Gebruiker:MLNBLD/kladblok: verschil tussen versies

Versie van 31 mrt 2016 22:10

Voor herschrijven: Het Romeinse Rijk

Het Romeinse Rijk op zijn grootst, onder keizer Trajanus

Het Romeinse Rijk was het rijk van de Romeinen. De hoofdstad van het Romeinse Rijk was Rome. Het Romeinse Rijk werd eerst geregeerd door koningen (het Romeinse Koninkrijk), daarna werd het geregeerd door de senaat en consuls (de Romeinse Republiek) en tot slot waren de keizers de baas keizers (het Romeinse Keizerrijk). Het Romeinse Rijk bestond van 753 voor Christus tot 476 na Christus. Het viel uit elkaar in het West- en Oost-Romeinse Rijk. Het West-Romeinse Rijk viel uiteen en werd veroverd door een hoop stammen. Het Oost-Romeinse Rijk bestond onder de naam het Byzantijnse Rijk nog tot 1453. Op zijn hoogtepunt besloeg het Romeinse Rijk een gebied dat van Schotland tot Iran liep en van Midden-Duitsland tot Zuid-Egypte.

Bevolking

De bevolking van het Romeinse Rijk bestond uit vier groepen:

Patriciërs (Een groep rijke, adelijke families uit Rome . De meeste senatoren en consuls waren patriciërs.)
Plebejers (De normale burgers van Rome en Italië, zowel rijken als armen.)
Slaven (Slaven werden uit veroverde gebieden gehaald en moesten hard werken.)
Buitenlanders (Mensen die in veroverde gebieden woonden. Hadden geen burgerrechten.)

Geschiedenis

De geschiedenis van het Romeinse Rijk bestond uit drie tijdperken:

753 v.Chr. tot 509 v.Chr. - Het Romeinse Koninkrijk
509 v.Chr. tot 27 v.Chr. - De Romeinse Republiek
27 v.Chr. tot 476 n.Chr. - Het Romeinse Keizerrijk

Stichting van Rome

De Romeinen hadden een heel mooi verhaal over het ontstaan van hun stad. Dit begint in ongeveer 1000 v.Chr, als de legendarische held Aeneas vlucht uit Troje, een oude stad in wat nu Turkije is, en zich na jaren rondzweren op de Middellandse Zee vestigt in het gebied rondom Rome. Hij verslaat de koning en wordt koning van het gebied, waaronder de stad Alba Longa. 250 jaar lang zijn de zoons en kleinzoons van Aeneas de leider van de stad Alba Longa. Dan wordt Numitor koning. Zijn broer Amulius is jaloers en zet Numitor af. Hij doodt Numitor's zoons en kleinzoons zodat niemand wraak neemt op hem. Hij wil ook Romulus en Remus laten doden, twee kleinzoons van Numitor, ook al zijn zij nog maar baby's.

Romulus en Remus drinken bij de wolf die ze heeft gered

De soldaten die de opdracht hebben om hen te doden vinden het zielig, en zetten de tweeling stiekem in een mandje op de rivier. Het mandje wordt gevonden door een wolvin, die Romulus en Remus zoogt alsof zij haar eigen jongen zijn. Een herder vindt de tweeling na een aantal maanden en voedt ze op als herdersjongens. Als ze oud genoeg zijn vertelt de herder aan Romulus en Remus dat ze eigenlijk kleinzoons zijn van Numitor. Romulus en Remus gaan naar Alba Longa en doden koning Amulius, waardoor Numitor weer op de troon komt.

Daarna vertrekken Romulus en Remus terug naar de rivier waar zij gevonden zijn. Ze vinden het niet fijn in Alba Longa. Ze zien dat bij de rivier zeven mooie heuvels vol vruchtbare grond zijn, en ze besluiten om een stad te bouwen. Met wat vrienden bouwen ze muren om een aantal van heuvels heen. Dit is in het jaar 753 voor Christus. Romulus en Remus krijgen echter ruzie om wie koning mag worden, en Romulus vermoordt Remus. Zo wordt Romulus de eerste koning van Rome.

Maar dit verhaal is niet waar. De Romeinen hebben het bedacht, om een mooi verhaal te kunnen vertellen waar ze trots op kunnen zijn. In werkelijkheid ontstond Rome zoals veel andere steden; als een klein dorpje met vruchtbare grond aan een rivier. Grond en een rivier zijn namelijk belangrijk om voedsel te kunnen verbouwen. Een paar van de heuvels van Rome waren al in 1000 v.Chr. bewoond. Tweehonderd jaar later, in 800 v.Chr, waren alle heuvels bewoond en verdedigd met muren. Zeker is dat in 600 v.Chr. Rome een grote stad was, hoogstwaarschijnlijk met een koning. De Romeinen stonden onder invloed van de Etrusken, een ontwikkeld volk in het noorden van Italië. Waarschijnlijk hebben de Romeinen voor hun cultuur veel dingen overgenomen van de Etrusken.

Het Romeinse Koninkrijk

Het Romeinse Koninkrijk was de tijd waarin Rome bestuurd werd door een koning. Het liep van 753 voor Christus (wat dus niet zeker is, maar volgens de legende) tot 509 voor Christus (wat een stuk zekerder is, omdat er meer betrouwbare bronnen zijn uit die tijd). Zeker was dat Rome een koning had, en dat deze, vooral de laatste 120 jaar, een Etrusk was. De Romeinen hebben mooie verhalen over de koningstijd. Deze hebben een kern van waarheid, maar er zijn ook delen verzonnen. In totaal waren er zeven koningen. De eerste koning, Romulus, was mythisch (niet echt), maar de zes koningen die hem opvolgden bestonden wel.

De Sabijnse Maagdenroof

Toen Rome net werd gesticht waren er heel veel mannen, maar heel weinig vrouwen. Er konden dus geen kinderen worden gemaakt voor de volgende generaties. Koning Romulus bedacht toen het plan om vrouwen te stelen bij de Sabijnen, die dichtbij woonden. Dit werd bekend als de Sabijnse Maagdenroof. De Sabijnen waren woedend en begonnen een oorlog met Rome, die ze na lange tijd wonnen. De Sabijnen wilden Rome verwoesten en alle inwoners doden, maar de vrouwen, die van hun Romeinse mannen waren gaan houden, smeekten om vrede. In dit vredesverdrag stond dat de Sabijnen ook in de stad Rome mochten gaan wonen, en dat de koning van Rome afwisselend een Latijn (oorspronkelijke inwoner van Rome) en een Sabijn moest zijn. Onder koning Romulus werd ook de senaat ingevoerd.

Toen Romulus stierf (en volgens de legende een god werd, genaamd Quirinius), werd dus een Sabijn koning, Numa Pompilius. Numa besteedde veel aandacht aan de Romeinse godsdienst en liet veel tempels bouwen. Na Numa werd de Latijn Tullus Hostilius. Hij voerde veel oorlogen, en veroverde bijvoorbeeld de stad Alba Longa, waar Romulus en Remus vandaan kwamen. Volgens de legende waren de goden boos op Tullus omdat hij de tempels van de vorige koning Numa verwaarloosde. Zij doodden hem met een bliksemschicht en stuurden de pest op Rome af.

De restanten van het Forum Romanum

De volgende koning was weer een Sabijn, Ancus Marcius. Hij breidde Rome uit met een achtste heuvel, en stichtte een havenplaatsje, Ostia, zodat Rome beter handel kon drijven. In deze tijd werden de Etruskers zeer machtig en kregen zeer veel invloed. De Etruskische adviseur van Ancus Marcius, Tarquinius Priscus, werd zelfs de volgende koning. Hij liet zeer veel belangrijke gebouwen bouwen, zoals het Circus Maximus, een plek waar wagenrennen werden gehouden, het Cloaca Maxima, het eerste Romeinse riool, en het Forum Romanum, een gigantisch plein waaraan een hoop belangrijke gebouwen waren bevestigd. In het paleis van Tarquinius Priscus woonde een slavenjongen, Servius Tullius. Tarquinius Priscus kreeg een voorteken van de goden dat Servius belangrijk zou zijn, en Tarquinius Priscus benoemde Servius tot zijn opvolger.

Servius Tullius was een goede koning: hij richtte de volksvergadering op en herbouwde de stadsmuur. Maar de zoons van Tarquinius Priscus waren woedend dat Servius koning was in plaats van dat zij hun vader opvolgden. Vooral de zoon Tarquinius Superbus was woedend. Hij hitste de mensen en de Senaat op tegen Servius, waardoor zij Servius doodden.

Tarquinius Superbus werd de volgende koning, en ook de laatste koning van Rome. Tarquinius Superbus zette de Senaat vol met zijn medestanders. De zoon van Tarquinius Superbus verkrachtte de vrouw Lucretia, en de bevolking was woedend. Als de zoon van de koning zich zo zou gedragen, zou de koning vast niet beter zijn! Onder leiding van Lucius Junius Brutus, familie van Lucretia, werd de koning de stad uit gezet. Hij kwam nog terug met het leger van een andere Etruskische koning, maar die konden de stad niet innemen door het optreden van legendarsiche helden zoals Horatius en Gaius Mucius. Het Romeinse Koninkrijk was voorbij, de tijd van de consuls begon.

De Romeinse Republiek

Burgeroorlogen en Julius Caesar

Augustus en het Romeinse Keizerrijk

Splitsing van het Rijk

Het Einde van het Romeinse Rijk

Bestuur

Consuls

De Senaat

Keizers

Burgerrechten

Dagelijks Leven

Eten

Kleding

School

Vrije Tijd en Sport

Familie

Architectuur

Huizen

Beroemde Gebouwen

Godsdienst

Goden

Mythologie

Christendom in het Romeinse Rijk

Geografie

De grootte van het Romeinse Rijk in verschillende jaartallen

Grenzen

Provincies

Hedendaagse Landen

Leger

Opbouw van het Leger

Uitrusting van een Soldaat

Legerkampen en de Limes

Dienstplicht en Veteranen

Opgravingen

Videolinks

@@ Regel 13: / Regel 13: @@
 == Geschiedenis ==
 De geschiedenis van het Romeinse Rijk bestond uit drie tijdperken:
-* 753 v.Chr. tot 510 v.Chr.  -  Het Romeinse Koninkrijk
+* 753 v.Chr. tot 509 v.Chr.  -  Het Romeinse Koninkrijk
-* 510 v.Chr. tot 31 v.Chr.  -  De Romeinse Republiek
+* 509 v.Chr. tot 27 v.Chr.  -  De Romeinse Republiek
-* 31 v.Chr. tot 476 n.Chr.  -  Het Romeinse Keizerrijk
+* 27 v.Chr. tot 476 n.Chr.  -  Het Romeinse Keizerrijk
 ===Stichting van Rome===
+De Romeinen hadden een heel mooi verhaal over het ontstaan van hun stad. Dit begint in ongeveer 1000 v.Chr, als de legendarische held Aeneas vlucht uit [[Troje]], een oude stad in wat nu [[Turkije]] is, en zich na jaren rondzweren op de [[Middellandse Zee]] vestigt in het gebied rondom Rome. Hij verslaat de koning en wordt koning van het gebied, waaronder de stad Alba Longa. 250 jaar lang zijn de zoons en kleinzoons van Aeneas de leider van de stad Alba Longa. Dan wordt Numitor koning. Zijn broer Amulius is jaloers en zet Numitor af. Hij doodt Numitor's zoons en kleinzoons zodat niemand wraak neemt op hem. Hij wil ook [[Romulus]] en [[Remus]] laten doden, twee kleinzoons van Numitor, ook al zijn zij nog maar baby's.
+[[Bestand:0 Lupa Capitolina (3).JPG|thumb|right|300px|Romulus en Remus drinken bij de wolf die ze heeft gered]]De soldaten die de opdracht hebben om hen te doden vinden het zielig, en zetten de tweeling stiekem in een mandje op de rivier. Het mandje wordt gevonden door een wolvin, die Romulus en Remus zoogt alsof zij haar eigen jongen zijn. Een herder vindt de tweeling na een aantal maanden en voedt ze op als herdersjongens. Als ze oud genoeg zijn vertelt de herder aan Romulus en Remus dat ze eigenlijk kleinzoons zijn van Numitor. Romulus en Remus gaan naar Alba Longa en doden koning Amulius, waardoor Numitor weer op de troon komt.
+Daarna vertrekken Romulus en Remus terug naar de rivier waar zij gevonden zijn. Ze vinden het niet fijn in Alba Longa. Ze zien dat bij de rivier zeven mooie heuvels vol vruchtbare grond zijn, en ze besluiten om een stad te bouwen. Met wat vrienden bouwen ze muren om een aantal van heuvels heen. Dit is in het jaar 753 voor Christus. Romulus en Remus krijgen echter ruzie om wie koning mag worden, en Romulus vermoordt Remus. Zo wordt Romulus de eerste koning van Rome.
+Maar dit verhaal is niet waar. De Romeinen hebben het bedacht, om een mooi verhaal te kunnen vertellen waar ze trots op kunnen zijn. In werkelijkheid ontstond Rome zoals veel andere steden; als een klein dorpje met vruchtbare grond aan een rivier. Grond en een rivier zijn namelijk belangrijk om voedsel te kunnen verbouwen. Een paar van de heuvels van Rome waren al in 1000 v.Chr. bewoond. Tweehonderd jaar later, in 800 v.Chr, waren alle heuvels bewoond en verdedigd met muren. Zeker is dat in 600 v.Chr. Rome een grote stad was, hoogstwaarschijnlijk met een koning. De Romeinen stonden onder invloed van de [[Etrusken]], een ontwikkeld volk in het noorden van [[Italië]]. Waarschijnlijk hebben de Romeinen voor hun cultuur veel dingen overgenomen van de Etrusken.
 ===Het Romeinse Koninkrijk===
+Het Romeinse Koninkrijk was de tijd waarin Rome bestuurd werd door een koning. Het liep van 753 voor Christus (wat dus niet zeker is, maar volgens de legende) tot 509 voor Christus (wat een stuk zekerder is, omdat er meer betrouwbare bronnen zijn uit die tijd). Zeker was dat Rome een koning had, en dat deze, vooral de laatste 120 jaar, een Etrusk was. De Romeinen hebben mooie verhalen over de koningstijd. Deze hebben een kern van waarheid, maar er zijn ook delen verzonnen. In totaal waren er zeven koningen. De eerste koning, Romulus, was mythisch (niet echt), maar de zes koningen die hem opvolgden bestonden wel.
+[[Bestand:Francisco Pradilla - Rapto de las sabinas.jpg|thumb|right|300px|De Sabijnse Maagdenroof]]Toen Rome net werd gesticht waren er heel veel mannen, maar heel weinig vrouwen. Er konden dus geen kinderen worden gemaakt voor de volgende generaties. Koning Romulus bedacht toen het plan om vrouwen te stelen bij de Sabijnen, die dichtbij woonden. Dit werd bekend als de Sabijnse Maagdenroof. De Sabijnen waren woedend en begonnen een oorlog met Rome, die ze na lange tijd wonnen. De Sabijnen wilden Rome verwoesten en alle inwoners doden, maar de vrouwen, die van hun Romeinse mannen waren gaan houden, smeekten om vrede. In dit vredesverdrag stond dat de Sabijnen ook in de stad Rome mochten gaan wonen, en dat de koning van Rome afwisselend een Latijn (oorspronkelijke inwoner van Rome) en een Sabijn moest zijn. Onder koning Romulus werd ook de [[senaat]] ingevoerd.
+Toen Romulus stierf (en volgens de legende een god werd, genaamd Quirinius), werd dus een Sabijn koning, Numa Pompilius. Numa besteedde veel aandacht aan de Romeinse godsdienst en liet veel tempels bouwen. Na Numa werd de Latijn Tullus Hostilius. Hij voerde veel oorlogen, en veroverde bijvoorbeeld de stad Alba Longa, waar Romulus en Remus vandaan kwamen. Volgens de legende waren de goden boos op Tullus omdat hij de tempels van de vorige koning Numa verwaarloosde. Zij doodden hem met een bliksemschicht en stuurden de pest op Rome af.
+[[Bestand:Forum_Romanum_panorama_2.jpg|thumb|right|300px|De restanten van het Forum Romanum]]De volgende koning was weer een Sabijn, Ancus Marcius. Hij breidde Rome uit met een achtste heuvel, en stichtte een havenplaatsje, Ostia, zodat Rome beter handel kon drijven. In deze tijd werden de Etruskers zeer machtig en kregen zeer veel invloed. De Etruskische adviseur van Ancus Marcius, Tarquinius Priscus, werd zelfs de volgende koning. Hij liet zeer veel belangrijke gebouwen bouwen, zoals het [[Circus Maximus]], een plek waar wagenrennen werden gehouden, het Cloaca Maxima, het eerste Romeinse riool, en het [[Forum Romanum]], een gigantisch plein waaraan een hoop belangrijke gebouwen waren bevestigd. In het paleis van Tarquinius Priscus woonde een slavenjongen, Servius Tullius. Tarquinius Priscus kreeg een voorteken van de goden dat Servius belangrijk zou zijn, en Tarquinius Priscus benoemde Servius tot zijn opvolger.
+Servius Tullius was een goede koning: hij richtte de [[volksvergadering]] op en herbouwde de stadsmuur. Maar de zoons van Tarquinius Priscus waren woedend dat Servius koning was in plaats van dat zij hun vader opvolgden. Vooral de zoon Tarquinius Superbus was woedend. Hij hitste de mensen en de Senaat op tegen Servius, waardoor zij Servius doodden.
+Tarquinius Superbus werd de volgende koning, en ook de laatste koning van Rome. Tarquinius Superbus zette de Senaat vol met zijn medestanders. De zoon van Tarquinius Superbus verkrachtte de vrouw Lucretia, en de bevolking was woedend. Als de zoon van de koning zich zo zou gedragen, zou de koning vast niet beter zijn! Onder leiding van Lucius Junius Brutus, familie van Lucretia, werd de koning de stad uit gezet. Hij kwam nog terug met het leger van een andere Etruskische koning, maar die konden de stad niet innemen door het optreden van legendarsiche helden zoals Horatius en Gaius Mucius. Het Romeinse Koninkrijk was voorbij, de tijd van de consuls begon.
 ===De Romeinse Republiek===
@@ Regel 88: / Regel 106: @@
 ==Opgravingen==
-Restant van vorige artikel (als Bron):
-Punische oorlogen
-Geleidelijk aan werd heel Italië onderworpen aan Rome.
-Een van de grootste concurrenten van Rome was Carthago. Carthago lag in Afrika aan de baai van Tunis. Het was een republiek en een stad van rijke kooplieden. Vroeger was het een kolonie geweest van de Feniciërs.
-In drie grote oorlogen (de Punische oorlogen) is om de heerschappij over de landen rondom de Middellandse Zee gevochten. Ze werden steeds gewonnen door Rome. Tijdens de tweede Punische oorlog  (218 - 201 voor Chr.) zag het er slecht uit voor Rome. Aan het begin van de oorlog hadden Carthagers zich in Spanje gevestigd. Rome had aan de stad [[Saguntum]] bescherming gegeven en toen die stad werd aangevallen door een Carthaagse generaal, Hannibal, brak de oorlog uit. Deze oorlog is beroemd geworden door de grote mars van Hannibal naar Italië en zijn tocht over de Alpen met een leger dat ook olifanten meevoerde. In 217 wist hij het  Romeins leger te verslaan bij het Trasimeense meer door het in een soort hinderlaag te lokken. Ook in Canae werd het Romeinse leger verpletterend verslagen en verschillende Romeinse steden liepen over naar de Carthagers. Hannibal had echter ook vijanden in Carthago. Die vonden dat Hannibal lang genoeg in Italië zat en maar eens terug moest komen, Hannibal kreeg geen versterkingen. De Romeinse aanvoerder, Publius Scipio, begon nu Hannibal te snappen. Hij gebruikte Hannibals eigen wapen: doe wat je tegenstander niet verwacht. Terwijl Hannibal in Italië vastzat viel het Romeinse leger de stad Nieuw-Carthago in Spanje aan.
-Later begon de Derde Punische Oorlog. Rome wilde niet meer dat Carthago ooit weer machtig werd en viel de stad aan. Carthago werd tot de bodem toe afgebroken, nooit eerder was een cultuur op deze schaal vernietigd. 300.000 mensen kwamen om. Duizenden kunstschatten uit Carthago werden afgevoerd naar Rome, terwijl de burgers van het voormalige Carthaagse Rijk, als slaven op het land moesten werken.
-Na de verovering van Carthago werden de hellenistische staten in het oosten en zuidoosten van de zee onderworpen. Tegelijkertijd kwam ook West-Europa onder Romeins gezag. Het rijk werd daardoor zo groot dat de republiek onbestuurbaar werd. Er vond een roerige overgang naar een keizerrijk plaats. Caesar en Augustus stichtten zo een rijk dat onder keizer Trajanus zijn grootste omvang zou bereiken. Het reikte toen van Schotland tot Mauritanië, vandaar tot aan de Soedan en de Iraanse hooglanden. Georgië, de Krim, langs Donau en Rijn tot aan de Nederlandse kust.
- [[Julius Caesar]]
-[[Afbeelding:Lucius Cornelius Sulla.JPG|thumb|150px|[[Lucius Cornelius Sulla]], beroemde generaal en dictator van Rome. Redde Rome van in de Italische oorlogen, oom van Ceasar]]
-In 60 v.C. gaat Julius Caesar op reis. Om het gezag van het driemansschap te bevestigen moesten ze de senaat overwinnen, daarom schakelden ze de aanvoerders ervan uit.  Hierna verdeelden ze de provincies onder elkaar: Caesar kreeg [[Gallië]] en [[Illyrië]], Pompeius kreeg [[Afrika]] en [[Spanje]] en Crassus kreeg het oosten.<br>
-Caesar was een groot veldheer, die met zijn Romeinse legioenen tot in [[Engeland]] wist door te dringen en verschillende keren de Rijn is overgestoken om de opdringende Germanen de les te lezen en hij heeft geheel [[Frankrijk]] onderworpen. Ook drong hij Egypte binnen en herstelde koningin Cleopatra op de troon, vocht in Spanje en Klein-Aziè en kon zonder valse bescheidenheid zeggen: Veni, vidi, vici - ik kwam, ik zag, ik overwon. Rome was hier niet mee blij mee. De senaat was bang voor zijn macht en beval hem het commando neer te leggen. Caesar deed dit niet en zo was er weer een nieuwe burgeroorlog, waarin hij overwinnaar werd. In 46 v.C. slaagde Caesar erin zich door het volk en de senaat tot dictator te laten benoemen voor een periode van 10 jaar en in 45 v.C. voor de rest van zijn leven. Als imperator was hij opperbevelhebber over alle troepen. Hij probeert de Romeinse staat te redden uit de bestuurschaos. Hij gaat de kalender aanpassen  en grootse bouwwerken uitvoeren, Rome bloeide weer even. Toch had Caesar ook vijanden, heel wat senatoren verdachten hem ervan koning te willen worden. Hij werd in het jaar 44 voor Christus in de senaat vermoord door zijn vriend Brutus.
-De moord op Caesar bracht veel onzekerheid met zich mee en de senaat was niet bekwaam om de toestand onder zijn hoede te nemen. Er werd een nieuw driemanschap opgericht, nu door Antonius, Lepidus en Octavianus.  Octavianus was de aangenomen zoon van Caesar en de andere twee veldheren van hem. Het driemanschap verdeelde het rijk onder zich: Octavianus kreeg het westen, Antonius het oosten en Lepidus Afrika.
-[[Keizer Augustus]]
-Toen Antonius trouwde met [[Cleopatra]], koningin van Egypte en haar zoon uitriep tot koning der koningen begon [[Octavianus]]  een oorlog tegen hen. Octavianus won en stond nu alleen aan het hoofd van het rijk. Hij wist dat het Romeinse volk niets moest hebben van het koningschap en werd dan ook keizer, ‘imperator’, en kreeg van de senaat de eretitel waaronder hij beter bekend is: [[Keizer Augustus]]. Onder zijn bewind is Rome opgebouwd tot een stad van [[marmer]] en met hem is de verering voor de keizer begonnen.
- Keizerrijk
-Honderd jaar lang was Rome door burgeroorlogen geplaagd. Nu heerste er eindelijk vrede.(Pax Romana) De handel bloeide op en daardoor  ook de landbouw en de nijverheid. De bevolking was tevreden en Augustus zeer dankbaar.
-Augustus koos voor Rome als centrum van het Rijk verdeelde de provincies in twee groepen: senatoriale provincies die bestuurd werden door de senatoren zelf en de keizerlijke provincies, provincies die hij zelf bestuurde omdat ze militaire verdediging nodig hadden. De grenzen van het rijk worden vastgelegd, Augustus koos voor natuurlijke grenzen en hij stopte de veroveringspolitiek van de Republiek.
-Augustus kreeg zijn bevoegdheden van de senaat voor het leven. En zo werd het keizerrijk steeds meer een [[monarchie]]. Hij regelde het zo dat zijn stiefzoon Tiberius hem in 14 n.C. opvolgde. Het probleem was dat de erfopvolging niet officieel geregeld was. In het begin zorgde de heersende keizer vaak door adoptie voor een geschikte opvolger. Later ging de opvolging vaak door moord op de keizer en het uitroepen van een nieuwe door het leger. Pas in de 4e eeuw na Chr. wordt het keizerschap echt erfelijk.
-Het Dominaat (van 284 tot 476 n.C.)
-Diocletianus vergrootte de macht van de keizer. hij heette niet langer princeps maar Dominus et Deus, wat Heer en god betekende.  De inwoners bleven niet langer burgers maar werden onderdanen die een knieval moesten maken voor de keizer. Aan het hoofd van het Rijk kwamen twee keizers, één in het oosten en één in het westen. Beiden werden ze bijgestaan door  een mederegent, die de titel caesar droeg. Door de verdeling van de keizerlijke macht was Rome in feite een viermansregering geworden.
-De herinrichting van het Rijk kostte veel geld waar de onderdanen moesten voor opdraaien. Voor zo'n staat konden ze geen vaderlandsliefde meer opbrengen.
-De generatie na Diocletianus gaan het centrum van de Romeinse wereld verschuiven naar [[Byzantium]]. Op de plaats van die oude Griekse kolonie stichtten Constantijn [[Constantinopel]] of het nieuwe Rome.
-Constantijn was de christenen welgezind en gaat die godsdienst tot staatsgodsdienst maken door het edict van Milaan uit te vaardigen. Het christendom organiseerde zich naar het model van het keizerrijk.
-Na de dood van Constantijn gaat de aftakeling verder, burgeroorlogen en invallen van barbaarse volkeren. In het Noorden slagen de Franken erin de rijksgrenzen binnen te vallen. Theodosius kan de eenheid nog één maal herstellen.  Na zijn dood viel het Rijk definitief uit elkaar in twee delen: een westelijk deel met Milaan als hoofdstad en een oostelijk deel met Constantinopel als hoofdstad.
-In 476 viel het [[West-Romeinse Rijk]] definitief door de invallen van de Germanen. Het [[Oost-Romeinse rijk]], dat later het [[Byzantijnse Rijk]] heette, kwam pas in [[val van Constantinopel|1453]] ten val.
 Videolinks