Bibliotheek (algemeen)

Iemand vindt dat de inhoud van dit artikel ingevoegd zou moeten worden in Bibliotheek. Als de tekst wordt ingevoegd, wordt dit artikel een doorverwijzing.

Bibliotheek in Almere

Een bibliotheek is een bewaarplek voor boeken, tijdschriften en ander materiaal. Je moet lid van de bibliotheek zijn om het materiaal te kunnen lenen voor een bepaalde tijd. Bij lenen moet je het geleende artikel weer terug brengen. Doe je dat te laat, dan krijg je een boete. Ook bij beschadiging of kwijtraken van het geleende artikel moet je een boete betalen.

Naast een boekenbibliotheek bestaat er ook een muziekbibliotheek waar bladmuziek wordt bewaard en uitgeleend. Het muziekcentrum van de omroep in Hilversum heeft zo'n muziekbibliotheek.

Soms vind je in een bibliotheek ook een kunst-uitleen, waarbij je kunstwerken tegen betaling voor een bepaalde tijd kunt lenen.

Geschiedenis

Bibliotheken bestaan al sinds dat het schrift bestond. Meestal waren ze aan tempels en later aan kerken verbonden. In de middeleeuwen hadden koningshuizen en kloosters hun eigen bibliotheek. Een verzameling boeken die eigenlijk nog niet uitgeleend werden, maar meer als een soort van schatkamer van kennis. Je zou kunnen zeggen het begin van een erfgoed-bibliotheek of boekenmuseum. De Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag is de nationale bibliotheek van Nederland en is een voorbeeld van een erfgoed-bibliotheek. Ook universiteiten hebben een dergelijke bibliotheek. Hier mogen bijzondere en/of kostbare werken ook alleen ingezien worden, vaak onder begeleiding.

De openbare bibliotheek

Voordat de openbare bibliotheek ontstond waren er al zogenaamde volksbibliotheken en leeszalen. Lees: Beleidshistorie van de openbare bibliotheek . Aan het begin van de twintigste eeuw werden de eerste openbare bibliotheken opgericht. Ze heetten vaak 'openbare leeszaal en bibliotheek'. Ze waren bedoeld om alle burgers de kans te bieden kennis op te doen, zich verder algemeen te ontwikkelen. Je kon er boeken, kranten en tijdschriften lezen en ook boeken lenen voor een bepaalde tijd.

Vanaf 1921 kregen die bibliotheken ook geld van de Rijksoverheid. De Wet op de openbare bibliotheken was er vanaf de zeventiger jaren van de vorige eeuw op gericht de bibliotheek zo dicht mogelijk bij de mensen te brengen. Ook in kleinere plaatsen: daar komt dan zo veel mogelijk de bibliobus of bibliotrailer. Soms vind je de bibliotheek in hetzelfde gebouw als bijvoorbeeld het dorpshuis.

Het verschil van een openbare bibliotheek met andere bibliotheken is, dat er voortdurend oudere, niet meer actuele boeken en andere materialen uit de collectie worden gehaald. Daarvoor in de plaats komen dan steeds weer nieuwe. Zo kan de bibliotheek steeds de meest actuele kennis, romans e.d. blijven bieden. De oudere boeken e.d. worden dan verkocht. Er wordt wel altijd nagekeken of ze nog bij een andere bibliotheek, bijvoorbeeld de Koninklijke Bibliotheek, zijn in te zien of te lenen.

In openbare bibliotheken kun je vaak ook een cursus volgen en er komen sprekers: mensen die je het een en ander vertellen over een bepaald onderwerp of boek. Verder hebben ze er een jeugd- en/of jongerenafdeling of -kast.

Andere soorten bibliotheken

• Schoolbibliotheek, een verzameling prenten-, lees- en informatieboeken voor gebruik in de school
• Bibliotheekbus, een rijdende minibibliotheek bijvoorbeeld op het platteland
• Ziekenhuisbibliotheek, voor uitleen van boeken aan patiënten.
• Huisbibliotheek, een privé verzameling van boeken voor eigen gebruik
• Zadenbibliotheek en xylotheek, verzameling van zaden en houtsoorten. Er is een speciale zadenbibliotheek waar van elk gewas op aarde een hoeveelheid zaad wordt bewaard. Dit om te voorkomen dat plantensoorten (vooral etensgewassen) verloren gaan. Het wordt ook wel een zadenbank genoemd.
• Video- en audiotheek, verzameling van beeld- en geluidsmateriaal. De bekendste is die van Beeld en geluid in Hilversum. Omroepen kunnen hier alleen gebruik van maken.
• Streamingsdiensten zijn zeg maar digitale bibliotheken. Zo heb je Spotify, HBO Max, ViaPlay, Pathé Thuis, Cinetree, Videoland, Netflix en Apple TV+. Het is meer een idee van kopen, dan van lenen tegen betaling.

Openbare bibliotheek

Je kunt lid worden van een openbare bibliotheek in je woonplaats. Deze bibliotheken zijn tegenwoordig ook aangesloten bij de CPNB en promoten (kinder)boeken, in de hoop dat men meer gaat lezen. Ze doen elk jaar mee aan de kinderboekenweek en de boekenweek voor volwassenen.