Voedselkringloop

Dit is een voorbeeld van een voedselkringloop van een plantje dat wordt opgegeten door een konijn. Het konijn wordt opgegeten door de adelaar. Wanneer de adelaar poept, komt deze poep op de grond terecht en wordt opgegeten door schimmels, bacteriën en bodemdiertjes. Deze maken de poep heel klein en laten het daarna via hun eigen poep weer los in de natuur. Dit wordt via het grondwater weer opgenomen door planten.

In een kringloop blijft iets in een kringetje rondgaan. Wat er ook gebeurt, je komt altijd weer bij het startpunt terug. En je zou het misschien niet verwachten, maar met voedseldeeltjes gaat het ook zo. Je zou denken, je eet iets op, je verbruikt het en het is weg, maar nee. Op verschillende manieren komen de voedseldeeltjes toch weer in de kringloop terug op het startpunt.

Onderdelen van de voedselkringloop

Binnen de voedselkringloop zijn er verschillende onderdelen. Zo bestaan er de:

Producenten (planten)
Consumenten (dieren)
Reducenten (schimmels, bacteriën en kleine bodemdiertjes)

De producenten zijn de makers van voedingsstoffen voor de planteneters. De consumenten eten deze producenten op. Ook kan het zijn dat zij andere dieren eten. De reducenten zorgen ervoor dat alle dode resten van dieren en planten worden opgeruimd en worden omgezet in nieuwe voedingsstoffen voor de planten.

Planteneters en vleeseters

Een pissebed is een bodemdiertje, ze zorgt ervoor dat overblijfselen van dode planten worden omgezet in voedingsstoffen voor nieuwe planten.

Binnen de voedselkringloop bestaan er de:

Carnivoren (vleeseters)
Herbivoren (planteneters)
Omnivoren (alleseters)

Carnivoren eten alleen vlees. Voorbeelden van vleeseters zijn: de adelaar, de leeuw, de tijger, enz.

Herbivoren eten blaadjes, planten en bessen. Voorbeelden van planteneters zijn: konijnen, koeien, varkens, paarden en schapen

Omnivoren noemen wij alleseters omdat zij en vlees en planten eten. De mens is een goed voorbeeld van een omnivoor.

Zelf voedsel maken

Planten zetten zonlicht, koolstofdioxide en water om in zuurstof en suiker. Dit proces noemen we fotosynthese. Planten maken dus hun eigen voedsel.

In de cellen van de plant zitten bladgroenkorrels. Deze zorgen er voor dat de plant zijn groene kleur krijgt. Die bladgroenkorrels nemen zonlicht en koolstofdioxide op. De wortels nemen het grondwater op. Binnen in de plant worden deze stoffen omgezet in suiker wat we glucose noemen. Die suikers zijn goed voor dieren en mensen. Wij eten ook planten. Denk maar aan spinazie of andijvie. Samen met die glucose komt er ook zuurstof vrij in de lucht. Deze zuurstof ademen wij en de dieren weer in omdat wij nou eenmaal zuurstof nodig hebben om in leven te blijven. Planten zijn dus voor heel veel dingen goed!

Hoe werkt de voedselkringloop?

De tijger is een vleeseter (carnivoor).

Een plant draagt voedingsstoffen bij zich (water en glucose). Deze voedingsstoffen zijn belangrijk voor planteneters om te kunnen blijven leven. Wanneer de planteneter (bijvoorbeeld een zebra) deze plant op eet, krijgt deze alle voedingstoffen binnen die de plant bij zich droeg.

Leeuwen zijn carnivoren en eten graag zebra's. Wanneer tijdens de jacht de leeuw een zebra te pakken krijgt, neemt hij de voedingsstoffen over van de zebra en van de plant. Een leeuw heeft vlees nodig om te kunnen overleven. Daarom gaat hij voor de zebra en niet voor het plantje.

Een leeuw poept de onverteerbare resten van de zebra uit. Dit komt op de grond terecht en wordt opgegeten door de bodemdiertjes, schimmels en bacteriën die op de grond leven. De reducenten verwerken de resten van de zebra en poepen hele kleine deeltjes uit. Deze kleine deeltjes zitten bomvol voedingsstoffen voor planten. De planten nemen via hun wortels deze deeltjes uit het grondwater op en zo begint de kringloop weer opnieuw.

Soorten voedselkringlopen

Je hebt in verschillende klimaten (klimaat), verschillende voedselkringlopen. Dit komt doordat er in de verschillende klimaten ook andere dieren leven. In de bossen van het koude Nederland hebben wij geen leeuwen die zebra's opeten en andersom groeien in het warme Afrika niet dezelfde plantjes als in Nederland. Zo is er in elk deel van de wereld weer een andere voedselkringloop. De onderdelen in de voedselkringloop blijven wel hetzelfde dus de planten blijven de producenten, de dieren blijven de consumenten en de schimmels, bacteriën en bodemdiertjes blijven de reducenten. De soorten planten en dieren zijn alleen wat anders.

Als je meer wilt weten over klimaat, klik dan op deze link: https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-het-klimaat/#q=klimaat

Voedselketen

Dit is een voedselpiramide. Hierin kan je de producenten en consumenten ordenen.

Binnen de voedselkringloop bestaat ook de voedselketen. Dit is een schakeling van dieren en/of planten die elkaar opeten. Een voorbeeld van een voedselketen is bijvoorbeeld: rups --> koolmees --> havik. In deze voedselketen eet de koolmees de rups en de havik eet de koolmees. Maar een voedselketen kan ook een stuk langer zijn bijvoorbeeld: waterplant → garnaal → voorn (kleine vis)→ stekelbaars → snoek → adelaar. De adelaar staat in dit geval bovenaan de voedselketen.

Binnen de voedselketen heb je verschillende ordes. In de eerste orde zitten de producenten. In de tweede orde zitten de planteneters. Deze noem je ook consumenten van de eerste orde. In de derde orde zitten vleeseters, bijvoorbeeld een leeuw. Het kan ook zo zijn dat er een vierde orde aan te pas komt. Dit gebeurt bij voorbeeld wanneer de derde orde een kleine vleeseter of alleseter is, bijvoorbeeld een ekster en de vierde orde een grote vleeseter zoals een adelaar. Dan zou de voedselketen er zo uit zien:

1e orde: Producent
2e orde: Consument 1e orde → Rups
3e orde: Consument 2e orde → Ekster
4e orde: Consument 3e orde → Adelaar

Videolinks over de voedselkringloop

Groep 3 & 4: https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-kringloop-in-het-bos/#q=kringloop%20in%20het%20bos

Groep 5 & 6: https://schooltv.nl/video/kringloop-in-het-bos-in-het-bos-wordt-alles-opnieuw-gebruikt/#q=kringloop%20in%20het%20bos

Groep 7 & 8: https://schooltv.nl/video/voedselkringloop-waar-blijven-dode-dieren/#q=Voedselkringloop

Middelbare school: https://schooltv.nl/video/het-ecosysteem-een-hecht-netwerk-van-eten-en-eters/playlist/174/

Bronnen

Boer, M. de, (geen jaar). Voedselketen. Geraadpleegd op 22 januari 2018 via https://www.sciencespace.nl/leven-en-natuur/artikelen/4812/voedselketen

Budenaerts. C. (2015). Voedselkringloop. Geraadpleegd op 1 november 2017 via voedselrelaties.blogspot.nl/p/voedselkringloop.html

Kersbergen, C. & Haarhuis, A. (2015). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum: Coutinho

Schooltv (2017). Nieuws uit de natuur: kringloop in het bos. Geraadpleegd op 3 november 2017 via https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-kringloop-in-het-bos/#q=kringloop%20in%20het%20bos

Schooltv (2017). Kringloop in het bos: in het bos wordt alles opnieuw gebruikt. Geraadpleegd op 3 november 2017 via https://schooltv.nl/video/kringloop-in-het-bos-in-het-bos-wordt-alles-opnieuw-gebruikt/#q=kringloop%20in%20het%20bos

Schooltv (2017). Voedselkringloop: waar blijven dode dieren. Geraadpleegd op 3 november 2017 via https://schooltv.nl/video/voedselkringloop-waar-blijven-dode-dieren/#q=Voedselkringloop

Schooltv (2017). Het ecosysteem: een hecht netwerk van eten en eters. Geraadpleegd op 3 november 2017 via https://schooltv.nl/video/het-ecosysteem-een-hecht-netwerk-van-eten-en-eters/playlist/174/

Schooltv (2017) Nieuws uit de natuur: het klimaat. Geraadpleegd op 3 november 2017 via https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-het-klimaat/#q=klimaat

TULE (2017). Kerndoel 40 Oriëntatie op jezelf en de wereld. Geraadpleegd op 2 november 2017 via https://tule.slo.nl/OrientatieOpJezelfEnWereld/F-L40.html]

10 voor biologie (2017) 41.6.1 Voedselkringlopen.