Spaanse Furie
.jpg)
De Spaanse furie of Don Frederiks veldtocht was een veldtocht van de Spaanse generaal Fadrique Álvarez de Toledo, beter bekend als Don Frederik. Hij was de zoon van de hertog van Alva. Deze veldtocht aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog duurde van begin oktober 1572 met de Spaanse Furie in Mechelen tot 8 oktober 1573 met het Alkmaars ontzet. Het was het doel van Don Frederik om alle opstandige steden in één veldtocht te heroveren maar was daarin niet volledig geslaagd.
Het was onder andere een reactie op de inname van Den Briel door de Geuzen op 1 april.
Alva had Don Frederik opdracht gegeven bij Maastricht de Maas, bij Lobith de Rijn over te steken, vandaar het graafschap Zutphen in. Alva zelf zou de veldtocht vanuit Nijmegen volgen. Hierna hernam hij Diest. Toen marcheerde Don Frederik met het leger naar Maastricht, dat de koning Filips II van Spanje trouw was gebleven. Daarna heroverde Frederik Roermond, de eerste stad die Willem van Oranje maanden ervoor had ingenomen. Via Doetinchem en Zutphen trok Don Frederik naar Holland. De Spaanse legers trokken nu via Utrecht en Amersfoor naar Naarden, waar het bloedbad van Naarden plaatsvond.
De Geuzen hadden aanvankelijk de pech dat hun vloot in de Hollandse wateren vastgevroren zat. Toen stak er een storm op, waardoor het ijs brak en de Geuzenvloot ontsnappen kon. Don Frederik wilde de achtervolging inzetten, maar toen draaide de wind ineens en Don Frederik moest opgeven. In Amsterdam werd Don Frederik feestelijk en warm ontvangen. Don Frederik trok door naar Haarlem. Die stad hield het beleg zeven maanden uit totdat het werd heroverd op 13 juli 1573. Ook hier volgden vreselijke slachtingen onder de burgers.
Op 17 juli 1573, twee dagen na de Spaanse overwinning op Haarlem, arriveerde ook Alva in Amsterdam. De volgende morgen had hij een ontmoeting met Don Frederik in Haarlem. Vervolgens ging Alva weer naar Utrecht voor krijgsberaad. Op 29 juli brak er een muiterij uit in Haarlem en Alva moest terugkeren om deze te de kop in te drukken. Vanuit Amsterdam volgde Alva vervolgens het beleg van Alkmaar. Hiermee eindigde in feite de bloederige veldtocht, maar er volgde nog een Slag op de Zuiderzee.
Slag om de Zuiderzee
In Amsterdam had Alva ondertussen toezicht gehouden op de bouw van een vloot bestaande uit twaalf schepen en zes jachten. Deze vloot kwam onder toezicht van generaal Bossu te staan. De vloot ontmoette de Staatse vloot onder bevel van Cornelis Dirkszoon. Drie dagen na het ontzet van Alkmaar, 11 oktober 1573, behaalden Dirkszoon en zijn vloot een schitterende overwinning, de Spaanse vloot werd voor de helft gekelderd, Bossu werd als gevangene naar Hoorn gebracht.
Alva's aanzien was verloren na deze nederlagen. Bovendien eisten op 23 oktober meer dan 2000 scheepslieden hun twee maanden loon bij hem op. Als oplichter vluchtte hij bankroet in de nacht van 28 op 29 oktober de stad uit. Alva en Don Frederik werden door de Koning vervangen door Requesens.