Rome
Rome, of in het Italiaans Roma, is de hoofdstad van Italië. Rome ligt aan de Tiber in de regio Lazio en is een metropolitane stad. De stad heeft een oppervlakte van 1285 km² en had 2.863.322 inwoners op 31 december 2013 (de laatste keer dat de bevolking is geteld). De huidige burgemeester van Rome is de advocate Virginia Raggi.
De stad ligt midden in Italië. In de oudheid was Rome het Centrum van een machtig rijk. Er is nog veel uit de oudheid te zien. Er komen jaarlijks miljoenen toeristen uit alle delen van de wereld. Er wonen 3 miljoen mensen. Het Vaticaanstad, de kleinste staat ter wereld, ligt midden in Rome. Rome is een heel oude stad. Oorspronkelijk was de stad gebouwd op zeven heuvels aan de rivier de Tiber, ongeveer 25 km van de zee. De oude Romeinen veroverde het grootste deel van Europa. Rome was de hoofdstad van hun wereldrijk. Je kunt nu nog een paar oude Romeinse gebouwen zien, zoals het Colosseum en de ruïnes van het Romeinse Forum.
Geschiedenis
Ontstaan:Romelus en Remus
.JPG)
Volgens de Romeinse geschiedenis schrijver Livius werd Rome in 753 voor Christus gesticht door Romulus. Livius ontleende dat aan een sage. Het is echter een historisch gegeven .
De precieze ontstaansgeschiedenis van Rome is niet bekend, de legende wel. Deze vertelt het verhaal van Prinses Rea Silvia. Zij werd bruut verkracht door oorlogsgod Mars en baarde een tweeling: Romulus en Remus. Hun oom liet de kinderen achter bij de Tiber. De jongens werden enige tijd gevoed door een wolvin voordat een herder ze adopteerde. Eenmaal volwassen bouwde de tweeling een nederzetting aan de oever van de Tiber. De jongens kregen onenigheid over het bestuur ervan, waarbij Romulus Remus doodde. Romulus zou de eerste koning van Rome geweest zijn, in het jaar 753 voor Christus. De Romeinen vieren het ontstaan van hun stad elk jaar op 21 april.
Hoofdstad van het Romeinse Rijk
Over het precieze ontstaan van Rome zijn verschillende verhalen, zoals hierboven. Volgens geschiedkundigen werd Rome echter oorspronkelijk geregeerd door de Etrusken. Het was een koninkrijk, maar na het verjagen van de laatste koning werd Rome in de 1e eeuw v.Chr. een republiek. Rome wist zich snel uit te breiden over het Italiaanse schiereiland en om de Middellandse Zee. Rome werd door consuls bestuurd en Julius Caesar was de bekendste consul. Hij was een belangrijk veldheer, maar werd vermoord door de senatoren in 44 v.Chr. Rome veranderde in chaos. In 27 v.Chr. kreeg Augustus alle macht in handen en veranderde de republiek in een keizerrijk. Door hem als keizer ging het erg goed met de stad. Hij deelde Rome op in 14 deelgebieden met een ambtenaar aan het hoofd en hij zorgde dat er brandweer en politie kwam. Hij liet een groot aantal gebouwen neerzetten en vertelde dat hij van de bakstenen stad een marmeren stad had gemaakt. Keizers na hem breidden de stad en het rijk verder uit. In de eerste een tweede eeuw na Christus was Rome een prachtige stad met meer dan 1 miljoen inwoners.
De keizer na Augustus waren wisselend. Sommige waren goede keizers, zoals keizer Hadrianus, maar andere keizers werden vergeleken met de duivel. Een voorbeeld is keizer Nero, die volgens geruchten de Grote brand van Rome tussen 18 en 19 juli 64 had aangestoken en de christenen er de schuld van gaf. Het is niet helemaal duidelijk of dit waar is, maar wel weten dat hij op de plek waar eens huizen stonden een groot paleis bouwde. Uiteindelijk zou het Romeinse Rijk in twee delen worden opgedeeld. Het westelijke deel werd vanuit Rome bestuurd en het oostelijke deel vanuit Constantinopel (het huidige Istanboel). Rome raakte in deze tijd in verval, terwijl Constantinopel juist opbloeide. Beide steden waren belangrijk in het christendom, maar Constantinopel werd als belangrijker gezien. Romulus Augustulus was de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk. Hij stapte als keizer en gaf Rome als het ware over aan de Germanen. Er wordt ook wel gezegd: "Rome begon en eindigde met Romulus", vanwege de naamgelijkenis tussen de laatste keizer en de stichter van Rome volgens de legende.
Middeleeuwen en Renaissance
-nl.svg)
Rome veranderde in een chaos en raakte in verval. Uiteindelijk kwam er een nieuwe heerser naar Rome, de paus. Aanvankelijk wilde de keizer van het Oost-Romeinse Rijk geld geven voor het onderhouden van gebouwen en bruggen. Rome was verarmd en de bevolking nam af. Zij wilde Senaat weer instellen, maar dit lukte niet. De paus wist hierdoor machtiger te worden als belangrijkste religieuze leider van de stad. De kerk nam hierdoor het bestuur over de stad Rome over. In 754 riep de paus met behulp van de Frankische koning Pepijn de Korte de Kerkelijke Staat uit; een land dat onder de paus stond. Hiermee had Rome geen relatie meer met het Oost-Romeinse Rijk.
De stad was gedurende Middeleeuwen een belangrijke stad, aangezien de hoogste religieuze leider van Europa er zat. Belangrijke gebeurtenissen die (deels) in Rome plaatsvonden waren de Investituurstrijd (een conflict tussen de paus en de keizer van het Heilige Roomse Rijk) en het Babylonische ballingschap der pausen (waarbij de pauzen vanuit Avigon bestuurden). In de Renaissance was Rome met al haar Romeinse glorie een inspiratieplaats voor kunstenaars. Vele Renaissancekunstenaars, zoals Michelangelo en Caravaggio, werkten in Rome. Het hoogtepunt is het plafond van het Sixtijnse Kapel door Michelangelo.
Napoleon en de nasleep
De Franse Revolutie en de gevolgen ervan hadden ook gevolgen voor de Kerkelijke Staat. Onder Napoleon Bonaparte werden diverse steden veroverd door het Franse leger en tenslotte werd ook Rome ingelijfd. Het gebied stond tussen 1798 en 1799 bekend als de Romeinse Republiek. De paus werd gevangengenomen en naar Frankrijk overgebracht, waar hij stierf. De Fransen werden uit Italië verdreven, maar in 1808 vielen de Fransen opnieuw Rome aan. Ze wisten de Kerkelijke Staat opnieuw te veroveren.
Tijdens het Congres van Wenen werd de Kerkelijke Staat hersteld. In 1830, 1831 en 1848 waren er revolutie tegen de paus. Tijdens de revolutie van 1848 vluchtte de paus uit Rome en werd de Romeinse Republiek opnieuw uitgeroepen. Deze werd echter hetzelfde jaar nog ongedaan gemaakt. Hiermee was het gevaar voor de Kerkelijke Staat niet geweken, aangezien er een nieuw gevaar opkomst was.
Risorgimento: Italiaanse Eenwording
Italië was toentertijd nog geen land, maar men wilde van Italië wel één land maken. Veel gebieden werden samengevoegd, maar de paus verzette zich hiertegen. Hij was bang zijn macht in Rome te verliezen, aangezien de koning van Sardinië langzaamaan koning van Italië werd. De paus gaf in 1859 al gebieden aan het nieuwe koninkrijk, maar dit was niet genoeg. De Italianen wilde ook de stad Rome hebben, aangezien het de hoofdstad was van het Romeinse Rijk.
Rome werd ingenomen door de Italianen en in 1870 de hoofdstad van Italië en toen woonden er al 200.000 mensen. Dertig jaar later was dat getal verdubbeld. Rome is sindsdien blijven groeien omdat steeds meer mensen uit de omgeving naar de stad zijn getrokken. De paus werd in 1871 erkend als onschendbaar en kreeg een gebied dat nu bekend staat als Vaticaanstad. De paus was hier niet tevreden mee. De kerk erkende Italië niet en de paus weigerde om een voet buiten Italië te zetten. Ondertussen werd Rome de plaats waarvan uit Italië bestuurd werd. Verschillende gebouwen werden in de stad gebouwd om de nieuwe Italiaanse eenheid te vieren en te herdenken.
Eerste en Tweede Wereldoorlog
.jpg)
Italië stond aan het begin van de Eerste Wereldoorlog aan de kant van de Centralen, maar wisselde van kant en vocht uiteindelijk samen met de Geallieerden. De bevolking van Rome was ondertussen flink gegroeid en er werd druk gebouwd om iedereen een dak boven het hoofd te geven. Op dat moment brak echter de Eerste Wereldoorlog uit. De Eerste Wereldoorlog zorgt voor een economische crisis in Italië. Het land raakt de oorlog niet uit de crisis. Dit zorgde voor het opkomen van extremistische groeperingen, zoals de communisten en de fascisten. De communisten en de fascisten waren vijanden van elkaar en vaak waren er straatgevechten tussen de twee groepen.
In 1922 komt de fascist Benito Mussolini aan de macht. Hij en zijn partij krijgen alle macht in handen. Mussolini grijpt terug op het oude Romeinse Rijk en ziet Italië als de opvolger van dat rijk. Dit heeft gevolgen voor de stad Rome, aangezien het ooit de hoofdstad was van het Romeinse Rijk. Mussolini laat veel Romeinse monumenten restaureren en legt veel grote wegen aan door de stad. Eén van die wegen is de Via dei Fori Imperiali, die van Piazza Venezia naar het Colosseum loopt. In 1929 weet Mussolini het verdrag van Lateranen te sluiten met de paus, waardoor Vaticaanstad een land wordt binnen de stad Rome. Ondertussen bouwt Mussolini ook complete nieuwe wijken en weet de wereldtentoonstelling van 1942 in Rome te laten houden. Echter, in 1940 breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Italië kiest de kant van de Asmogendheden, maar wisselt in 1943 naar de Geallieerden.
Rome wordt tijdens de oorlog zwaar beschadigd door de bombardementen van de Geallieerden. In juni 1944 wordt de stad bevrijd, maar het duurt nog jaren voordat de stad weer in haar oude glorie hersteld wordt.
Sinds de Tweede Wereldoorlog
In 1946 wordt de monarchie in Italië afgeschaft en wordt het land een republiek. In de wijk die voor de wereldtentoonstelling gebouwd werd, worden in 1960 de Olympische Spelen gehouden. Rome wordt opgebouwd, maar de restauratie van de monumenten moet wachten tot de jaren 80 en 90. In rap tempo worden alle gebouwen opgeknapt voor het jaar 2000, waarin veel toeristen worden verwacht. Veel oudere gebouwen werden nieuwe culturele instellingen. Ook verrezen compleet nieuwe gebouwen en werd oud met nieuw gecombineerd. Daarnaast kreeg de stad ook haar metro.
Bevolking
Inwoners van Rome
Toen Rome in 1870 hoofdstad werd van het verenigd Italië telde de stad 200.000 inwoners en was daarmee na Milaan en Napels de op twee na grootste stad van het land. Het aantal inwoners nam echter snel toe en in 1939 was Rome de grootste stad van Italië. De stad zelf telt 2,7 miljoen inwoners. Als je alle voorsteden meetelt, die buiten de stadsgrenzen liggen, heeft Rome 4 miljoen inwoners.
Rome heeft een paar bekende familie die er al generaties lang wonen. De Colanna-dynastie bijvoorbeeld die zegt af te stammen van de Etrusken. En de families Corsini, Orsini en Aldobrandini die veel macht hadden in de renaissancetijd. Veel pausen komen uit deze families. Het valt buitenlanders altijd veel op dat de Italianen zo netjes gekleed zijn. Inwoners van Rome letten meestal wel heel erg op hun uiterlijk, ze willen zich altijd goed gekleed laten zien. In Italië heet dat La Bella Figura, in het Nederlands zeg je het zo: een bepaalde gedragcode.
De taal: Romanesco
Hoewel Italiaans de enige officiële taal is van Italië, is de taal eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende talen. In eigen regio's van het land wordt een andere taal gesproken. In Rome en omliggende regio Lazio wordt het Romanesco gesproken. De naam betekent letterlijk lelijk Romeins, aangezien de taal onaangenaam klinkt en veel afkortingen gebruikt. Het huidige Romanesco wordt vaak als straattaal en volkstaal gebruikt, terwijl de rijkere inwoners van de stad het standaard-Italiaans spreken. In principe verschillen de twee niet heel veel van elkaar. Het meeste verschil zit in de uitspraak.
Bezienswaardigheden
Rome kent een hoop bezienswaardigheden, die over lange geschiedenis van de stad gebouwd zijn. Het bekendste bouwwerk van de stad is het Colosseum uit de Romeinse tijd. Hier werden vroeger gladiatorengevechten gehouden en doodstraffen uitgevoerd. Het is gebouwd op de plaats waar keizer Nero een deel van zijn paleis had staan. Het Colosseum is genoemd naar de kolossos, een gigantisch beeld van keizer Nero. Tegenwoordig is het bouwwerk een ruïne, die enkele miljoenen bezoekers per jaar trekt. Het Colosseum werd in 2007 verkozen tot één van de zeven wereldwonderen van de nieuwe wereld en is werelderfgoed. Op het Forum Romanum vindt men veel van dit soort bouwwerken. Dit was ooit het politieke, economische, religieuze en juridische centrum van de stad en het Romeinse Rijk. Hier kun je de boog van Titus, de tempel van Venus en Roma en de basilica van Maxentius vinden. Het plein was erg belangrijk en iedere keizer voegde wel iets toe of haalde iets weg. Het Pantheon uit de 2e eeuw n.Chr. wordt vaak gebruikt als voorbeeld voor de Romeinse bouwkunst met vele zuilen, maar ook koepels en rondingen. Ook de zuil van Trajanus en Circus Maximus komen uit die tijd.
De paus, die lange tijd over de stad heerste, voegde zelf ook een hoop gebouwen toe. Het Sint-Pietersplein met de Sint-Pietersbasiliek en de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad komen uit deze tijd. Hoewel de kerken in een heel ander land staan, is de paus nog steeds bisschop van Rome. De Sint-Pietersbasiliek was ooit de grootste kerk ter wereld (en nog steeds één van de grootste). De basiliek is één van de zeven pelgrimskerken van de stad. Ook Sint-Jan van Lateranen en Sint-Paulus buiten de Muren vallen hieronder. Naast deze kerken is de Trinità dei Monti bij de Spaanse Trappen erg bekend. Hoewel de Spaanse Trappen zelf naar Spanje zijn vernoemd, zijn geschonken door Frankrijk. De reden waarom de trappen zou heten is omdat ze naar de Spaanse ambassade leiden.
Later werden meer en meer monumenten toegevoegd. Het monument van Victor Emanuel II herinnert aan de eerste Italiaanse koning. Ook de Engelenburcht en piramide van Cestius zijn bijzondere bouwwerken. Palazzo Venezia is het paleis waar Mussolini tijdens en voor de Tweede Wereldoorlog de Italianen toesprak. Een ander bekend bouwwerk is de Trevifontein. Deze fontein is vooral bekend vanwege de scène uit La dolce vita waarin actrice Anita Ekberg in de fontein zwemt. Er bestaat een mythe waarbij bezoekers met hun ogen dicht drie muntjes naar achteren in de fontein gooien terwijl ze aan Rome denken met de rechterhand over de linkerschouder. Zo zal men nog een keer terugkeren in Rome. Het geld zelf wordt opgehaald voor een goeddoel. Andere fonteinen zijn de Fontana della Barcaccia, de Vierstromenfontein en de Fontana delle Tartarughe. La Bocca della Verità is een bijzonder beeld in Rome. Ook valt op dat de stad een hoop obelisken heeft. De meest bijzondere is het Olifantje van Bernini.
Politiek
Stadsbestuur
Tot aan 2015 was Rome een eigen provincie binnen de Italiaanse regio Lazio. Tegenwoordig is de stad een metropolitane stad onder de naam Città Metropolitana di Roma Capitale. Dit gebied omvat de stad Rome en al haar voorsteden. Onder andere de steden Civitavecchia, Tivoli, Lido di Ostia, Velletri en Bracciano vallen onder dit gebied. De metropolitane steden zorgen onder meer voor ruimtelijke ordening, de lokale politie, infrastructuur en alle diensten die een stad aanbied. De regio wordt bestuurd door de burgemeester en de gemeenteraad van Rome zelf.
De burgemeester van de stad Rome wordt oorspronkelijk door een linkse politieke partij geleverd. Dit waren meestal de Italiaanse Socialistische Partij, de Democratische Partij of de Communistische Partij. De huidige burgemeester van de stad is Virginia Raggi van de populistische Vijfsterrenbeweging. Zij is hierdoor de eerste vrouwelijke burgemeester van de stad.
Stedenbanden
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Verkeer en vervoer
Bereikbaarheid
De wegen in het centrum van Rome volgen grotendeels de oude Romeinse wegen. Deze begonnen op de Capitolijn en verbonden zo Rome met de rest van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig ligt er om de stad een grote ringweg heen, de Grande Raccordo Anulare. Vanaf deze weg is Rome verbonden met vier grote snelwegen naar het noorden en het zuiden. Dit zorgt voor een soepele verbinding met de rest van Italië.
Het vliegveld van de stad ligt bij het plaatsje Fiumicino en heet Aeroporto di Roma Fiumicino, ook wel Luchthaven Rome Leonardo da Vinci. Dit vliegveld is de belangrijkste en grootste luchthaven van Italië en krijgt ook de meeste passagiers te verwerken. De stad heeft nog een vliegveld voor internationale vluchten, namelijk Aeroporto di Roma Ciampino bij Ciampino. Dit wordt zowel door passagiers als door het leger gebruikt. In de toekomst wil de stad in het noorden nog een derde vliegveld maken. De reden waarom de vraag in Rome naar vliegvelden zo hoog is, is omdat de meeste bezoekers van de stad per vliegtuig komen.
Rome is door zijn centrale ligging het knooppunt voor de spoorwegen. De stad heeft negen spoorwegverbindingen, waarvan een speciale verbinding tussen het grootste vliegveld van de stad en station Roma Termini. Roma Termini is het belangrijkste station van de stad en verbind ook het stadsvervoer van de stad met elkaar. Rome heeft twee hogesnelheidslijnen, eentje naar Napels en eentje naar Florence, Milaan en Turijn.
Stads- en streekvervoer
Rome heeft haar eigen metro, maar deze klein vergeleken met andere steden. De metro bestaat uit slechts drie lijnen en 73 stations. Oorspronkelijk zou er nog een vierde lijn komen, maar dit plan werd in 2012 afgeblazen. Al jaren is er een plan om de derde lijn te verlengen en op te splitsen in drie delen. De reden waarom de uitbreiding zo langzaam gaan is omdat er veel archeologische vondsten worden gedaan bij de werkzaamheden.
De stad beschikt over een uitgebreid bus- en tramnetwerk. Rome kreeg in 1877 haar eerste tram en het netwerk bestaat tegenwoordig uit zes lijnen. Deze tramlijnen gaan voornamelijk naar de buitenwijken van de stad. Door de komst van verkeerslichten hadden trams geen voorrang meer. Reizen met de tram duurde daarom erg lang. Tegenwoordig wordt dit opgelost door zo veel mogelijk vrije trambanen aan te leggen. Ook zijn de meeste trams tegenwoordig van airco voorzien. De bussen in Rome rijden over het algemeen niet door het centrum. Meestal brengen de passagiers naar een verzamelterrein net buiten de stad, waarna ze met de tram of metro verder de stad kunnen bezoeken.
Weetjes
- Het spreekwoord Alle wegen leiden naar Rome is ontleent aan de stad Rome. In de tijd van het Romeinse Rijk leidden ook echt alle wegen naar Rome, aangezien het de hoofdstad was. Er zijn in de Nederlandse taal ook andere spreekwoorden die met Rome te maken hebben, zoals:
- Rome werd niet één dag gebouwd.
- Hij is in Rome geweest, maar heeft de Paus gemist.
- Zo oud als de weg naar Rome.
- Als je kijkt naar bewoners binnen de stadsgrenzen, is Rome de achtste stad van Europa en de vierde van de Europese Unie.
- De stad is een geliefde locatie in Italiaanse en internationale films. Onder andere de films Roman Holiday (1953), Ben-Hur (1959), La dolce vita (1960), Spartacus (1960), Cleopatra (1963) en recenter Gladiator (2000) en Angels and Demons (2009) zijn in de stad (deels) opgenomen.
Video
Bronnen
| Hoofdsteden in Europa | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
| Grote steden in Italië | .png){kind=small}
| ||
|---|---|---|---|
| Rome · Milaan · Napels · Turijn · Palermo · Genua · Bologna · Florence · Bari · Catania · Venetië · Verona · Messina · Padua · Triëst | |||