Jan Swammerdam
| Wetenschapper | |||
| |||
| Er bestaat geen portret van Jan Swammerdam. Dit is een 19e-eeuwse fantasie, gebaseerd op een schilderij van Rembrandt | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Volledige naam | Jan Swammerdam | ||
| Geboren | 12 februari 1637 | ||
| Geboorteplaats | Amsterdam | ||
| Geboorteland |  Nederland
| ||
| Overleden | 17 februari 1680 | ||
| Overleden te | Amsterdam | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | natuuronderzoeker (Bioloog)) | ||
| Bekend van | Ontdekking van de bevruchting | ||
| |||
Jan Swammerdam werd geboren in Amsterdam, op 12 februari 1637 – Hij overleed in Amsterdam op 17 februari 1680. Hij was een Nederlandse natuuronderzoeker, zeg maar een bioloog. Hij was als kind al geïnteresseerd in het leven van de insecten. Het hoogtepunt van zijn werk is een geschrift over bijen. Swammerdam was ook fysioloog, die het mechanisme van de ademhaling beschreef. Hij was een van de eersten die bewees dat de mannelijke spermacel de vrouwelijke eicel bevrucht.
Studie en vroege ontdekkingen
Swammerdam was de zoon van een Amsterdamse apotheker Jan Jacobsz. Zijn vader stond bekend om zijn natuurhistorische verzameling. Zijn grootvader was een houthandelaar op de Lastage. Eigenlijk wilde z'n ouders dat Swammerdam predikant zou worden, maar hijzelf werd een groot aanhanger van de ideeën van Descartes, die op een voor hem overtuigende manier had beschreven hoe de natuur uitgelegd kon worden. Swammerdam studeerde anatomie en fysiologie onder de in zijn tijd beroemde Leidse professor Franciscus de le Boë Sylvius. Swammerdam promoveerde in Leiden op zijn onderzoek naar ademhaling, maar heeft nooit als arts gewerkt.
Hij bewees de wetenschappelijke mogelijkheden en het nut van een microscoop. Eerder hadden Johannes Hudde, Christiaan Huygens - die met Swammerdam concurreerde - en mogelijk Spinoza al verbeteringen aangebracht aan deze uitvinding van Sacharias Jansen en mogelijk deed Cornelis Drebbel dat ook.
Swammerdam ontdekte de rode bloedcellen en beschreef de structuur van de hersenen, de longen en het ruggenmerg van de mens. In vele opzichten werd Antoni van Leeuwenhoek zijn opvolger, die zelf een ander soort microscoop ontwikkelde. Swammerdam kreeg bezoek van Cosimo III de' Medici en demonstreerde hem de spierwerking bij kikkers.
Hij maakte de overstap naar het bestuderen van insecten. Vanwege de onwikkeling van de insecten van larve naar pop, dacht hij dat zoiets ook bij zaad- en eicellen plaatsvond, waarbij het dier in miniformaat daarin al aanwezig was. Dit noemt men preformationisme. Pas veel later wist de wetenschap met behulp van veel betere microscopen hoe het werkelijk in z'n werk ging.
Toch in de religie
Swammerdam was met Christiaan Huygens, Antoni van Leeuwenhoek en Marcello Malpighi de beroemdste geleerde van zijn tijd, maar rond 1673 besloot hij zich geheel aan de religie te gaan wijden en trok zich onder invloed van Antoinette Bourignon uit de wetenschap terug.