Oost-Indiëvaarder
Een Oost-Indiëvaarder, spiegelretourschip of kortweg retourschip genoemd, was het belangrijkste type transportschip van de V.O.C.. Het is een zeilschip voor vervoer van goederen en personen van en naar onder andere Batavia, in het huidige Indonesië.
In die tijd was de vlakke achterkant ofwel spiegel van het schip rijkelijk versierd. De West-Indische Compagnie en de Britse Oost-Indische Compagnie, hadden vergelijkbare schepen. Ze leken ook op de de oorlogsschepen uit die tijd en waren bewapend met hetzelfde type kanonnen maar wel met een kleiner aantal. Dit was om zich te bewapenen tegen piraten. Ook werden ze soms ingezet als oorlogsschip.
.jpg)
Bouw
Men bouwde vijf tot acht maanden aan zo'n schip. Het ging zo'n 15 jaar mee. Op de Bataviawerf bij Lelystad is zo'n schip nagebouwd. Je had ze van 36,8 m, 39,05 m en 42,25 m. Het grootste wat gebouwd is had een lengte van 45,28 m. Er kon zo'n 800.000 Kg aan vracht mee. Elk schip had drie masten en een boegspriet. Het schip was dubbelwandig en gemaakt van eikenhout. Onderaan bij de waterlijn was het schip breder dan bij de dekken.
Het achterste dek was het hoogste en werd het bovenkampanjedek genoemd. Daar zaten de kapitein en de officieren. Het middendek (het Half- of kampanjedek) was meer voor de bemanning. Het stuurdek was voor de stuurman. Daarvandaan bediende hij via een lange balk (de kolderstok) het roer. Later werd dat vervangen door een stuurwiel. Hierna volgde het verdek, het laagste dek, dat aan de voorkant aansloot op een opbouw met vertrekken voor de bemanning met daarboven het bakdek. Bij de boegspriet zat het zogeheten galjoen, waar ook het boegbeeld zat.
De replica van de Batavia is gebruikt voor filmopnames voor de Scheepsjongens van Bontekoe.
De latere retourschepen stonden ook bekend als "tea clippers". Deze hadden een bredere romp.