Schouw (zeilboot)

De zeeschouw met visserijnummer ZZ61

Een schouw is van oudsher een kleine vissersboot met de kenmerken van een binnenvaartschip. Het heeft een voor en achter omhoog gebogen bodem die boven de waterlijn aansluit op een min of meer zeshoekige spiegel of bord. Deze constructie was eenvoudiger te maken en daardoor goedkoper. Vandaar dat ze niet alleen door werven werden gebouwd, maar ook veel door particulieren. Het wordt gerekend tot de platbodems en heeft meestal een zwaard aan weerskanten. Ze hebben meestal een gaffeltuigage met een grootzeil, een fok en een kluiver, die op de uitschuifbare kluiverboom (soort boegspriet) wordt vastgezet.

Er zijn verschillende typen schouwen:

• 

  Achter en vooraanzicht Friese schouw
  Friese schouw; deze varieert in lengte van 4,5 tot 6 meter, is 1,4 tot 1,8 meter breed en heeft een sterk hellend voorbord. Het werd veelal gebruikt voor het dagelijkse werk van de kruidenier, boer en meelkoopman. Ook als plezierbootje was de schouw in trek. De lelieschouw die bij zeeverkenners in Nederland in gebruik is, is op de Friese schouw gebaseerd.
• 

  Scheldeschouw met dooskiel
  Scheldeschouw; deze heeft als een van de weinige platbodems een zogenaamde dooskiel in plaats van zijzwaarden. Voor de rest is het model hetzelfde.
• 

  De bijna ronde zalmschouw
  Zalmschouw; deze kleine boot werd gebruikt als een smal vissersscheepje, bestemd voor de vangst van zalm op de grote rivieren en in de Biesbosch. De eerste exemplaren waren gebouwd met hout, later ijzer en tegenwoordig staal.
• 

  Achter en voorzijde van een zeeschouw
  Zeeschouw of Hoornse schouw; deze grotere schouwen (9 tot 15 m) kwamen op na de afsluiting van de Zuiderzee met de afsluitdijk in 1932. De botters en dergelijke waren te kostbaar geworden. De zeeschouwen werden in staal gebouwd en werden gebruikt voor de visserij op paling en snoekbaars. Net als de botter hadden ze een gesloten dek voor de mast (plecht) en een bun in de kuip om de vissen vers te bewaren. De oudere vissers noemden ze ook wel een 'spekbak'. Later verschenen ze ook als recreatief zeiljacht met een opbouw (roef) en een kleine kuip vanwaaruit de schipper de boot bestuurt. Deze kregen in plaats van een bun een ingebouwde motor. De voorzijde loopt wat hoger op, waardoor de zeeschouw over de lengte gezien meer zeeg (mee kromming) heeft in de lijn van de boeidelen.
• 

  Zeeuwse schouw achter en voor
  Zeeuwse schouw; deze is voor lager dan de zeeschouw en heeft daardoor minder zeeg. Het werd zowel in hout als ijzer gebouwd en verdween als vissersschip pas in de jaren 1950.
• Schietschouw; deze heeft dezelfde rompvorm, maar is veel kleiner en heeft geen zeilen.