Visum
Met een visum (meervoud: visa) is de toestemming om naar een land te reizen en daar (voor een tijdje) te blijven. Deze toestemming wordt gegeven door het land waar je naar toe wilt reizen of wilt verblijven. Landen maken (in de meeste gevallen) zelf regels over visa. Een visum is een vorm van grenscontrole. Hiermee kan een land voorkomen dat er "ongewenste mensen" naar hun land komen, zoals criminelen.
De meeste landen hebben ook verschillende soorten visa. Daarnaast zijn er verschillen tussen de landen waar de reizigers vandaan komen. Voor Nederland en België worden de visumregelingen op Europees niveau geregeld. De gehele Schengenzone en Europese Unie hebben hierdoor dezelfde regels voor visa.
Paspoort en visum
Een visum is niet hetzelfde als een paspoort. Een paspoort is een document, waarmee een persoon zich kan legitimeren 
in een ander land. In de landen van de Europese Unie en de Schengenzone kan men ook een identiteitskaart gebruiken. In de Benelux kan daarnaast ook een rijbewijs gebruikt worden. Buiten de Europese Unie en Schengenzone kan enkel een paspoort gebruikt worden. Stel je bent Nederlander en wilt naar de Verenigde Staten reizen, heb je een paspoort nodig. Voor het reizen naar Duitsland is weer is een identiteitskaart voldoende.
Sommige landen vragen (in sommige gevallen) ook een visum bij een reis. Een visum betekent dat je officiële toestemming hebt om naar dat land te reizen. Zo'n visum kan op verschillende manieren worden aangevraagd. In sommige gevallen moet je dit bij een ambassade of consulaat aanvragen. Dan moet je een visum vóór je aankomst aanvragen. Soms kan dit ook online. Andere landen hebben lossere regels; hier kun je een visum bij aankomst aanvragen op bijvoorbeeld een vliegveld of aan de grens. Voor een visum moet altijd een bepaald geldbedrag betaald worden. Een visum moet altijd in combinatie met een paspoort (of ander reisdocument). Een visum alleen is niet voldoende.
Daarnaast zijn er in de meeste landen visa nodig voor als je daar wilt wonen, werken of studeren. In de Europese Unie en Schengenzone is dit niet nodig. Een Belg kan dus zonder visum in Duitsland studeren, wonen of werken. Visa zijn wel nodig als je in een ander land (zoals de Verenigde Staten) wilt gaan studeren, werken of wonen. Deze visa zijn vaak maar voor een bepaalde periode geldig. Deze visa zijn nodig voor als je een huis wilt kopen, een opleiding wilt beginnen of een baan wilt in dat land.
Een visum hoeft niet altijd een apart document te zijn. Een reisvisum is vaak slechts een stempel in het paspoort.
Soorten
Er zijn verschillende soorten visa die elk een eigen toestemming geven:
- Een transitvisum: Dit visum geeft toestemming om door een land heen te reizen om in een ander land te komen. Dit visum is nodig voor als je een treinreis of autorit door dat land wilt maken. Vaak is een transitvisum maar enkele uren of dagen geldig. Dit is genoeg voor de reis. Voor vliegreizen kan een transitvisum soms nodig zijn als je moet overstappen in een ander land.
- Een toeristenvisum: Dit visum geeft toestemming om te reizen naar en door een land als toerist. Je kan hiermee verblijven in een hotel en zaken in dat land bezoeken. Je mag echter niet met een toeristenvisum werken, studeren of wonen in dat land. Vaak is een toeristenvisum zo'n drie maanden geldig.
- Een uitreisvisum: Sommige landen geven toestemming aan hun eigen inwoners om hun eigen land te kunnen verlaten. Hierbij het land waar je naartoe wilt dus niets te maken. De meeste landen hebben geen uitreisvisum.
- Een tijdelijke verblijfsvergunning: Dit is een visum wat je toestemming geeft voor een tijdje in een land te verblijven. Met dit visum kun je werken, wonen en studeren in dat land, maar soms zijn hiervoor aanvullende visa nodig (zoals een speciaal "werkvisum"). Een tijdelijke verblijfsvergunning duurt enkele maanden tot enkele jaren. Hierna kan zo'n vergunning verlengd worden.
- Een permanente verblijfsvergunning: Dit is vergelijkbaar met een tijdelijke verblijfsvergunning, maar heeft geen "vervaldatum". Met andere woorden, de vergunning is voor altijd.
- Een diplomatiek visum: Dit is een speciaal visum voor medewerkers van ambassades of diplomatieke missies. Zij worden hiermee diplomatiek onschendbaar.
Sommige landen hebben geen visa of geen visa voor inwoners van bepaalde landen. Dit wordt visavrij reizen genoemd. Zo hoef je tegenwoordig geen visum aan te vragen als je als Nederland of Belg zijnde naar Servië of Albanië wilt reizen. Ook omgedraaid hoeven Serviërs en Albaniërs dit niet te doen.