Boekdrukkunst
De boekdrukkunst is de kunst om geschriften door middel van een drukpers te vermenigvuldigen. Dit is in Europa ontdekt door de Nederlander Laurens Janszoon Coster of door de Duitser Johannes Gutenberg, die beiden ongeveer tegelijkertijd de uitvinding deden. De boekdrukkunst werd al eerder ontdekt in China tijdens de Song-dynastie. Maar de meeste mensen vinden dat Gutenberg de eerste en echte ontdekker was.
Geschiedenis
Voor die tijd werden alle boeken met de hand geschreven, wat erg veel tijd in beslag nam en vaak in kloosters door monniken werd gedaan (daar komt het woord monnikenwerk ook vandaan). En voor het boek was uitgevonden, kraste men hun boodschap meestal in een stuk marmer of steen. De Romeinen krasten hun boodschappen vaak in houten plaatjes die met was waren ingesmeerd, omdat perkament in die tijd erg duur was. Als ze dan een lange boodschappen op moesten schrijven maakten ze met leer meerdere wasplaatjes aan elkaar, een beetje zoals bij een boek, waar er meerdere perkamenten vellen of tegenwoordig papieren vellen aan elkaar worden gemaakt. Na die tijd schreef men dingen op in perkamentrollen, een stuk perkament dat is opgerold om een houten staaf.
De boekdrukkunst wordt gezien als een belangrijke ontdekking in de geschiedenis omdat hierdoor boeken voor een groter publiek bereikbaar werden - de handgeschreven boeken van voor die tijd waren erg duur en het duurde jarenlang om ze te schrijven.
Het drukken van boeken begon rond het jaar 1000 met de blokdruk. Net als bij een houtsnede (zie prentkunst) werd er een tekst letter voor letter in het hout gesneden. Enorm veel werk, en voor elke bladzijde was een ander blok nodig. Werd er een (spel)fout gemaakt, dan moest de letter worden uitgeboord, stukje nieuw hout erin en de (andere) letter opnieuw gesneden. Waarschijnlijk is naar aanleiding hiervan het idee ontstaan om losse letters te gaan maken. Dat gebeurde in 1040. Een ander nadeel van hout is dat het snel slijt door het drukken. Het duurde tot 1439 dat Gutenburg de losse, gegoten lood letter uitvond. Hiervoor sneed hij een mal (matrijs) waarin het gesmolten lood gegoten werd. De hoofdletters werden bovenkast genoemd en de kleine letter onderkast. Dat had met de indeling van de zetkast te maken. Een kast met lades, die waren ingedeeld met vakjes, voor elk leesteken een vakje. De zogeheten letterkasten.
De letters plaatste men in een zethaak tot er een regel klaar was. De regel werd voorzichtig in een raam overgezet. Ook konden er plaatjes (gesneden in metaal als koper of zink) erbij worden geplaatst.