Vlucht naar Varennes
De vlucht naar Varennes gaat over de poging van koning Lodewijk XVI van Frankrijk om samen met koningin Marie Antoinette en andere leden van zijn familie weg te komen uit Parijs in juni 1791. Daar was twee jaar eerder de Franse Revolutie uitgebroken. Het koninklijk paar en de andere familieleden werden in Varennes-en-Argonne in Noord-Frankrijk aangehouden en daarna naar Parijs teruggebracht. Lodewijk XVI had met zijn daad getoond dat hij de overgang van een absolute naar een constitutionele monarchie eigenlijk afwees. Toch kreeg hij onder de Franse grondwet van 1791 een nieuwe kans. Maar doordat de Revolutie een andere wending nam, werd hij in januari 1793 alsnog onthoofd onder de guillotine. Zijn vrouw Marie Antoinette zou in oktober van dat jaar ook onthoofd worden.
De koninklijke familie was kort na de bestorming van de bastille van het grote Paleis van Versailles naar het Tuilerieënpaleis in Parijs verhuisd. Voor hem was dat al een flinke stap terug. De in juni 1789 in het leven geroepen Nationale Grondwetgevende Vergadering was bezig een nieuwe grondwet te schrijven die de zogehetem constitutionele monarchie een vaste grondslag zou geven. Hierbij ligt de macht niet meer bij de koning. Die wilde hij eigenlijk wel terug hebben. In de Tuilerieën werd hij regelmatig bedreigd en door betogers uitgejouwd.
Ondertussen werd de vlucht voorbereid, in de hoop buiten Parijs plannen te kunnen maken om terug te keren naar de prerevolutionaire regeringsvorm. Vlak voor zijn vertrek uit Parijs, op 20 juni, liet de koning een brief met zijn grieven (klachten) achter. Deze brief werd de volgende dag voorgelezen in de Nationale Vergadering (een soort parlement).
Ze vluchten vermomd als een Russische familie Von Korff. De fout die ze onder andere hadden gemaakt was om de vermomde familie niet over meerdere koetsen te verdelen. Marie Antoinette wilde niet haar gebruikelijke make-up af doen. In het plaatsje Sainte-Menehould herkende de plaatselijke postmeester Jean-Baptiste Drouet dat het om de koninklijke familie ging. Hij had ze herkend aan de hand van afbeeldingen van de familie die hij kende van waardepapieren. Drouet waarschuwde de autoriteiten. Na een achtervolging werd de familie aangehouden en bij controle van de paspoorten moest de koning wel toeheven dat hij inderdaad de koning was. Ondertussen had er zich een menigte gevormd en was er een grote groep van de Nationale Garde gearriveerd.
Begeleid door de Nationale Garde werd het gezelschap langzaam terug naar Parijs gevoerd, terwijl het nieuws van hun vlucht zich als een lopend vuurtje verspreidde en het land in opperste beroering bracht. Op 25 juni reed het gezelschap Parijs binnen, waar het een ijzige ontvangst kreeg. Troepen van de Nationale Garde moesten hen beschermen tegen de woedende revolutionaire massa. De koninklijke familie werd naar het Tuilerieënpaleis teruggebracht en mocht dat niet meer verlaten.
De vlucht werd door de Nationale Vergadering ook gezien als een poging van de koning om hulp te krijgen uit het buitenland.