Aantekeningen uit het ondergrondse

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

Aantekeningen uit het ondergrondse
Informatie
Alternatieve titel	Записки из подполья
Schrijver	Fjodor Dostojevski
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel)	Russisch
Land	Rusland
Genre	Psychologische novelle
Datum	1864
ISBN
Leeftijdscategorie
Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

Aantekeningen uit het ondergrondse (Russisch: Записки из подполья) is een novelle van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski. Hij publiceerde het boek tussen januari en april 1864 in het tijdschrift Epokha. De novelle behoort tot een van zijn bekendste werken.

Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een monoloog van een bittere en eenzame verteller uit Sint-Petersburg. Hij uit kritiek op de belangrijkste filosofische bewegingen van zijn tijd. In het tweede deel vertelt hij een verhaal over zijn leven. De thema's uit het eerste deel komen vervolgens in dat verhaal terug. Dostojevski schreef het boek in reactie op verschillende Russische filosofen, waaronder Nikolaj Tsjernysjevski.

Aantekeningen uit het ondergrondse heeft invloed gehad op onder andere verschillende werken van Friedrich Nietzsche, De Gedaanteverwisseling van Franz Kafka en De onzichtbare man van Ralph Ellison. Ook is het boek verschillende keren verfilmd.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Deel 1

In het eerste deel van het boek geeft de Ondergrondse Man een monoloog. Volgens de man zal een utopische samenleving een einde brengen aan alle pijn en al het leed. De man gelooft dat pijn en leed nodig zijn om een gelukkig bestaan te leiden en een vrij leven te hebben. Mensen zeuren alleen maar over een pijn om hun leed door te geven aan anderen.

De meeste mensen plegen wraak als vorm van rechtvaardigheid. De Ondergrondse Man wil ook wraak plegen, maar ziet wraak niet als rechtvaardig. Hij heeft een bloedhekel aan andere mensen. Hoewel hij zijn problemen makkelijk kan oplossen of voorkomen, weigert hij te handelen. Zijn inactiviteit wordt veroorzaakt door verveling. Toch is hij liever inactief door luiheid, zoals de meeste mensen zijn.

De man uit kritiek op belangrijke filosofische stromingen van die tijd, zoals het determinisme. Ook levert hij kritiek op het boek Wat te doen? van Nikolaj Tsjernysjevski. Volgens de Ondergrondse Man kan een utopische samenleving niet bestaan. Je kunt namelijk het gedrag van mensen niet altijd beïnvloeden. Vroeger of later zullen mensen tegen hun eigen belangen handelen. Een utopie kan alleen in theorie en niet in de praktijk bestaan.

Deel 2

De Ondergrondse Man werd ooit door een politieagent in een café beledigd. De agent kwam hem later verschillende keren op straat tegen. De agent botste steeds tegen de man en haf niet eens door dat de Ondergrondse Man bestond. Hij wil wraak nemen op de agent en besluit geld te lenen. Hiermee koopt hij een dure jas om zijn status te verhogen. Hij besluit vervolgens tegen de agent aan te botsen. De agent merkt hier nog geen eens wat van.

Later spreekt de Ondergrondse Man af met enkele vrienden van vroeger in een café. De man had een bloedhekel aan hen toen ze jonger waren. De Ondergrondse Man krijgt ruzie met zijn vrienden. Hij verklaart dat hij de samenleving haat en ziet hen als een symbool daarvan. De vrienden vertrekken zonder hem, maar hij besluit hen te achtervolgen. Uiteindelijk ontmoet hij een jong meisje genaamd Liza. De Ondergrondse Man en Liza worden verliefd op elkaar. Liza is een sekswerker en de Ondergrondse Man laat haar inzien hoe slecht haar positie is. Desondanks durft de Ondergrondse Man geen relatie met Liza aan te gaan. De man heeft last van psychologische problemen. Toch omhelst Liza hem, omdat ze realiseert hoe hatelijk hij is.

Liza probeert hem vervolgens te verlaten, maar de Ondergrondse Man probeert haar over te halen seks met hem te hebben. Liza vlucht uiteindelijk de straat op en de Ondergrondse Man kan haar nooit meer vinden. De Ondergrondse Man voelt zich ongelukkig wanneer hij aan dat moment terugdenkt. Toch vindt hij dat de maatschappij hem niet anders behandelt. Uiteindelijk stopt het verhaal. Volgens Dostojevski schreef de Ondergrondse Man meer, maar leek het hem beter om het verhaal te stoppen.