Zuren

Zuur?

Alle stoffen zijn zuur, sommige een beetje andere enorm. Je hebt maagzuur, citroenzuur en zure regen. Maar ook gewone stoffen als cola, melk en koffie. Maar wat is zuur?

Het is eigenlijk heel makkelijk. Het zijn gewoon waterstofionen. Dat klinkt wel simpel, maar hoe zien ze eruit? Op heel veel stoffen (dus op de moleculen) zitten waterstofionen. Als je de moleculen oplost, laten de waterstofionen los en gaan ze in de oplossing zitten. Bij sommige stoffen gaan de waterstofionen heel snel en gelijk allemaal in de oplossing gaan zitten. Maar bij andere stoffen gaan er maar een paar waterstofionen in de oplossing zitten. Dat is het verschil tussen een zwak zuur en een sterk zuur. Sterke zuren zijn gevaarlijk!

IJzer, roest en zuur

IJzer haal je uit de grond, je smelt het om en je kunt er van alles van maken. Maar ijzer kan niet tegen zuurstof. Dan gaat het roesten. Dan valt het uit elkaar. De enige manier om ijzer tegen roest te beschermen, is het beschermen tegen zuurstof, wat je kunt doen door er verf of lak overheen te doen.

Maar eerst moet het ijzer echt roestvrij zijn. Dan komt het zuur weer in het spel. IJzer kun je met zuur ontroesten. De zuurstof in de roest reageert met het zuur en verdwijnt. Dan komt het ijzer er weer roestvrij uit.

Maar als ijzer te lang in zuur hangt, verdwijnt niet alleen de roest, maar verdwijnt het ijzer ook.

Soorten zuur

Zoutzuur

Zoutzuur is een oplossing van waterstofchloride in water. Dit zuur kookt bij 48 graden en het smeltpunt is 26 graden onder nul. Bij een hete dag in de Sahara zal dit spulletje dus verdampen, want daar kan het meer dan vijftig graden worden! Verder is het oplosbaar in water en is het kleurloos. Wist je trouwens dat je maagzuur eigenlijk ook zoutzuur is?

Zoutzuur wordt voor de volgende dingen gebruikt:

• staal schoonmaken
• er zit een heel klein beetje zoutzuur in het water in zwembaden

Salpeterzuur

Salpeterzuur kun je in bepaalde invalshoeken vergelijken met zoutzuur. Net als zoutzuur is ook salpeterzuur oplosbaar in water en bovendien kleurloos. Het bevriest bij -42 graden en kookt bij 86 graden, dus eerder dan water. Het verdampt dus als je dit in kokend water gooit. Doe dit maar niet thuis, het is levensgevaarlijk.

Salpeterzuur wordt voor de volgende dingen gebruikt:

• voor verf
• bij explosieven

Waterstoffluoride

Dit zuur kun je ook wel vloeizuur noemen. Dit zuur is zwakker dan de vorige twee zuren die we hebben behandeld. Het smelt bij -83°C en kookt bij 19,5°C. Dus in een huiskamer van ongeveer 20 graden zal dit zuur al verdampen!

Waterstoffluoride wordt voor de volgende dingen gebruikt:

• om aluminium en uranium schoon te maken
• als oplosmiddel

Melk

Jawel, je leest het goed, ook melk is zuur! Nu je het leest klinkt het misschien een beetje raar, maar het is waar. Je kunt het merken als je je glas melk te lang buiten de koelkast laat staan! Er komen dan klontjes in en het stinkt en dan wordt het duidelijk zuur!

Melk wordt voor de volgende dingen gebruikt:

• om te drinken
• om diverse gerechten (zoals pannenkoeken) te maken

Proefjes

Schoonmaken met zuur

Je hebt nodig:

• vies muntje
• cola
• een glas

Vul een glas met cola en doe daar het vieze muntje in en wacht 24 uur. Haal het muntje na 24 uur uit de cola en bekijk het resultaat! Cola is een zuur wat je kunt gebruiken om nikkel schoon te maken.

Als je in het zoutzuur valt...

Let op: doe dit proefje onder begeleiding van je vader of moeder of een andere volwassene! Doe het in ieder geval nooit alleen, hij is levensgevaarlijk!

• plakje vlees
• zoutzuur
• een glas
• rubber handschoenen

Laat je ouders een glas vullen met zoutzuur en doe er het plakje vlees in en wacht een tijdje. Na een tijdje zul je zien, dat het stukje vlees grotendeels (of zelfs helemaal) is opgelost. Je weet nu wat er gebeurt als je in het zoutzuur valt... mocht je ooit de kans krijgen doe dit dan alsjeblieft niet!