen [[Dominica]], [[Grenada]], de [[Marshalleilanden]], [[Micronesia]] en [[Palau]], aangezien deze landen zelf geen leger hebben. De Verenigde Staten zijn ook een van de landen met [[atoomwapen]]s. Sinds het einde van de [[Koude Oorlog]] zijn de Verenigde Staten bezig dit aantal te verminderen. ==Economie== [[File:Photos_NewYork1_032.jpg|right|300px|thumb|De New York Stock Exchange is gevestigd aan [[Wall Street]] in New York City]] De Verenigde Staten waren vanaf de [[Eerste Wereldoorlog]] tot rond 2015 de grootste economie ter wereld. Tegenwoordig staan de Verenigde Staten op de tweede plaats na de [[Volksrepubliek China]]. Toch zijn de Verenigde Staten nog steeds de belangrijkste economie ter wereld. In de Verenigde Staten betaalt men met de [[Amerikaanse dollar]], dat ook vaak in de internationale handel wordt gebruikt. De Amerikaanse dollar is de belangrijkste munteenheid ter wereld. Internationale beurskoersen en prijzen worden ook vaak in dollars bijgehouden. Het financiële centrum van de Verenigde Staten is New York City, waar de [[New York Stock Exchange]] zit op [[Wall Street]]. Dit is de grootste aandelenbeurs ter wereld. Tegenwoordig zijn de Verenigde Staten een dienstenmaatschappij en veel industrie is verdwenen naar o.a. China. Hierdoor heeft China de rol als grootste producent ter wereld van de Verenigde Staten overgenomen. In de dienstensector is 80% van de Amerikanen werkzaam, 19% is werkzaam in de dienstensector en 1% is werkzaam in de landbouw. De Verenigde Staten zijn het thuisland van veel grote, multinationale bedrijven. Het grootste bedrijf van de Verenigde Staten is supermarktketen [[Walmart]], waar alleen al 2,2 miljoen mensen werken. Andere grote, bekende bedrijven zijn internetbedrijven als [[Amazon]] en [[Google]], software- en elektronicagiganten als [[Microsoft]] en [[Apple]], autofabrikanten [[Tesla]] en [[Ford]], koffiehuis [[Starbucks]], veel fastfoodketens als McDonald's en Burger King, vliegtuigenbouwer [[Boeing]], warenhuis [[Target]], mediagigant [[Disney]], medicijnenfabrikanten [[Johnson & Johnson]] en [[Pfizer]], financiële bedrijven als [[American Express]] en [[PayPal]] en levensmiddelenfabrikant [[PepsiCo]]. De Verenigde Staten zijn een belangrijke handelspartner van haast ieder land. De belangrijkste exportpartners van de Verenigde Staten zijn de [[Europese Unie]], Canada, Mexico en China. De belangrijkste importpartners zijn China, de Europese Unie, Canada, Mexico en Japan. Tussen Canada, Mexico en de Verenigde Staten is er een bepaalde mate van [[vrijhandel]], onder de naam [[NAFTA]]. De Amerikaanse beurzen worden in veel landen vaak in de gaten gehouden, aangezien een economische crisis in de Verenigde Staten vaak ook in de rest van de wereld te voelen is. Dit werd duidelijk tijdens de [[kredietcrisis]] van 2007, die ontstond toen een Amerikaanse bank falliet ging. Hierdoor ontstond twee jaar later de [[Eurocrisis]] in Europa. Jaarlijks gaan er ongeveer een miljoen Nederlanders en Belgen naar Amerika, voor zaken of om er vakantie te vieren. Om dit land binnen te komen dien je verplicht een toestemming aan te vragen om binnen te mogen komen. Deze reistoestemming is het ESTA. Met een ESTA heb je 2 jaar lang toegang tot de Verenigde Staten, waarbij je 90 dagen per bezoek mag verblijven. Belangrijk is wel dat je voor toerisme, zaken of op doorreis bent. Ook mag je hier niet gaan werken en na 10 maart 2011 in de volgende landen zijn geweest: Iran, Irak, Syrië, Soedan, Jemen, Libië of Somalië. ==Externe links== *[http://allespreekbeurten.nl/spreekbeurt-onderwerpen/spreekbeurt-amerika-verenigde-staten Spreekbeurt over de Verenigde Staten] {{Navigatie landen Noord-Amerika}} [[Categorie:Landen]] [[Categorie:Landen van Noord-Amerika]] [[Categorie:Verenigde Staten| ]] [[ca:Estats Units d'Amèrica]] [[de:Vereinigte Staaten]] [[en:United States]] [[eu:Ameriketako Estatu Batuak]] [[es:Estados Unidos]] [[fr:États-Unis]] [[it:Stati Uniti d'America]]'