Sprookje

Sprookjes is een genre waarin fantasie een belangrijke rol speelt. Het woord sprookje is afgeleid van het middeleeuwse woord 'sproke', dat verhaal of vertelling betekent.

Sprookjes in het kort

Sprookjes zijn fantasieverhalen, ze zijn verzonnen. Vaak gaat het verhaal over mensen die in de tijd van het sprookje, echt hadden kunnen bestaan. Meestal komt er magie in voor en eindigen sprookjes goed.

Volkssprookjes

Lang geleden werden sprookjes mondeling doorverteld. Dit werden volkssprookjes genoemd. Niemand weet wie de sprookjes verzonnen heeft. Het verhaal kon nog niet opgeschreven worden. De armste mensen droomden over een gelukkiger leven, sprookjes gaven de mensen hoop. Alleen in een sprookje was een beter leven denkbaar. Doordat de sprookjes door werden vertelt veranderden de sprookjes langzaam, iedere verteller vertelden het verhaal op zijn eigen manier. Hierdoor ontstonden er meerdere versies van een verhaal. Sprookjes werden tijdens het werk verteld om het werk minder saai te maken. Bijvoorbeeld tijdens het spinnen van wol of vlechten van manden,maar ook in de vrije tijd op de markt.

De hoofdfiguren die in de sprookjes voorkomen zijn bijna altijd arme mensen, vooral vrouwen en kinderen die aan hun lot zijn overgelaten en jongste zonen zonder een rijke vader. Een goed einde van de sprookjes betekent meestal dat de meisjes gaan trouwen met een knappe prins (assepoester, sneeuwwitje en de kikkerkoning) en dat de kinderen en jonge mannen heel rijk worden (klein duimpje en de gelaarsde kat).

In de sprookjes komen vaak dezelfde onderwerpen voor: Arm en rijk, helden en heldinnen (hoofdpersonen zijn goed, hier leren kinderen van) en echte liefde. De sprookjes werden door de mensen geloofd. Er werd gedacht dat sprookjes echt gebeurd waren.

Figuren die in sprookjes voorkomen, zoals heksen, duivels en geesten, waren voor mensen uit de vorige eeuw wel iets waar ze in geloofden. Zij wisten niet beter dan dat die wezens bestonden. Wolven waren in die tijd nog in heel Europa aanwezig! Bijfiguren zijn vaak magisch en hebben geen namen, bijvoorbeeld stiefzus en de grote boze wolf.

Het verhaal achter de volkssprookjes

Wat een volkssprookje vertelt, komt nu voor ons onwerkelijk over. Vroeger was het leven hard en de dood (door bijvoorbeeld hongersnood of ziekte) lag altijd op de loer. Soms werden de ouders gedwongen om hun kinderen tijdens een hongersnood ergens alleen achter te laten. Een voorbeeld hiervan is het sprookje van Hans en Grietje, want zij werden door hun ouders alleen in het bos achtergelaten, omdat hun ouders niet genoeg eten hadden voor het hele gezin.

Voor wie?

Vroeger werden de sprookjes door volwassen aan volwassenen verteld. De sprookjes waren niet voor kinderen bedoeld. De verhalen waren bedoeld als waarschuwingsverhalen die mensen bang moesten maken voor wolven en weerwolven. 'Roodkapje' is zo'n verhaal, in de oorspronkelijke versie van dit sprookje overleeft zij het niet. Maar nu de sprookjes meer voor kinderen zijn, loopt een sprookje loopt vrijwel altijd goed af.

Acht soorten sprookjes binnen de volkssprookjes.

Diersprookje (of fabel): dieren spelen de hoofdrol. Toversprookje (of wondersprookje): kern van de sprookjes, deze sprookjes kennen we nog steeds. Verhalen met magische of wonderbaarlijke elementen. Bijvoorbeeld roodkapje, zij komt levend uit de buik van een wolf. Religieuze sprookjes: sprookjes met een christelijke moraal. In dit soort sprookjes komen bijvoorbeeld Jezus en Petrus voor die de mensen belonen en God iemand straffen. Realistische sprookjes (of novellesprookjes): lijkt op de toversprookjes, zonder magie of wonder. Het zijn vooral verhalen over avonturen, slimme listen en problematische relaties. Sprookjes over de domme reus of duivel: een vertelling over iemand die wordt geconfronteerd met een domme reus, menseneters en/of duivels. Door trucjes zijn de mensen hun sterke maar domme tegenstanders te slim af. Humoristische sprookjes (in het Duits Schwankmärchen geheten): grappige vertelling. Heet ook wel Boerde of klucht. Voorloper van de mop. Kettingsprookjes: vertellingen over een reeks gebeurtenissen, zoals het meisje valt in het water, haar kleding is nat, zij trekt droge kleding aan. Schriksprookjes: een spannend verhaal met een onverwachts slot.

Sprookjesachtige verhalen

Tegenwoordig worden er nog steeds heel wat sprookjesachtige boeken geschreven. Ze lijken niet meer op de sprookjes van vroeger. Ze zijn lang niet zo griezelig meer en juist de reuzen, heksen en monsters in deze boeken zijn aardig. Sprookjesachtige boeken zijn er voor kinderen van alle leeftijden. Enkele beroemde schrijvers van sprookjesachtige boeken zijn: Astrid Lindgren, Annie M.G Schmidt en Paul Biegel. Ook zijn sommige sprookjes aangepast en vaak verkort en is er een mooi boek van gemaakt. In het boek van Roald Dahl: Gruwelijke Rijmen, komt bijvoorbeeld het sprookje Roodkapje voor. Maar op een leuke, grappige, rijmende manier is het aangepast en modern gemaakt.

Externe links

• Webje Sprookje
• Webpad sprookjes