Peloponnesische Oorlogen

Verloop van de Peloponnesische Oorlog

De Peloponnesische Oorlog speelde zich af van 431 v.Chr. tot 404 v.Chr. Soms wordt het ook wel de Tweede Peloponnesische Oorlog genoemd. Deze oorlog was een strijd tussen de Delische bond, geleid door de stadstaat Athene en de Peloponnesische bond, geleid door Sparta. De oorlog wordt meestal in drie verschillende fasen onderverdeeld:

• Eerste fase: Hierbij viel de aristocratische, oligarchische landmacht Sparta herhaaldelijk Attica binnen, terwijl de democratische zeemogendheid Athene de Peloponnesische kusten aanviel. Dit onderdeel van de oorlog werd in 421 v.Chr. onbeslist afgesloten met de Vrede van Nicias.
• Tweede fase: In 415 v.Chr. begint Athene de Siciliaanse expeditie, die uiteindelijk rampzalig afloopt voor Athene.
• Derde fase: Hierin hervat Sparta de vijandelijkheden, en met financiële steun van de Achaemeniden verslaat hij uiteindelijk de Atheense vloot in de Slag bij Aegospotami.

Aanleiding

De lange muren van Athene.

Onder leiding van Themistocles bouwde Athene een grote vloot van schepen. Dit zou uiteindelijk de grootste vloot binnen de Griekse wereld worden. Athene wilde steeds meer de belangrijkste stad zijn en had daarvoor de Delische Bond in het leven geroepen. Ze wilde na de gevechten tegen de Perzen er een Atheens rijk van maken. De Spartanen hadden de Peloponnesische bond die minstens zo belangrijk was. Dat begon tegen elkaar te 'schuren'. Sparta zag het niet zitten dat Athene de muren die de Perzen hadden vernietigd weer zou gaan opbouwen. Maar Athene deed dat wel in 460 v. Chr..

Een paar jaar later had Sparta last van de Heloten die in opstand kwamen. Sparta sloeg de hulp van Athene af omdat ze bang waren dat die de kant van de Heloten zouden kiezen, mede omdat de vroegere bondgenoot Megara dat eerder ook deed.

Tussen de Eerste en de Tweede Peloponnesische Oorlog was er de Dertigjarige Vrede. Maar er kwam een conflict met tussen Kerkyra (nu Corfu) en Sparta. Kerkya vroeg en kreeg de hulp van Athene, dit tegen het zere been van Sparta.

Athene ligt op het schiereiland Attica. Dat werd door Sparta aangevallen. De burgerbevolking trok zich terug tussen de lange muren. Ondertussen begon de Atheense vloot de kusten van de Peloponnesos waar Sparta onder valt aan te vallen. Er brak echter in Athene een epidemie (plaag, ziekte) uit. Ondanks de ziekte werden de Atheners steeds agressiever. De Atheners voerden acties uit om de Korinthische koloniën en de Golf van Korinthe onder Atheense controle te brengen. Uiteindelijk kwam het gehele noordwestelijke deel van Griekenland onder Atheense controle. Het eens zo onoverwinnelijke Sparta werd steeds meer onder druk gezet. De Spartanen wilde wel vrede sluiten,maar de Atheners weigerden. Ze wilden zelfs Megara innemen. Ook Thebe dat in Boeotië ligt kwam aan de beurt. Athene wilde heel Boeotië onder haar macht krijgen.

De kansen voor de Spartanen en hun bondgenoten keerden. Ze vielen de Atheense kolonie Amphipolis aan en ook bij Delium verloren de Atheners. De strijd vergde voor beide kanten te veel. In 421 v.Chr. sloten beide partijen de vrede die bekend zou staan als de Vrede van Nicias. Eigenlijk was het een ongemakkelijke wapenstilstand. Veel van de bondgenoten van Sparta hielden zich niet tot nauwelijks aan de vredesvoorwaarden. Korinthe, geheel ontevreden over de gesloten vrede, weigerde net als Thebe de Vrede van Nicias te erkennen. Het was ook Argos die misbruik maakte van de situatie. Argos zag haar kans schoon en verklaarde de oorlog aan de Spartaanse bondgenoot Epidauros. Maar Sparta sloeg terug en wist Argos én Athene te verslaan in de Slag bij Mantinea. Ondertussen had Athene nog geprobeerd om het dan rijke Sicilië in haar macht te krijgen. De Sicileanen onder leiding van de stad Segesta hadden Athene om hulp gevraagd in de oorlog tegen Selinus. Na verschillende veldslagen wist Syracuse met Spartaanse hulp het Atheense expeditieleger compleet te vernietigen. Hierna bouwde ook Sparta een zeemacht op, wat Sparta in staat stelde de kritische graanroute naar Athene in de Egeïsche zee te bedreigen. Ook over land wisten ze Athene het hele jaar door te belegeren.

Ondanks de enorme tegenslagen gaven de Atheense burgers nog niet op. Samen met Thrasybulus wist Athenes hun vloot te herbouwen en de Spartanen te verslaan in de slagen bij Cynossema, Cyzicus en Arginusae.

Maar ook de Spartanen wisten hun vloot te herbouwen. Uiteindelijk werd de Atheense vloot in 405 v.Chr. definitief verslagen in de Slag bij Aegospotami. In 404 v.Chr. gaf Athene zich over. Athene werd gedwongen de Zeebond op te heffen, de vestingwerken en de Lange Muren af te breken, haar vloot op te geven en een pro-Spartaans bestuur te aanvaarden. Uiteindelijk wist Athene wel de democratie te behouden.