Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Charles Eymard Sartre ( Parijs, 21 juni 1905 – 15 april 1980) was een Franse filosoof, scriptschrijver, toneelschrijver, en schrijver. Door hem is de ontwikkeling van het existentialisme ontstaan. Hij was voor veel mensen een rolmodel van de 20e eeuw Franse Filosofie.

Hij was de zoon van Jean-Baptiste Sartre en Anne-Marie Schweitzer. Toen hij pas 15 maanden was stierf zijn vader aan de griep, zijn moeder voedde hem op met de hulp van zijn opa, Charles Schweitzer. Zijn opa, wie een Duitse docent op de middelbare school was, leerde hem wiskunde en nam allerlei klassieke literatuur met Jean-Paul door. Hij was pas een tiener in de 20e jaren toen hij voor het eerst zich interesseerde in filosofie, door het lezen van Henri Bergson's Essay on the Immediate Data of Consciousness.

Hij zat op de Henri IV Lyceum (middelbare school) in Parijs, voordat hij van 1922 tot 1924 naar het Louis-de-Grand lyceum ging om zich voor te bereiden voor de hogere school. Hij werd in toegelaten tot de École normale supérieure, waar hij Simone de Beauvoir leerde kennen. Zij werden vrienden voor het leven. Hij studeerde in 1929 af van de École normale supérieure met een doctoraat in filosofie. Van 1929 tot 1931 zat hij in dienstplicht bij het Franse leger. In 1939 zat hij wederom in het leger, als meteorologist. Duitse troepen namen hem in 1940 gevangen, waardoor hij de volgende negen maanden als krijgsgevangene in een cel in Trier zat. Doordat zijn gezondheid slecht was, lieten ze hem in april 1941 gaan.

Hij werd leraar aan de Lycée Pasteur dichtbij Parijs. Een tijd later nam hij de plaats in van een Joodse leraar op de Lycée Condorcet. De Joodse leraar mocht door regels niet meer lesgeven. Toen hij in mei 1941 terug in Parijs was, richtte hij de ondergrondse groep Socialisme et Liberté (Nederlands: Socialisme en Vrijheid) op met verschillende andere schrijvers, namelijk Simone de Beauvoir, Merleau-Ponty, Jean-Toussaint, Dominique Desanti, Jean Kanapa en studenten van École Normale. Simone en Jean-Paul probeerde ook de steun van André Gide en André Malraux te krijgen, maar dat lukte niet. Snel daarna was de groep er niet meer, veel mensen wouden wat anders doen. In het geval van Jean-Paul, schrijven.

Na augustus 1944 en de bevrijding van Parijs, was hij een fanatieke schrijver voor de krant Combat. Die krant was opgericht door filosoof en schrijver Albert Camus, die Jean-Paul's gedachtes deelde. Franse filosoof Vladimir Jankelevitch zei dat Jean-Paul niet genoeg politieke bijdragen had geleverd tijdens de tweede wereldoorlog. Na de oorlog starte hij met het schrijven van een maandelijkse politieke review, Les Temps Modernes.

Bibliografie

• L'Imagination (Beeld en verbeelding (Meppel 1968)), 1936
• La Transcendance de l'égo (Het ik is een ding; schets ener fenomenologische beschrijving (Meppel 1978)), 1937
• La Nausée (De Walging (Amsterdam 1985)), 1938
• Le Mur (De Muur (Amsterdam 1983)), 1939
• Esquisse d'une théorie des émotions (Sketch for a Theory of the Emotions), 1939
• L'Imaginaire (The Imaginary), 1940, lit. "The Unconscious"
• Les Mouches (The Flies), 1943 - a modern version of the Oresteia
• L'Être et le néant (Being and Nothingness), 1943
• Réflexions sur la question juive (Anti-Semite and Jew; literally, Reflections on the Jewish Question), 1943
• Huis-clos (No Exit), 1944
• Les Chemins de la liberté (The Roads to Freedom) trilogy, comprising:
  • L'Âge de raison (The Age of Reason), 1945
  • Le Sursis (The Reprieve), 1947
  • La Mort dans l'Âme (Troubled Sleep, title formerly translated as Iron in the Soul, literally "Death in Spirit"), 1949
• Morts sans sépulture (Deaths without burial; aka The Victors; Men Without Shadows in English), 1946
• L'Existentialisme est un humanisme (Existentialism is a Humanism), 1946
• La Putain respectueuse (The Respectful Whore) 1946
• Qu'est ce que la littérature? (What is literature?), 1947
• Baudelaire, 1947
• Situations, 1947 –1965
• Les Mains sales (Dirty Hands), 1948
• "Orphée Noir" (Black Orpheus), introduction to Anthologie de la nouvelle poésie nègre et malgache. edited by Léopold Sédar * Senghor, 1948
• Le Diable et le bon dieu (The Devil and the Good Lord), 1951
• Les Jeux sont faits (The Game is Up), 1952
• Saint Genet, Actor and Martyr, 1952
• Nekrassov, 1955
• Existentialism and Human Emotions, 1957
• The Problem of Method, 1957
• Les Séquestrés d'Altona (The Condemned of Altona), 1959
• Critique de la raison dialectique (Critique of Dialectical Reason), 1960
• "Preface" to Frantz Fanon's The Wretched of the Earth, 1961
• Search for a Method (English translation of preface to Critique, Vol. I), 1962
• Colonialism and Neocolonialism, 1964
• Les Mots (The Words), 1964, autobiographical
• L'Idiot de la famille (The Family Idiot), 1971–1972 - on Gustave Flaubert
• Cahiers pour une morale (Notebooks for Ethics), 1983, 1947-48 notes on ethics
• Les Carnets de la drôle de guerre: Novembre 1939 - Mars 1940 (War Diaries: Notebooks from a Phony War 1939-1940), 1984, notebooks from Sartre's time in the Phony War of 1939-1940