Jan Maelwael
| Jan of Johan Maelwael | |
| |
| Persoonlijke informatie | |
| Volledige naam | Jan of Johan Maelwael |
| Land | Hertogdom Gelre |
| Geboortedatum | tussen 1370 en 1375 |
| Geboorteplaats | mogelijk Kleef |
| Overleden | maart 1415 |
| Overleden te | Dijon, Frankrijk |
| Gehuwd met / relatie |
Heilwig van Redinchaven |
| Carrière | |
| Beroep | Kunstschilder, polychromist |
| Genre(s) | Internationale Gotiek, Late middeleeuwen |
Portaal  Kunst & Cultuur
| |
Jan Maelwael werd voor 1370 geboren, mogelijk in Kleef. Hij was een begaafd kunstschilder uit de Internationale Gotiek, in de Late middeleeuwen. Hij werkte in het atelier van zijn vader Herman Maelwael aan de Burchtstraat in Nijmegen. In 1396, een jaar na de laatste vermelding van zijn vader en zijn oom in Nijmegen, duikt hij - als Jean Malouel - plotseling op aan het koninklijk hof in Parijs. Daar werkt hij aan een opdracht voor de koningin van Frankrijk, Isabella van Beieren (1370 - 1435). Hier beschildert hij banieren (soort vlaggen) met heraldische voorstellingen. Hij was aanbevolen door de Hertogin van Gelre, Katharina van Beieren. Zij was een tante van de Isabella van Beieren.
Het jaar later kwam Jan Maelwael in vaste dienst bij de Hertog van Bourgondië, Filips de Stoute (1342 - 1404), op dat moment de machtigste en meest ambitieuze man van de Lage Landen. Filips nam de 'fine fleur' van Noordwest- Europa's beeldende kunstenaars in dienst. In het Dijon van rond 1400 kreeg de schilderkunst van de Lage Landen voor het eerst een Europese bekendheid. De Nijmegenaren Jan Maelwael en de drie gebroeders Van Lymborgh waren daarbij de belangrijkste namen.
Jan Maelwael maakte snel carrière als schilder én als hoveling. Daar werd hij 'varlet de chambre' (kamerdienaar). Ook financieel werd hij gewaardeerd boven alle andere kunstenaars. Hij verrichte veel werk voor het beroemde Kartuizer klooster (Chartreuse) in Champmol, net buiten Dijon. Daar schilderde hij panelen met religieuze voorstellingen en polychromeerde (kleurde) hij de beeldhouwwerken van de grootste beeldhouwer van de Middeleeuwen Claus Sluter. Net na 1400 schilderde Jan Maelwael een Pietà (Maria met Jesus op schoot) voor Filips de Stoute. Deze aangrijpende voorstelling hangt nu in het Louvre, in Parijs. Het is het eerste 'tondo' (cirkelvormig schilderij) uit de Westerse schilderkunst.
Uit het laatste deel van Maelwael's carrière is nog een 'Maagd Maria met Kindje Jezus en Engelen' te bewonderen in de Gemäldegalerie in Berlijn. Filips de Stoute z'n zoon, Jan Zonder Vrees (1371 - 1419) kreeg de macht in Bourgondië. Deze Jean Sans Peur was een vechtersbaas en had weinig echte interesse in de kunsten. Maelwael kwam ook bij hem in dienst en werkte aan het grafmonument van de overleden Filips, beschilderde de wapenrusting van zijn nieuwe opdrachtgever en maakte ook nog minstens één portret van deze hertog.
In 1405, niet lang na de dood van Filips de Stoute, reisde hij terug naar Nijmegen en trouwde daar een bruid uit een aanzienlijke Nijmeegse familie, Heilwig van Redinchaven. Mogelijk is hij eerder getrouwd geweest.
In maart 1415 overleed Jan Maelwael in Dijon. Hij liet behalve weduwe Heilwig vier jonge kinderen achter die in Dijon bleven wonen, maar af en toe naar Nijmegen gingen. Van Jan Zonder Vrees kreeg het gezin een pensioen. In Nijmegen raakte de weduwe echter verwikkeld in een bitter conflict over de erfenis. Dit conflict zou enkele tientallen jaren duren.