Ska
Ska is een muziekstijl dat eind jaren '50 van de twintigste eeuw in Jamaica is ontstaan en de voorloper was van rocksteady en reggae. De ska valt onder het muziekgenre Latin. Men combineerde onderdelen van Caribische Mento en Calypso met Amerikaanse Jazz enRhythm 'n blues. Ska herken je aan de lopende baslijn die wordt geaccentueerd met ritmes op de off-beat. Het werd ontwikkeld in Jamaica in de jaren '60 toen Stranger Cole, Prince Buster, Clement "Coxsone" Dodd en Duke Reid geluidssystemen maakten om Amerikaanse Rhythm 'n blues op af te spelen. Deze Jamaican sound systems bestonden uit een stroomgenerator, draaitafels en enorme luidsprekers die werden gebruikt bij straatfeesten. Later begonnen ze hun eigen nummers op te nemen. Begin jaren '60 was ska de meest voorkomende muziekstijl van Jamaica en was het populair bij Britse mods (modern geklede mannen). Het was een mix van swingjazz en Rhythm 'n blues.Twintig jaar later werd het populair bij veel skinheads (kortweg skins, mensen met kortgeknipte of kaalgeschoren hoofden en arbeiderskleding aan). In de jaren '70 werd de ska sneller gespeeld om tenslotte samen te smelten met de Punk.
Herkomst
Het woord Ska is vermoedelijk afkomstig van het nadoen van het geluid van piano en gitaar. Het is net zoals je 'woef' zegt om het blaffen van een hond duidelijk te maken.
Na de Tweede Wereldoorlog, kochten Jamaicanen in steeds grotere aantallen radio's. Hiermee konden ze de Rhythm 'n blues muziek horen uit de Zuidelijke Verenigde Staten in steden zoals New Orleans. Bijvoorbeeld luisteren naar artiesten als Fats Domino, Barbie Gaye, Rosco Gordon en Louis Jordan. De vroege Rhythm 'n blues opnames lieten toen al het "achter de beat" -gevoel van Ska en Reggae horen. De aanwezigheid van Amerikaanse strijdkrachten tijdens en na de oorlog betekende dat Jamaicanen ook naar de militaire uitzendingen van Amerikaanse muziek konden luisteren. Er was een constante toestroom van grammofoonplaten uit de Verenigde Staten.
Het aanbod van de Amerikaanse muziek begon eind jaren '50 sterk te verminderden. Hierdoor begonnen Jamaicaanse producers (platenbazen) als Clement Dodd en Duke Reid hun eigen versies van de hiervoor genoemde Amerikaanse muziek op te nemen met artiesten uit Jamaica zelf. Veel van de muziek werd ingespeeld door de studioband The Skatalites, die later ook ging optreden voor publiek. Deze opnames begon men later uit te geven op 45-toeren 7-inch singles. Op dat moment was de stijl 'n één op één kopie van de Amerikaanse 'shuffle blues'-stijl. Maar binnen twee of drie jaar was het veranderd in de meer bekende Ska-stijl. Dit met de off-beat 'gitaarhak' (opgaande slag) die te horen was in sommige in sneller tempo gespeelde Amerikaanse Rhythm 'n blues opnamen uit de late jaren '50. Bijvoorbeeld die van Fats Domino met " Be My Guest". Zijn snellere ritme had grote invloed op de ska.
Het (iets anders) namaken van een nummer noem je een cover (spreek uit 'koffer'). Een van die covers was de versie van Millie Small van het R&B / shuffle-nummer "My Boy Lollypop". Dit nummer werd voor het eerst opgenomen in New York in 1956 door de 14-jarige Barbie Gaye. Millie Small (in 2020 overleden) maakte een vergelijkbare versie en bracht dit uit in 1964. Het was Jamaica's eerste commercieel succesvolle internationale hit. Met meer dan zeven miljoen verkochte exemplaren blijft het een van de best verkochte reggae / ska-nummers aller tijden. Veel andere Jamaicaanse artiesten kregen succes met instrumentale Ska versies van populaire Amerikaanse en Britse nummers. Zo ook bijvoorbeeld "Ob-la-di-ob-la-da" van de Beatles wat eigenlijk ook een ska-nummer is. Het lied start met “Desmond has a barrow in the market-place”. Dit was een verwijzing naar de eerste internationale Jamaicaanse ska en reggae artiest Desmond Dekker, welke een succesvolle tour in Groot-Brittannië had.
Andere Ska pioniers zijn Byron Lee & The Dragonaires. Verder zijn Clue J & His Blasters en Lynn Tait & The Jets skaband grote namen uit die tijd.
Instrumenten en vervolg
Bij de Ska is het vooral de blazerssectie die de toon en de cadans (ritme) bepaald, samen met de drums en andere kleinere percussie-instrumenten. Verder spelen de basgitaar en de piano een grote rol. Soms speelt er een elektronisch orgel mee.
De rauwe Ska duurt zo'n beetje tot '66. Daarna verandert het geluid in Rocksteady om vervolgens over te gaan in Reggae.
Rond de jaren '80 is er met name in Groot-Brittannië een opleving van de Ska met bands als Bad Manners, the Selecter en Specials. Madness werd onder andere met het nummer "One Step Beyond" bekend. Dit was een cover van Prince Buster uit 1964, maar dan sneller gespeeld. Er worden dan ook veel oude grammofoonplaten opnieuw uitgebracht. In de jaren '90 volgt wéér een nieuwe generatie skabands, waaronder Longsy D met het nummer "This is Ska". Ook de Skeletons verwerken Ska onderdelen in hun muziek, maar ze spelen in een veel hoger tempo. Hieruit ontstaat dan de Punk, dat eerst nog 'ska-core' werd genoemd. Hierbij gaat het vaak ook om veel lol maken. Grote Britse skabands zijn dan onder andere the Potato 5 en the Deltones. In de Verenigde Staten heb je bands als Toasters, Donkey Show en Bima Skala Bim. In Nederland heb je Bouncers, Silly Walks, Beatbusters en Mr. Review
Links
- Opzetten van een Jamaicaans geluidssysteem
- SchoolTV - Ska (en andere Jamaicaanse muziek)
- Muziekweb - Reggae-Ska-Dancehall
- "Jamaica Ska" - Keith & Ken with Byron Lee & the Dragonaires (1964)
- Ob-La-di, Ob-La-Da - Desmond Dekker (ska cover 1968)
- "My boy lollipop" - Millie Small (ska cover 1973)
- "Ska Ska Ska" - Skatalites (1994)
- "One Step Beyond" - Madness (1979)
- "Street Where I'm Living" - Mr. Review (bij CallTV ca. 1995)