Veblen-goed
Een Veblen-goed is een product of dienst waarna meer vraag is als de prijs stijgt. Het goed is vernoemd naar de Amerikaanse econoom Thorstein Veblen. Hij bedacht het woord opzichtige consumptie. Dat betekent dat mensen (luxe) goederen kopen om mee te pronken. Zij laten met het product zien dat zij veel geld hebben.
Wet van vraag en aanbod
Normaal gesproken daalt de vraag naar een product/dienst als de prijs stijgt. Om een simpel voorbeeld te geven: een appel. Een appel kost ongeveer 30 cent, waardoor veel mensen de appel willen kopen. Zij zijn namelijk bereid om 30 cent voor een appel te betalen. Stel er is een zeer slechte oogst. In dat geval zijn er veel minder appels, terwijl de vraag hetzelfde blijft. Een appel kan daardoor ineens veel duurder worden. Hierdoor hebben minder mensen hetzelfde over voor de appel. Zij haken af en willen geen appels meer hebben. De vraag naar appels daalt dan.
In de economie wordt dit de wet van vraag en aanbod genoemd. De vraag (van consumenten) naar producten en het aanbod (van producenten) van producten bepalen samen de prijs. Prijsveranderingen hebben een invloed op de vraag naar een product. Normaal gesproken daalt de vraag naar een product als de prijs stijgt. Wanneer de prijs daalt, stijgt juist de vraag naar een product.
Veblen-goederen vormen een uitzondering op die regel.
Wat zijn Veblen-goederen?
Thorstein Veblen zag iets bijzonders: naar veel luxe producten steeg juist de vraag als de prijs steeg. Waarom? Een hoge prijs wordt in verband gebracht met exclusiviteit. Exclusiviteit betekent dat er maar weinig van het product beschikbaar is. Voor de bovenklasse is exclusiviteit belangrijk. Rijke mensen willen (volgens Thorstein) vraag laten zien dat zij rijk zijn. Ook willen zij niet op een feestje komen waar iemand precies dezelfde jurk of hetzelfde horloge heeft als hen. Wanneer een product exclusief is, betekent dat dat er maar weinig van zijn. De kans is dus heel klein dat de ander het ook heeft.
Daarnaast zijn exclusieve producten meestal een stuk duurder. Daardoor kan de persoon laten zien dat hij/zij veel geld heeft. Een Veblen-goed is dus om mee te pronken. Enkele voorbeelden zijn:
- Luxe auto's zoals sportwagens, oldtimers en limited edition-modellen.
- Designerjuwelen zoals kettingen, armbanden en oorbellen.
- Luxe horloges
- Exclusieve kleding en accessoires zoals handtassen.
- Exclusieve wijnen en sterke drank (zoals whiskey).
Ook kunstwerken van beroemde artiesten kunnen als Veblen-goed gezien worden. Die kunstwerken zijn erg gewild en (vaak) erg zeldzaam.
Niet ieder (lux) sieraad of iedere (luxe) handtas is een Veblen-goed. Luxe modemerken verkopen ook luxe producten in grote oplagen. Die producten gelden niet als Veblen-goed. Voor een Veblen-goed te zijn, moet het product ook in beperkte oplage beschikbaar zijn.