Wortel (plant)
Zoek je naar de groente de wortel, wat ook een plant is? klik dan hier!
De wortel is een deel van een plant dat onder de grond zit. Hij zuigt water en voedingsstoffen op uit de grond voor de plant. De wortel zorgt er ook voor dat de plant of boom niet omvalt. De wortels onder de grond zijn ongeveer hetzelfde als de takken boven de grond, alleen dan omgekeerd.
Niet alle planten hebben wortels, algen hebben bijvoorbeeld geen wortels. Sommige planten gaan diep met hun wortels, zoals bomen. Vaak hebben grotere planten diepere wortels, omdat ze meer moeten dragen en meer wind opvangen. Kleinere planten, bijvoorbeeld gras, vangen niet zoveel wind op en hebben ook kleine worteltjes.
Opbouw
Niet alle planten hebben dezelfde wortels. Sommige planten hebben lange wortels en andere weer korte. Vaak is de opbouw van de wortels we hetzelfde. Als je zou beginnen bij de stengel, stam of (bij een struik) takken van een plant, zijn de wortels beneden. De overgang tussen deze twee delen noemen we de wortelhals. Bij sommige planten begint hier de hoofdwortel. Hieraan zitten de zijwortels. Bij andere planten is er geen hoofdwortel en zijn er alleen maar zijwortels. De zijwortels kunnen zich ook weer vertakken en die vertakkingen kunnen zich ook weer vertakken. Hoeveel wortels, en hoeveel vertakkingen, de plant nodig heeft ligt aan de grootte van de plant. Aan alle wortels zitten wortelharen. Deze wortelharen zorgen er voor dat de wortels meer oppervlak krijgen en meer water en voedingsstoffen kunnen opnemen. De uiteinden van de wortels zijn afgerond, dit heet het wortelmutsje.
Van binnen zijn de wortels net zo gebouwd als de stengels van planten. Door de wortels lopen vaatbundels. Deze vervoeren voedingsstoffen en water door de rest van de plant. Om de vaatbundels zit het zogenoemde parenchym. Hierin wordt onder andere zetmeel opgeslagen als reservestof.
Sommige planten hebben nog iets "extra's" aan hun wortels toegevoegd. Rijst heeft bijvoorbeeld grote holtes met lucht. Hierdoor kan rijst ook in laag water groeien.
Speciale soorten wortels
Sommige soorten planten hebben speciale soorten wortels. Zo zijn er bijvoorbeeld luchtwortels, deze wortels groeien helemaal niet in de grond. planten met luchtwortels, staan vaak op andere, grotere planten. Zoals de luchtorchidee op een boom. Mochten luchtwortels overigens de grond raken, groeien ze als nog verder de grond in. Ook zijn er trekwortels. Veel bollen en knollen hebben dit. Zo wordt de bol of knol verder de grond in getrokken. Plankwortels zitten vaak aan de zijkant bomen, zo krijgt de boom meer stevigheid. Ademwortels komen voor bij bomen die in het water staan, zoals de mangrove. Aan de wortels zit een soort van klein stammetje waar de boom extra adem door kan halen. Dit stammetje steekt boven het water uit.
Als voedsel
Van sommige planten worden de wortels gebruikt als voedsel. Vaak zijn dit groentes. Deze groentes worden dan wortelgroentes genoemd. De groentesoort de wortel is er ook naar vernoemd en is misschien wel de bekendste wortelgroente. Maar ook de aardpeer, knolselderij, de koolraap, de rode biet, de zonnewortel en wortelpeterselie zijn eetbare wortels van planten.