Brontekst bekijken van Ulysses (boek)

{{werk|{{Gebruiker:Mike1023/Handtekening}}}}
{{Infobox boek
| titel              = Ulysses
| afbeelding         = UlyssesCover.jpg
| ander formaat      = 
| alternatieve titel =
| schrijver          = [[James Joyce]]
| taal               = [[Engels]]
| land               = {{IE}}
| genre              = [[Modernisme]]
| datum              = 1922
| isbn               =
| uitgever           =
| bijzonderheden     =
| tekst              =
}}
'''Ulysses''' is een roman van de Iers-Britse schrijver [[James Joyce]]. Het boek behoort tot een van de meest bestudeerde werken in de wereldliteratuur. Joyce publiceerde het boek in 1922. In hetzelfde jaar publiceerde [[T.S. Eliot]] zijn gedicht ''[[The Waste Land]]''. 1922 wordt daarom als het hoogtepunt van de [[modernisme|modernistische literatuur]] gezien. ''Ulysses'' wordt soms een samenvatting van de gehele beweging genoemd. 

Het boek vertelt het verhaal van Leopold Bloom, die een tocht maakt door [[Dublin]]. Bloom wil niet naar huis gaan naar zijn vrouw, Molly, en loopt daarom door de straten van Dublin. Zijn vrouw staat op het punt om een affaire aan te gaan met een andere man. Naast Leopold Bloom gaat het verhaal ook over de kunstenaar Stephen Dedalus (een personage uit ''[[Een portret van de kunstenaar als jongeman]]'') en ook komt Leopolds vrouw in het laatste hoofdstuk aan het woord. Het gehele boek vindt plaats in één dag en volgt de structuur van de ''[[Odyssee]]'' van [[Homerus]]. Daarnaast bevat het boek veel verwijzingen naar de literatuur en mythologie en spelen de Ierse geschiedenis, religie en seksualiteit een belangrijk rol in het boek. 

Het boek is erg [[experimenteel]]. Zo gebruikt Joyce veel [[symbool|symbolen]], verschillende literaire technieken, [[allusie]]s, [[parodie]] en [[woordspeling]]en. Zo probeert Joyce in het hoofdstuk ''Oxen of the sun'' de evolutie van Engelse [[proza]] te imiteren. Het laatste hoofdstuk ''Penelope'' heeft daarentegen haast geen leestekens en laat de gedachtestroom van Blooms vrouw zien, een techniek die [[stream of consciousness]] wordt genoemd. 

==Samenvatting==
{{verhaal}}
===Deel 1: Telemachia===
[[File:James_Joyce_Tower_01.JPG|right|300px|thumb|De Sandycove Martello-toren staat tegenwoordig bekend als het [[James Joyce Tower and Museum]].]]
[[File:IMG_SandymountStrabd1461.jpg|right|300px|thumb|[[Sandymount Strand]], waar Stephen een wandeling maakt in ''Proteus''.]]
'''Episode 1: ''Telemachus'''''<br>
Om 8 uur 's ochtend gaat Buck Mulligan samen met Stephen Dedalus naar het dak van de [[James Joyce Tower and Museum|Sandycove Martello]]-toren. De twee mannen wonen in de toren van het voormalige fort. Mulligan en Stephen krijgen ruzie met elkaar. Stephens moeder is namelijk kort geleden overleden en Mulligan maakte daar een nare opmerking over. Mulligan heeft echter een vriend uitgenodigd, Haines, aan wie Stephen een hekel heeft. De drie mannen eten samen [[ontbijt]] en lopen langs de kust. Mulligan wil dat Stephen de sleutel van de toren aan hem geeft. Ook wil hij een [[lening]] van Stephen. De drie mannen gaan hun eigen weg, maar besluiten om 12.30 uur af te spreken in een [[kroeg]] (''The Ship''). Als Stephen wegloopt, denkt hij erover na om 's avonds niet terug te keren. 

'''Episode 2: ''Nestor'''''<br>
Stephen gaat vervolgens naar de school waar hij leraar is. Tijdens de geschiedenisles geeft hij les over de overwinning van generaal [[Pyrrhus van Epirus]]. De leerlingen zijn niet geïnteresseerd in de geschiedenis, waarna Stephen een les in [[poëzie]] geeft. Hij vertelt hierna een raadsel dat niemand echt lijkt te begrijpen. De leerlingen gaan naar de hockeyles, maar één student (Cyril Sargent) blijft achter om [[algebra]] te oefenen. Vervolgens gaat Stephen naar het schoolhoofd, Garrett Deasy, die overtuigd [[unionisme|unionist]] is. Deasy heeft een brief over [[mond-en-klauwzeer]] geschreven en Stephen moet die laten drukken door een krant. De twee mannen hebben een discussie over de Ierse geschiedenis, waarbij Deasy enkele [[antisemitisme|antisemitische]] opmerkingen maakt. Stephen verlaat vervolgens het kantoor van het schoolhoofd. 

'''Episode 3: ''Proteus'''''<br> 
Als Stephen aan [[Sandymount Strand]] loopt, volgt de lezer de gedachten van Stephen. Hij denkt tijdens zijn wandeling aan geschiedenis, tijd, religie, filosofie, poëzie, maar ook de dood van zijn moeder. Hij ligt tussen enkele rotsen, ziet een hond plassen en een Franstalig koppel voorbijlopen. De gedachten van Stephen veranderen vaak plotseling en bevatten willekeurige citaten en anderstalige zinnen. De omgeving van Stephen beïnvloed zijn gedachten. 

In dit hoofdstuk laat Joyce de ''[[stream of consciousness]]'' vanuit een mannelijk perspectief zien. Hierdoor heeft ''Proteus'' de reputatie als een van de moeilijkste hoofdstukken in ''Ulysses''.

===Deel 2: Odyssey===
[[File:Ulysses_undertaker.jpg|right|300px|thumb|Een van de bedrijven die in de ''Ulysses'' genoemd worden.]]
'''Episode 4: ''Calypso'''''<br>
Het is opnieuw acht uur 's ochtends als Leopold Bloom aan zijn ontbijt zit. Bloom is een verkoper van Joodse afkomst. Hij besluit om naar de [[slager]] te lopen om schapennieren te kopen. Vervolgens besluit hij ontbijt te maken en brengt de post naar zijn vrouw, Molly. Molly ligt nog steeds op bed en neemt de post door. Een van de brieven is van Blazes Boylan, haar concertmanager. Boylan en Molly hebben een affaire. Ook leest hij een brief van zijn dochter, Milly, voor een [[fotostudio]] probeert te openen. De episode eindigt als Bloom een verhaal leest om het toilet.

'''Episode 5: ''Lotus Eaters'''''<br>
Bloom gaat naar het postkantoor op [[Westland Row]]. Hij moet steeds denken aan zijn vrouw die later die dag vreemd zal gaan. Bij het kantoor krijgt hij een brief van Martha Clifford. Die heeft een brief geschreven aan hem onder zijn [[pseudoniem]] (Henry Flower). Op straat ontmoet hij een bekende, maar een [[tram]] onderbreekt de ontmoeting. Hij leest de brief van Marta Clifford en verscheurt hem in een steegje. In de brief [[flirten|flirt]] Martha met Bloom, wat duidt op een geheime affaire. Vervolgens bezoekt hij een katholieke kerk, waar net een dienst bezig is. Bij een [[apotheker]] koopt hij zeep. Nadat hij een andere bekende tegen het lijf loopt, gaat hij naar het [[badhuis]] voor een bad.
[[File:Crossglasnevin.jpg|right|300px|thumb|Het hoofdstuk ''Hades'' vindt grotendeels plaats op de Glasnevin Cemetery]]
'''Episode 6: ''Hades'''''<br>
Bloom zit in een wagen van een [[begrafenis]]stoet. Paddy Dignam is namelijk overleden en zijn begrafenis is die dag. Bloom ziet onder andere Stephen en Blazes Boylan. In de wagen heeft hij een gesprek over de dood, zoals vormen van begrafenissen en het leven na de dood. Ook doen de aanwezigen samen herinneringen op. Bloom denkt tijdens de dienst ook steeds aan de dood. Bloom is namelijk enkele jaren daarvoor zijn zoon, Rudy, verloren. Ook heeft zijn eigen vader [[zelfmoord]] gepleegd. Tijdens de dienst ziet hij ook een mysterieuze man in een regenjas. Uiteindelijk besluit Bloom om niet meer aan de dood te denken. Hij begint meer over het leven na te denken. In dit hoofdstuk voelt Bloom zich ook meer verbonden met de mensen om hem heen, waardoor hij zich minder geïsoleerd voelt. Zijn confrontatie met de dood zorgt voor een verbinding met de wereld van de levenden.

'''Episode 7: ''Aeolus'''''<br> 
Bloom gaat naar de redactie van ''Freeman's Journal'' om een [[advertentie]] te plaatsen. Ondertussen komt ook Stephen aan bij de redactie om Deasy's brief in te dienen. De twee mannen ontmoeten elkaar echter niet. Bloom is uiteindelijk onsuccesvol in het plaatsen van de advertentie. 

Dit hoofdstuk bestaat uit korte fragmenten die onderbroken worden door titels van krantenartikelen. In het hoofdstuk demonstreert Joyce enkele [[retorica|retorische]] technieken.

'''Episode 8: ''Lestrygonians'''''<br>
[[File:National_Library_of_Ireland_2011.JPG|300px|thumb|right|De [[Nationale Bibliotheek van Ierland]]]]
Bloom dwaalt vervolgens over de straten van Dublin. Het middaguur breekt aan en heel de stad gaat [[lunch]]en. Terwijl Bloom besluit waar hij gaat eten, komt hij een oude geliefde tegen. Ook hoort hij nieuws over de zwangere Mina Purefoy en helpt een blinde jongen oversteken. Hij wil eerst in het Burton Hotel eten, maar wordt misselijk van de mensen daar. Zij eten namelijk als dieren. Hierdoor besluit Bloom om naar de Davy Byrne's pub, waar hij eten bestelt. Na de lunch gaat hij naar het museum. Hij ziet echter Boylan in de verte en vlucht in paniek de passage in. 

In dit hoofdstuk denkt Bloom steeds aan eten en maakt hier theorieën over. Zo denkt hij aan [[vegetarisme]] en wat de goden en godinnen zouden eten.

'''Episode 9: ''Scylla and Charybdis'''''<br>
Stephen gaat naar de [[Nationale Bibliotheek van Ierland|Nationale Bibliotheek]]. Hier heeft hij een gesprek met enkele geleerden over [[William Shakespeare]]. Stephen probeert zijn theorie te verdedigen dat al zijn toneelstukken zijn gebaseerd op gebeurtenissen en personen uit Shakespeares leven. Volgens Stephen zou Shakespeares vrouw, [[Anne Hathaway (Shakespeare)|Anne Hathaway]], [[overspel]] hebben gepleegd. Dat trauma zou Shakespeare gebruiken in verschillende toneelstukken, waaronder ''[[Hamlet]]''. Buck Mulligan arriveert bij de Nationale Bibliotheek met een [[telegram]]. Hij vertelt dat de lunchafspraak bij ''The Ship'' niet doorgaat. Later komt ook Bloom binnen die een oudere kopie zoekt van de [[advertentie]] die hij wil plaatsen. Hij komt Stephen en Mulligan tegen.

'''Episode 10: ''Wandering Rocks'''''<br> 
[[File:Grattan_Bridge_%5E_Buildings_along_Ormond_Quay_Upper_-_geograph.org.uk_-_3688614.jpg|right|300px|thumb|Het Ormond Hotel is het witte gebouw op de foto. Hier vindt het hoofdstuk ''Sirens'' plaats.]]
Dit hoofdstuk is een verzameling van 19 korte fragmenten. Die fragmenten beschrijven het leven van enkele oude en nieuwe personages in Dublin. Bloom en Stephen komen slechts kort voor in de fragmenten.

'''Episode 11: ''Sirens'''''<br>
Bloom gaat samen met Stephens oom een hapje eten in het Ormond hotel. In het hotel probeert Blazes Boylan om Molly te verleiden. In dit hoofdstuk speelt muziek een belangrijke rol. Bloom luistert naar gezang en probeert om een brief aan Martha Clifford te schrijven.

'''Episode 12: ''Cyclops'''''<br> 
Een naamloos personage zit met zijn vrienden in een [[taverne]]. Een van die vrienden is "the Citizen" die een ''Fenian'' is. Dat betekent dat hij lid is van de [[Irish Republican Brotherhood]], een Ierse republikeinse organisatie Ierland onafhankelijk wil maken. The Citizen heeft echter een zeer nauwe definitie wat betekent om Iers te zijn. Hierdoor is hij erg [[xenofobie|xenofoob]] en [[antisemitisme|antisemitisch]]. Bloom (die zelf Joods is) komt de taverne binnen. The Citizen maakt enkele nare opmerkingen over Bloom. Aan het einde herinnert Bloom the Citizen eraan dat zijn redder ([[Jezus Christus]]) ook Joods was en verlaat de taverne. The Citizen gooit nog een koekje naar het hoofd van Bloom, maar mist. 

Het hoofdstuk staat bekend om zijn lange zinnen met veel vakjargon en overdreven formele taal. Soms wordt er zelfs rechtelijke en politiek taal gebruikt die niet past hij de situatie. In de taverne worden onder andere politiek, Ierse mythologie en religie gesproken.

'''Episode 13: ''Nausicaa'''''<br> 
[[File:Sandymount_Sundown.jpg|right|300px|thumb|De rotsen van Sandymount Strand bij zonsondergang.]]
Op Sandymount Strand zit de jonge Gerty MacDowell op de rotsen. Zij is op het strand met haar twee vrienden (Cissy en Edy) en hun drie kinderen (Tommy, Jacky en een baby). Gerty denkt op het strand aan de liefde. Haar ideeën over liefde en vrouwelijkheid zijn erg beïnvloed door romantische boeken. In de verte staat Bloom naar haar te kijken. Gerty besluit met hem te flirten en is benieuwd of hij een vrouw heeft. Bloom denkt echter alleen aan seks. Na het vuurwerk verlaat Gerty het strand. Hij ziet dan Gerty een lam been heeft. Bloom besluit daarna om Mina Purefoy in het ziekenhuis op te zoeken. 

Het is onduidelijk hoeveel van het hoofdstuk verteld wordt door Gerty en in hoeverre het Blooms fantasie is. Veel mensen geloven dat het hoofdstuk een soort van [[dialoog]] is. Hierbij wisselt het verhaal zich steeds tussen de perspectieven van Gerty en Bloom. Volgens Joyce vond alles echter plaats in Blooms hoofd. Het hoofdstuk is ook een verwijzing naar de openbaring van Stephen Dedalus in het derde hoofdstuk.

'''Episode 14: ''Oxen of the Sun'''''<br> 
Bloom bezoekt Mina Purefoy in het ziekenhuis. Zij is op dat moment in [[bevalling]]. In de wachtkamer ontmoet hij de andere gasten, waaronder Stephen. Bloom denkt ondertussen aan zijn eigen kinderen en zijn vrouw. Onderwerpen als [[vruchtbaarheid]], [[anticonceptie]] en [[abortus]] komen ter sprake. Uiteindelijk bezoekt de verpleegster de gasten. Zij vertelt dat Purefoy bevallen is van een zoon. De gasten besluiten de geboorte te vieren in de kroeg. 

Het hoofdstuk staat bekend om zijn verschillende stijlen. Die stijlen tonen de ontwikkeling van de Engelse [[proza]] van de [[Angelsaksen]] tot Joyces tijd. Joyce vergelijkt die ontwikkeling met de ontwikkeling van een [[embryo]]. In het hoofdstuk aapt Joyce de stijlen van zo'n 30 beroemde Engelstalige schrijvers na, waaronder [[Thomas Malory]], [[John Bunyan]], [[Daniel Defoe]], [[Laurence Sterne]], [[Charles Dickens]] en [[Thomas Carlyle]]

'''Episode 15: ''Circe'''''<br> 
[[File:Summerhill.jpg|right|300px|thumb|De locatie van het hoofdstuk ''Circe'']]
Stephen en Bloom gaan 's nachts elk hun eigen weg. Zij bezoeken beide prostitués en hebben last van [[hallucinatie]]s. Die hallucinaties vertellen meer over de angsten en verlangens van beide personages. Uiteindelijk komt Bloom Stephen tegen. Hij besluit om Stephens geld te bewaren. In een hallucinatie ziet Stephen het rottende lichaam van zijn overleden moeder voor zich. Hij schrikt hiervan, sloopt een [[kroonluchter]] met zijn wandelstok en ontvlucht de kamer. Bloom betaalt voor de kroonluchter en gaat Stephen achterna. Stephen heeft ondertussen op straat een discussie met een Engelse soldaat over de toenmalige Britse koning [[Eduard VII van het Verenigd Koninkrijk|Eduard VII]]. Stephen beledigt de koning, waarna de soldaat hem in zijn gezicht slaat. De politie moet komen om de massa te bedwingen. Als Bloom Stephen probeert te kalmeren, ziet hij zijn eigen overleden zoon (Rudy) voor zich. 

''Circe'' is het langste hoofdstuk in ''Ulysses''. Het hoofdstuk is geschreven als een script voor een [[toneelstuk]]. De realiteit wordt steeds (abrupt) onderbroken door de hallucinaties van Bloom en Stephen. Hierdoor is soms moeilijk te bepalen wat echt is en wat in het hoofd van Stephen/Bloom gebeurt.

===Deel 3: Nostos===
'''Episode 16: ''Eumaeus'''''<br> 
[[File:Butt_Bridge_-_Dublin,_Ireland_-_August_18,_2017.jpg|right|300px|thumb|[[Butt Bridge]] in Dublin]]
Bloom gaat met Stephen naar een [[schuilplaats]] dichtbij [[Butt Bridge]]. Hier begint Stephen zich weer normaal te gedragen. Zij ontmoeten hier de dronken matroos Murphy. In het hoofdstuk worden de [[identiteit]]en van Bloom, Stephen en Murphy vaak met elkaar verward.

'''Episode 17: ''Ithaca'''''<br>
Bloom neemt Stephen mee naar zijn huis. Hier praten zij over hun verschillen. Stephen denkt erover om zijn verhalen te publiceren. Ook biedt Bloom aan dat Stephen die nacht bij hem blijft slapen. Stephen weigert dat aanbod en verlaat hem. Uiteindelijk gaat Bloom naar zijn slaapkamer, waar zijn vrouw (Molly) al in bed ligt. Zij wordt wakker en vraagt hem wat hij gedaan heeft die dag. 

'''Episode 18: ''Penelope'''''<br> 
In het laatste hoofdstuk krijgt de lezer een kijkje in het hoofd van Molly Bloom. Zij ligt in bed naast haar man. Haar gedachten worden direct weergegeven zoals die in haar hoofd voorkomen. Ze denkt aan Bloom, Boylan, haar zangcarrière en haar jeugd in [[Gibraltar]]. Die gedachten worden steeds onderbroken door dingen die om haar heen gebeuren. Zo hoort ze een [[stoomtrein]] fluiten en denkt dat ze moet plassen. Ze denkt aan haar affaire met Boylan. Op dat moment komt ineens haar trouwbelofte aan Bloom in haar hoofd voor: "yes I said yes I will Yes" (Ja zei ik ja ik wil ja). 

''Penelope'' is een van de beroemdste hoofdstukken uit ''Ulysses''. Het hoofdstuk is geschreven met (bijna) geen punten en komma's in lange alinea's die pagina's lang zijn.

==Personages==

==Ontstaan==
===Invloeden===

===Schrijven===

===Publicatie===

==Analyse==
===Titelverklaring===
''Ulysses'' is de [[Latijn]]se naam voor de ''[[Odyssee]]'' van de Oudgriekse dichter [[Homerus]]. In het Engels wordt dat werk ook soms onder de Latijnse naam uitgegeven. De ''Odyssee'' is een lang [[epiek|episch]] gedicht over de reis van de Griekse [[Odysseus]] na de [[Trojaanse Oorlog]]. Het gedicht is een vervolg op de ''[[Ilias]]'', waarin die oorlog beschreven wordt. Odysseus keert in de ''Odyssee'' terug naar zijn thuiseiland [[Ithaka]], maar krijgt onderweg te maken met verschillende obstakels. Hierdoor doet hij er tien jaar over om zijn vrouw ([[Penelope (mythologie)|Penelope]]) terug te zien. 

In ''Ulysses'' verwijst Joyce vaak naar het gedicht van Homerus. Ieder hoofdstuk verwijst bijvoorbeeld naar een hoofdstuk van de ''Odyssee''. Waar het gedicht van Homerus monsters, goden, stormen en schipbreuken bevat, speelt Joyces verhaal zich af tijdens een normale dag in Dublin. Waar Odysseus de held van de ''Odyssee'' is, is Leopold Bloom de held van ''Ulysses''. In plaats van een heroïsch persoon is Bloom juist een doodnormale man. 

===Structuur en stijl===
''Ulysses''  bestaat uit 18 hoofdstukken verdeeld over drie delen. De hoofdstukken hebben in Joyces tekst geen naam. Literatuurwetenschappers hebben echter ieder hoofdstuk vernoemd naar een episode uit de ''Odyssee''. Die namen worden ook vaak gebruikt om duidelijk te maken over welk hoofdstuk het gaat. Niet ieder hoofdstuk van de ''Odyssee'' komt ook voor in ''Ulysses''. De ''Odyssee'' heeft immers 24 hoofdstukken. Daarnaast komen zij niet in dezelfde volgorde als de ''Odyssee'' voor. 
[[Bestand:Revolutionary Joyce.jpg|right|300px|thumb|[[James Joyce]] in 1918]]
Een van de bekendste technieken uit het boek is de ''[[stream of consciousness]]''. Joyce schrijft in de derde persoon, maar de lezer maakt het verhaal mee door de ogen van Stephen, Leopold en (in het laatste hoofdstuk) Molly. De lezer gebruikt ook de gedachten van de personages te horen. Hij laat de gedachtestroom van de personages zien zoals die in hun hoofd voorkomen. De gedachten van Leopold zijn bijvoorbeeld erg chaotisch. Zo denkt hij aan één ding en denkt vervolgens aan iets anders dan er indirect mee te maken heeft, waardoor hij van het onderwerp wegdrijft. Stephens gedachten zijn juist erg complex. Hieronder is een voorbeeld van de ''stream of consciousness'' in het hoofdstuk Hades:
{{Citaat|He smiled, glancing askance at her mocking eye. The same young eyes. The first night after the charades. Dolphin’s Barn. He turned over the smudged pages. Ruby: The Pride of the Ring. Illustration. Fierce Italian with carriagewhip. Must be Ruby pride of the on the floor naked. Sheet kindly lent. The monster Maffei desisted and flung his victim from him with an oath. Cruelty behind it all. Doped animals. Trapeze at Hengler’s. Had to look the other way. Mob gaping. Break your neck and we’ll break our sides. Families of them. Bone them young so they metempsychosis. That we live after death. Our souls. That’s a man’s soul after he dies. Dignam’s soul...|Fragment uit ''Hades'', zesde hoofdstuk van ''Ulysses''.}}
In bovenstaand fragment zie je dat Leopold naar zijn vrouw kijkt die een boek aan het lezen is (''Ruby: The Pride of the Ring''). Hij analyseert de voorkant van het boek. Op de cover staat namelijk een tekening. In korte zinnen en woordgroepen beschrijft hij die tekening. Aan het einde van het fragment zie je dat Leopold ineens denkt aan wat er met je ziel gebeurd na de dood.

Daarnaast bevat het boek veel verwijzingen naar (klassieke) boeken, filosofen, kunstwerken, historische gebeurtenissen, etc. Sommige van die verwijzingen zijn erg expliciet. Zo wordt in het boek verschillende naar het toneelstuk ''[[Hamlet]]'' van [[William Shakespeare]] verwezen. Mulligan komt in het boek met de volgende theorie: "It is quite simple. He proves by algebra that Hamlet’s grandson is Shakespeare’s grandfather and that he himself is the ghost of his own father." (Het is vrij eenvoudig. Hij bewijst met [[algebra]] dat Hamlets kleinzoon Shakespeares grootvader is en dat hijzelf de geest van zijn eigen vader is). Stephen vertelt dat veel personages in Shakespeares toneelstukken gebaseerd zijn op mensen die hij echt kende. Hamlet was echter op Shakespeare zelf gebaseerd, maar ook de geest van Hamlets vader was op Shakespeare gebaseerd. Hiermee zegt Joyce is eigenlijk dat zijn twee belangrijkste hoofdpersonages (Stephen en Leopold) beide op hem gebaseerd zijn. Stephen is gebaseerd op zijn jongere zelf, terwijl Leopold juist op zijn oudere zelf is gebaseerd. Andere verwijzingen in het boek zijn een stuk minder expliciet. Het zijn [[allusie]]s die de lezer alleen begrijpt of herkent als hij het werk heeft gelezen waar ze naar verwijzen.

Ook maakt Joyce vaak gebruik van [[parodie]]. Sommige scènes kunnen als [[absurd]] of zelfs [[grappig]] beschouwd worden. In het hoofdstuk ''Nausicaa'' parodieert Joyce de stijl van typische [[liefdesroman]]s. Hij doet alsof de situatie overdreven romantisch is door Gerty overdreven romantisch te laten klinken. Gerty's gedachten worden naast Blooms gedachten gezet. Bloom denkt daarentegen alleen aan zijn eigen genot.

===Schema van Gilbert===
In 1920 erkende Joyce een brief aan zijn vriend, Carlo Linati, dat zijn boek erg lang was. Lezers moesten volgens hem een hulpstuk nodig hebben om de teksten beter te begrijpen en te appreciëren. Nog voordat hij het boek afgeschreven had, maakte hij een schema om lezers te helpen. Dat schema staat bekend als het ''schema van Linati''. Later ontstonden er ook nog andere schema's. Het beste voorbeeld is ''schema van Gilbert'', vernoemd naar Stuart Gilbert. In 1930 gaf Joyce toestemming aan Joyce om zijn schema te publiceren. Veel kopieën van ''Ulysses'' bevatten nog altijd dit schema.<ref>{{Citeer bron |url= https://www.ulyssesguide.com/schema |titel= The schema |auteur= Ulysses Guide |uitgever= |datum= zonder datum }}</ref>

Hieronder zie je een Nederlandse vertaling van het ''schema van Gilbert''.<ref>{{Citeer bron |url= https://en.wikipedia.org/wiki/Gilbert_schema_for_Ulysses |titel= Gilbert schema for Ulysses |auteur= Wikipedia |uitgever= |datum= zonder datum }}</ref> De namen van de episodes hebben echter de Engelse naam. Bij sommige namen en begrippen staan stippellijntjes met vraagtekens (?). Door op de stippellijntjes te staan krijg je iets meer context of uitleg over de naam of het begrip.

{| class="wikitable"
|-
! Titel
! [[Scène]] 
! [[Uur]]
! [[Orgaan]]
! [[Kleur]]
! [[Symbool]]
! [[Kunst]]
! Techniek
|-
| {{wbwoord|1|''[[Telemachus]]''}}
| De toren
| 8.00 
| -
| [[Wit (kleur)|Wit]] / [[goud]]
| Erfgenaam
| [[Theologie]]
| [[Vertelling]] (jong)
|-
| {{wbwoord|2|''[[Nestor (mythologie)|Nestor]]''}}
| De school
| 10.00
| -
| [[Bruin]]
| [[Paard]]
| [[Geschiedenis]]
| {{wbwoord|19|[[Catechismus]] (persoonlijk)}}
|-
| {{wbwoord|3|''[[Proteus (mythologie)|Proteus]]''}}
| Het strand
| 11.00
| -
| [[Groen]]
| [[Tij]]
| {{wbwoord|20|[[Filologie]]}}
| [[Monoloog]] (mannelijk)
|-
| {{wbwoord|4|''[[Kalypso|Calypso]]''}}
| Het huis
| 8.00
| [[Nier]]
| [[Oranje (kleur)|Oranje]]
| [[Nimf]]
| [[Economie]]
| Vertelling (volwassen)
|-
| {{wbwoord|5|''[[Lotofagen|Lotus Eaters]]''}}
| Het bad
| 10.00
| [[Geslachtsorgaan|Genitaliën]]
| -
| {{wbwoord|21|[[Eucharistie]]}}
| [[Botanie]] / [[scheikunde]]
| {{wbwoord|22|[[Narcisme]]}}
|-
| {{wbwoord|6|''[[Hades]]''}}
| De begraafplaats
| 11.00
| [[Hart (lichaam)|Hart]]
| [[Wit (kleur)|Wit]] / [[zwart]]
| [[Huisbewaarder|Bewaarder]]
| [[Religie]]
| {{wbwoord|23|Incubisme}}
|-
| {{wbwoord|7|''[[Aeolus]]''}}
| De krant
| 12.00
| [[Long]]en
| [[Rood (kleur)|Rood]]
| [[Redacteur]]
| [[Retoriek]]
| {{wbwoord|24|[[Enthymeem]]}}
|-
| {{wbwoord|8|''[[Laistrygonen|Laestrygonians]]''}}
| De lunch
| 13.00
| [[Slokdarm]]
| -
| [[Politieagent|Agent]]
| [[Architectuur]]
| {{wbwoord|25|[[Peristaltiek|Peristaltisch]]}}
|-
| {{wbwoord|9|''[[Scylla]] and [[Charybdis (mythologie)|Charybdis]]''}}
| De bibliotheek
| 14.00
| [[Hersenen]]
| -
| [[Stratford-upon-Avon|Stratford]] / [[Londen]]
| [[Literatuur]]
| {{wbwoord|26|[[Dialectiek]]}}
|-
| {{wbwoord|10|''Wandering Stones''}}
| De straten
| 15.00
| [[Bloed]]
| -
| [[Burgerschap|Burgers]]
| [[Mechanica]]
| [[Doolhof|Labyrint]]
|-
| {{wbwoord|11|''[[Sirenen|Sirens]]''}}
| De concertzaal
| 16.00
| [[Oor]]
| -
| [[Barman|Barvrouwen]]
| [[Muziek]]
| {{wbwoord|27|''Fuga per canonem''}}
|-
| {{wbwoord|12|''[[Cycloop|Cyclops]]''}}
| De taverne
| 17.00
| [[Spier]]
| -
| {{wbwoord|29|''Fenian''}}
| [[Politiek]]
| {{wbwoord|28|[[Gigantisme]]}}
|-
| {{Wbwoord|13|''Nausicaa''}}
| De rotsen
| 20.00
| [[Oog]], [[neus]]
| [[Grijs]] / [[blauw (kleur)|blauw]]
| [[Maagdelijkheid|Maagd]]
| [[Schilderkunst]]
| Opzwelling / inkrimping
|-
| {{wbwoord|14|''Oxen of the Sun''}}
| Het ziekenhuis
| 22.00
| [[Baarmoeder]]
| [[Wit (kleur)|Wit]]
| [[Moeder]]s
| [[Medicijn]]en
| Ontwikkeling van een [[embryo]]
|-
| {{wbwoord|15|''[[Circe (mythologie)|Circe]]''}}
| Het bordeel
| 24.00
| {{wbwoord|30|Locomotor apparatus}}
| -
| [[Prostitutie|Prostituee]]
| [[Magie]]
| [[Hallucinatie]]
|-
| {{wbwoord|16|''[[Eumaeus]]''}}
| De schuilplaats
| 1.00
| [[Zenuw]]en
| -
| [[matroos|Matrozen]]
| [[Navigatie]]
| Vertelling (oud)
|-
| {{wbwoord|17|''[[Ithaka|Ithaca]]''}}
| Het huis
| 2.00
| [[Skelet]]
| -
| [[Komeet|Kometen]]
| [[Wetenschap]]
| [[Catechismus]] (onpersoonlijk)
|-
| {{wbwoord|18|''[[Penelope]]''}}
| Het bed
| -
| [[Vlees]]
| -
| [[Aarde (planeet)|Aarde]]
| -
| [[Monoloog]] (vrouwelijk)
|}
{{wbbetekenis|1|Telemachus is de zoon van Odysseus. In de ''Odyssee'' onderneemt hij een reis om zijn vader te vinden. In ''Ulysses'' vertoont Stephen overkomsten met Telemachus. Anders dan Telemachus heeft Stephen juist een slechte band met zijn vader.}}
{{wbbetekenis|2|Nestor is een wijze, oudere koning die Telemachus raadgeeft waar zijn vader is. De rol van raadgever wordt in dit hoofdstuk ingevuld door meneer Deasy die juist erg bevooroordeeld is en zijn eigen interpretatie van geschiedenis heeft.}}
{{wbbetekenis|3|Proteus is een Griekse zeegod die van gedaante kan wisselen. In het hoofdstuk leest men vooral Stephens gedachten die ook erg snel veranderen. De scène vindt ook plaats aan het strand.}}
{{wbbetekenis|4|Kalypso is een nimf die vastzit op een eiland. In de ''Odyssee'' spendeert Odysseus zeven jaar met haar op dat eiland tegen zijn zin. De naam betekent "verstoppen" of "verbergen". Dat is een verwijzing naar de geheime relatie die Molly probeert te verbergen.}}
{{wbbetekenis|5|De Lotofagen (''Lotus Eaters'') zijn een volk uit de ''Odyssee'' die lotosvruchten eten. Door het eten van de vruchten verliezen zij hun verstand. De vruchten zijn een soort van drugs, waar zij verslaafd aan zijn. In ''Ulysses'' probeert Leopold Bloom zelf aan de werkelijkheid te ontsnappen nadat hij ontdekt dat zijn vrouw zal vreemdgaan. Joyce trekt dus een vergelijking tussen het [[escapisme]] van de Lotofagen en dat van Leopold Bloom.}}
{{wbbetekenis|6|Hades is de Griekse god van de onderwereld, waar de doden naartoe gingen. In de ''Odyssee'' bezoekt Odysseus ook de onderwereld om advies van de overleden helderziende [[Tiresias]] te vragen. De titel verwijst naar het feit dat het hoofdstuk tijdens een begrafenis plaatsvindt.}}
{{wbbetekenis|7|Aeolus was een Griekse windgod. In de ''Odyssee'' geeft hij Odysseus een windzak om thuis te raken, maar zijn bemanning opent de zak en zij vliegen weg. In ''Ulysses'' gebruikt Joyce veel opgeblazen taal in dit hoofdstuk. Hij noemt de journalisten ook "windbag journalists" (windzakjournalisten).}}
{{wbbetekenis|8|De Laestrygonen (''Laestrygonians'') zijn een groep [[kannibalisme|kannibalen]] in de ''Odyssee''. In dit hoofdstuk gaat Leopold Bloom lunchen en denkt over eten en het "vretende karakter" van de stad.}}
{{wbbetekenis|9|Scylla en Charybdis waren twee zeemonsters in de Griekse mythologie. In de ''Odyssee'' moet Odysseus hen passeren. De titel verwijst naar de uitdrukking ''laveren tussen Scylla en Charybdis'' (kiezen/zeilen tussen twee gevaren). In het boek staan tegenstellingen centraal. Stephen moet kiezen tussen traditie en originaliteit en tussen geloof en kunst.}}
{{wbbetekenis|10|Dwalende stenen (''Wandering Stones'') verwijst naar de gevaarlijke doorgangen in de ''Odyssee''. In dit hoofdstuk staan losse scènes van Dublin centraal.}}
{{wbbetekenis|11|De Sirenen waren wezens die zich voordeden als mooie vrouwen. Met hun gezang verleidden ze zeelieden om in het water te springen, zodat zij die konden opeten. In dit hoofdstuk spelen muziek en verleiding een grote rol.}}
{{wbbetekenis|12|In de ''Odyssee'' komt de cycloop Polyphemus voor. Hij staat bekend om zijn bekrompen manier van denken. In dit hoofdstuk heeft Bloom een gesprek met een [[xenofobie|xenofobe]] nationalist in een pub die ook bekrompen nadenkt.}}
{{wbbetekenis|13|Nausicaa was een vrouw die Odysseus hielp na zijn schipbreuk. In het hoofdstuk staan seksualiteit en idealisering centraal.}}
{{wbbetekenis|14|De ''Oxen of the Sun'' (Ossen van de zon) zijn de ossen van de Griekse god [[Helios]]. In de ''Odyssee'' breekt er onheil uit, nadat de bemanning van Odysseus enkele ossen slacht. In dit hoofdstuk staan juist het begin van het leven en groei centraal.}}
{{wbbetekenis|15|Circe was een tovenares die mannen in varkens veranderde. In het hoofdstuk spelen betoveringen, hallucinaties en metamorfosen een rol.}}
{{wbbetekenis|16|Eumaeus was de trouwe varkenshoeder van Odysseus. In het hoofdstuk ontmoeten Stephen en Leopold elkaar en rusten samen uit.}}
{{wbbetekenis|17|Ithaka was het thuiseiland van Odysseus. Het hoofdstuk speelt zich af in het huis van Leopold.}}
{{wbbetekenis|18|Penelope was de vrouw van Odysseus. Tijdens zijn twintigjarige afwezigheid blijf zij trouw aan Odysseus. In dit hoofdstuk krijgt de lezer een kijkje in het hoofd van Molly, de vrouw van Leopold. In tegenstelling tot Penelope gaat Molly juist vreemd.}}
{{wbbetekenis|19|Een catachismus is een serie van vragen en antwoorden, vaak in theologische context. In ''Nestor'' gebruikt Joyce een persoonlijke catachismus. Dat verwijst naar de vragen die Stephen als docent aan zijn leerlingen vraagt.}}
{{wbbetekenis|20|Filologie is de wetenschap die dode talen (zoals Oudgrieks en Latijn) bestudeert. Dat doen zij aan de hand van oude teksten. De filologie valt grotendeels onder de taalkunde. Toch kijken filologen ook naar zaken als cultuur, religie en geschiedenis.}}
{{wbbetekenis|21|De eucharistie is een [[sacrament]] in de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Gelovigen ervaren de aanwezigheid van Jezus Christus door het eten van brood en het drinken van wijn. Die twee zaken staan symbool voor het lichaam en het bloed van Jezus.}}
{{wbbetekenis|22|De techniek in dit hoofdstuk is narcisme. Leopold Bloom is vooral met zichzelf bezig en zijn eigen gedachten en emoties. Hierdoor loopt hij dagdromend over straat en sluit zich af van de buitenwereld.}}
{{wbbetekenis|23|De techniek in dit hoofdstuk is incubisme. Leopold Bloom ervaart de weg naar de begraafplaats als een droom of nachtmerrie. De realiteit is in stukken gehakt (zoals bij een droom). De gesprekken over de dood zorgen ook voor benauwdheid.}}
{{wbbetekenis|24|Het hoofdstuk wordt steeds onderbroken door krantenkoppen en bevat veel retorische figuren. Een ethymeem is een retorisch figuur en wordt ook in dit hoofdstuk gebruikt.}}
{{wbbetekenis|25|Peristaltiek is de naam voor de bewegingen die de slokdarm maakt. Blooms gedachten lijken erg op die bewegingen. Ook spelen eten, slikken en verteren een belangrijke rol in dit hoofdstuk.}}
{{wbbetekenis|26|Dialectiek is een filosofische methode. Via een dialoog of debat met tegenovergestelde standpunten wil men een onderwerp beter begrijpen of de waarheid bereiken. Het hoofdstuk is dialectisch, omdat Stephens gedachten vol tegenstellingen zitten.}}
{{wbbetekenis|27|Een begrip uit de muziek. Een deel van de melodie wordt later herhaald door iets wat men dan inzet. Het hoofdstuk is op een vergelijkbare manier opgebouwd.}}
{{wbbetekenis|28|Het taalgebruik in het boek is erg overdreven. Zo gebruikt Joyce veel overdreven juridisch en episch taalgebruik. Dat taalgebruik is een [[parodie]], omdat het niet bij het onderwerp past.}}
{{wbbetekenis|29|Een ''Fenian'' was een lid van de [[Irish Republican Brotherhood]]. Dat was een [[Iers nationalisme|Iers nationalistische]] groep van organisaties in de 19e eeuw. Zij wilden opkomen voor de Ieren. Later ontwikkelden zij zich in de [[Irish Republican Army]] (IRA).}}
{{wbbetekenis|30|De ''locomotor apparatus'' is het geheel van spieren en botten in het menselijk lichaam.}}
Het schema van Linati komt grotendeels overeen met het schema van Gilbert. Er zijn echter kleine verschillen in de symbolen. Ook heeft het schema van Linati extra kolommen voor betekenis en personages. De meeste personages in ''Ulysses'' zijn namelijk ontleend aan een personage in de ''Odyssee''. Zo is Leopold Bloom [[Odysseus]], Stephen Dedalus is [[Telemachus]] en Molly Bloom is [[Penelope]]. Deze ontleningen worden uitgelegd onder het kopje ''personages''.

===Locaties===

===Tijd===

===Historische achtergrond===

===Thema's===

==Citaten==
[[File:What_to_wear_(18007218671).jpg|right|300px|thumb|Het citaat van de allerlaatste woorden van ''Ulysses'' op een [[T-shirt]].]]
Enkele bekende citaten uit ''Ulysses'':
* "History, Stephen said, is a nightmare from which I am trying to awake." uit ''Nestor''. (Geschiedenis, zei Stephen, is een nachtmerrie waarvan ik nog steeds wakker probeer te worden)
* "Love loves to love love" uit ''Cyclops''. (Liefde houdt ervan om liefde lief te hebben)
* "It is as painful perhaps to be awakened from a vision as to be born." uit ''Oxen of the Sun''. (Het is misschien net zo pijnlijk om wakker te worden van een visioen als het is om geboren te worden)
* "Yes I said yes I will Yes" uit ''Penelope''. (Ja, zei ik, ja, ik wil, ja)

==Ontvangst en reacties==
===Censuur===
Ulysses heeft tijdens de jaren 1920 en 1930 met veel [[censuur]] te maken gehad. De censuur begon zelfs al toen het boek nog als [[feuilleton]] in de [[Verenigde Staten]] gepubliceerd werd. Dat was vanwege het hoofdstuk ''Nausicaa'', waarin [[prostitutie]] beschreven werd. Later werd er een rechtszaak begonnen vanwege expliciete beschrijvingen in het boek. In 1921 deed de rechter de uitspraak dat ''Ulysses'' [[onzedelijk]] was. Als een resultaat werd het boek verboden in de Verenigde Staten. Kopieën van het boek werden zelfs verbrand. In 1932 werd er een nieuwe rechtszaak begonnen tegen het verbod. De rechter besloot toen dat het boek niet onzedelijk was. Als gevolg hiervan werd het boek weer toengestaan in de Verenigde Staten. 

In het [[Verenigd Koninkrijk]] werd het boek vanwege dezelfde reden verboden in 1919. Pas in de jaren 1930 werd dat verbod ongedaan gemaakt. Het verbod betekende ook dat de Britse post alle kopieën van het boek verbrandde. Toch wisten enkele studenten van [[Cambridge University]] het boek het land binnen te smokkelen. In [[Ierland]] was het boek nooit verboden, maar door een loophole kon het boek niet uitgegeven worden in Ierland. Pas in de jaren 1960 werd het boek uitgegeven.

===Reactie van schrijvers===
De Amerikaanse dichter en literatuurcriticus [[Ezra Pound]] noemde ''Ulysses'' een geniaal werk. Hij was betrokken bij de publicatie van het boek. Toch was hij bang dat het werk gecensureerd ging worden. Daarom paste hij bepaalde passages aan om de censuur te omzeilen.<ref>{{citeer bron |url= https://joyceletters.uantwerpen.be/exist/apps/jjletters/FM_02.xml?tab=0 |titel= James Joyce’s Letters to Ezra Pound: Alliances, Patronage, and Gifting |auteur= Robert Spoo |uitgever= James Joyce’s Correspondence |datum= zonder datum}}</ref> Ook de Brits-Amerikaanse dichter [[T.S. Eliot]] was erg te spreken over het boek. Hij noemde ''Ulysses'' "het meest belangrijke werk van deze tijd". In 1923 schreef hij een essay over het boek. Hij vond dat Joyce de structuur van de ''Odyssee'' goed gebruikte om structuur en orde te geven aan de chaos en [[anarchie]] van het boek. Hiermee reageerde hij op critici die het boek juist onoverzichtelijk vonden.<ref>{{citeer bron |url=https://campuspress.yale.edu/modernismlab/ulysses-order-and-myth/ |titel= “‘Ulysses,’ Order and Myth” | auteur = Anthony Domestico | uitgever = Yale Campus Press |datum= zonder datum}}</ref><ref>{{citeer bron |url = https://www.theparisreview.org/blog/2022/12/07/misreading-ulysses/ | titel= Misreading Ulysses | auteur = Sally Rooney | uitgever= The Paris Review |datum=7 december 2022}}</ref> 
[[Bestand:George Charles Beresford - Virginia Woolf in 1902 - Restoration.jpg|right|300px|thumb|[[Virginia Woolf]] behoorde tot de schrijvers die negatief op ''Ulysses'' reageerden.]]
Een moderne schrijver die het werk bewonderd is [[Salman Rushdie]]. In een interview met de [[BBC]] vertelde hij dat Joyce een grote invloed op hem had gehad. Toen hij als student ''Ulysses'' las, was erg onder de indruk. Hij gaf bijna het schrijven op, omdat hij verwachtte nooit zo'n indrukwekkend boek kon schrijven.<ref>{{citeer bron | url =https://www.belfasttelegraph.co.uk/news/northern-ireland/ulysses-was-so-immense-it-nearly-put-me-off-being-a-writer-reveals-salman-rushdie/41960684.html | titel = Ulysses was so immense it nearly put me off being a writer, reveals Salman Rushdie | auteur = Lynne Kelleher | uitgever = Belfast Telegraph | datum = 5 september 2022}}</ref> De Braziliaanse schrijver [[Paulo Coelho]] stelde echter dat ''Ulysses'' grote schade aangebracht heeft aan de literatuur. Volgens hem is het boek enkel stijl zonder inhoud. Hierdoor zou het werk een gebrek aan betekenis hebben.<ref>{{citeer bron | url = https://www.theguardian.com/books/2012/aug/06/paulo-coelho-james-joyce-ulysses | titel = Paulo Coelho: James Joyce's Ulysses is 'harmful' to literature | auteur = Alison Flood | uitgever = The Guardian | datum = 6 augustus 2012}}</ref>

Ook de Britse schrijfster [[Virginia Woolf]] gaf haar reactie op het boek. Zij zag het boek als een afleiding van een ander werk dat ze op dat moment aan het lezen was; ''[[Op zoek naar de verloren tijd]]'' van [[Marcel Proust]]. Woolf kreeg na 200 bladzijden een bloedhekel aan ''Ulysses''. In haar hoofd had zij een beeld van Joyce als [[egoïsme|egoïstische]], zelfgeleerde werkman die uit een lagere klasse dan zij kwam. Toen zij het boek uithad schreef zij in haar [[dagboek]]: 
{{citaat|I finished Ulysses, & think it is a mis-fire. Genius it has I think; but of the inferior water. The book is diffuse. It is brackish. It is pretentious. It is underbred, not only in the obvious sense, but in the literary sense.<br>''Ik heb Ulysses uitgelozen en denk dat het een misschot is. Genialiteit heeft het, denk ik, maar op lager gelegen water. Het boek is verstrooid. Het is brak. Het is aanmatigend. Het is onopgevoed, niet alleen op de overduidelijke manier, maar ook op de literaire manier.|Dagboekfragment van Virginia Woolf}}
Hierna schreef zij dat het boek eerder iets was wat een schooljongen zou schrijven. Aangezien Joyce al 40 jaar oud was, had zij geen hoop dat hij ooit zou opgroeien.<ref>{{Citeer bron |url= https://campuspress.yale.edu/modernismlab/woolfs-reading-of-joyces-ulysses-1922-1941/ |titel= Woolf’s Reading of Joyce’s Ulysses, 1922-1941 |auteur= James Heffernan |uitgever= Yale Campus Press |datum= zonder datum }}</ref> Haar dagboekfragment staat haaks tegenover de reactie die zij gaf in haar essay ''Modern Fiction'' (1925). Hier noemde zij ''Ulysses'' ondanks de moeilijkheid een goed voorbeeld van wat moderne fictie moest zijn.<ref>Woolf, Virginia (1925). ''Modern fiction''. In ''The common reader''. Hogarth Press</ref> ''Ulysses'' vormde ook inspiratie voor haar eigen roman ''[[Mrs. Dalloway]]'' (1925) dat vaak als een reactie op Joyce gezien wordt. De twee boeken komen namelijk erg overeen met elkaar.<ref>Butler, Christopher (2010). ''Modernism: A very short introduction.'' Oxford University Press.</ref> Zo gebruikt Virginia Woolf vaak de ''stream of consciousness'' in het boek. Ook speelt ''Mrs. Dalloway'' zich in één dag af. In plaats van een man in Dublin volgt Woolfs roman een vrouw in Londen.

===Bloomsday===
[[File:BloomsdayDavyByrnes.jpg|right|300px|thumb|Bezoekers van [[Bloomsday]] (2003) in Dublin zijn verkleed in de mode uit het [[Edwardiaanse tijdperk]].]]
Ieder jaar wordt in [[Dublin]] het ''Bloomsday Festival'' gehouden in de week van 16 juni. Dat is namelijk de datum waarop ''Ulysses'' plaatsvindt. Het festival is vernoemd naar Leopold Bloom, het hoofdpersonage van ''Ulysses''.<ref>{{Citeer bron |url = https://www.ireland.com/things-to-do/events/bloomsday-festival/ |titel= Bloomsday | auteur= Onbekend |uitgever= Ireland.com | datum = zonder datum}}</ref> Tijdens het festival vinden in Dublin allerlei activiteiten plaats. Zo worden stukken uit ''Ulysses'' op bepaalde plekken voorgedragen of nagespeeld. Bezoekers verkleden zich vaak in de mode van die tijd en lopen dezelfde route als Leopold Bloom liep. Onderweg stoppen zij dan bij bekende plaatsen uit het boek.<ref>{{citeer bron |url= https://www.rte.ie/news/regional/2025/0616/1518703-bloomsday-dublin/ |titel= 'Love loves to love love': Dublin celebrates Bloomsday | auteur =  Samantha Libreri |uitgever= RTÉ |datum = 16 juni 2025}}</ref>

In enkele andere steden wereldwijd worden vergelijkbare evenementen gehouden op kleine schaal. Voorbeelden zijn [[New York City]], [[Los Angeles]], [[Melbourne]], [[Montreal (Canada)|Montreal]], [[Genua]], [[Parijs]], [[Praag]] en [[Szombathely]] ([[Hongarije]]). Andere steden hebben in het verleden een eenmalige Bloomsday gehouden.<ref>{{Citeer bron |url = https://www.bloomsdayfestival.ie/global-bloomsday-events/ | titel = Bloomsday Events around the World | auteur = Onbekend |uitgever = Bloomsday Festival | datum = 2025}}</ref>

==Adaptaties==
''Ulysses'' is slechts twee keer verfilmd. In 1967 maakte [[Joseph Stick]] een [[adaptatie]] van het boek. In de film speelt [[Milo O'Shea]] de rol van Leopold Bloom. De film won dat jaar de Oscar voor beste bewerkte scenario. In 2003 kwam een nieuwe versie uit onder de naam ''Bloom''. In die film speelt [[Stephen Rea]] Leopold Bloom. 

Van ''Ulysses'' zijn ook verschillende [[toneelstuk]]ken gemaakt. Het bekendste toneelstuk is ''[[Ulysses in Nighttown]]'' uit 1958. Dat toneelstuk is gebaseerd op het hoofdstuk Circe. [[Sheila Callaghan]] schreef in 2006 een moderne versie van ''Ulysses'' die in [[New York City]] plaatsvindt. De titel van dat toneelstuk is ''Dead City''. Ook [[Anthony Burgess]] schreef in 1982 een [[operette]] op het boek.

In 1982 zond de [[RTÉ]] (de [[publieke omroep]] van Ierland) een [[audioboek]] uit. Het boek bestond toen 60 jaar. Het audioboek werd 29 uur en 45 minuten achter elkaar uitgezonden op de [[radio]] zonder onderbrekingen. Zij maakten gebruik van geluidseffecten en verschillende acteurs voor elk personage. 

Ook in de muziek wordt vaak naar het boek verwezen. [[Kate Bush]] zong in 1989 het liedje ''Flower of the Mountain''. In het nummer citeert zij woorden uit het hoofdstuk ''Penelope''. Bush wilde met het nummer Molly's gedachten omzetten in muziek.

==Bronnen==
{{bronvermelding}}
[[Categorie:Boek uit de Engelse literatuur]]